Skala przestępczości a system karny
W ciągu ostatnich pięciu lat w krajach rozwiniętych zanotowano spadek liczby niektórych konwencjonalnych rodzajów przestępstw. Jednocześnie wzrosła liczba dawno już zapomnianych form aktywności kryminalnej.
Według raportu przygotowanego przez Sekretarza Generalnego ONZ na XII Kongres dotyczący przestępczości i systemu karnego, przez ostatnie 5 lat nastąpiła znacząca zmiana w zakresie form popełnianych przestępstw. Raport ten został opracowany w oparciu o wyniki badań ONZ na temat tendencji w obszarze przestępczości oraz działań systemu sądownictwa karnego (UN-CTS).
Wzrost skali piractwa w XXI wieku:
Piractwo było do niedawna zjawiskiem rzadkim, znanym bardziej z książek historycznych niż z pierwszych stron gazet. Piraci XXI wieku atakują statki w rejonie wybrzeża Somalii i Zatoki Adeńskiej. W samej tylko pierwszej połowie 2009 roku zanotowano ponad 140 takich przypadków. Piractwo tego rodzaju jest uznawane za uprowadzenie, ponieważ w celu zdobycia okupu przetrzymywani są zakładnicy, a nie sam statek i jego ładunek.
Przypadki porwań mają coraz częściej miejsce również na lądzie, w niektórych krajach obu Ameryk. Często powiązane są z handlem narkotykami i walkami pomiędzy kartelami narkotykowymi.
Zabójstwa:
Przez ostatnie 5 lat w większości państw, zwłaszcza z rejonów Europy, Południowej Ameryki, Azji Wschodniej, Południowo-wschodniej i Południowej, odnotowano spadek ilości zabójstw. Wzrost w tym zakresie nadal odnotowywany jest w krajach powiązanych z handlem narkotykami.
Z szacunków Biura Narodów Zjednoczonych ds. Narkotyków i Przestępczości (UNODC) wynika, że w 2004 roku zostało umyślnie zamordowanych około 490 tysięcy osób, co przekłada się na średnią wynoszącą 7,6 zabójstw na 100 tysięcy mieszkańców.
Do większości zabójstw dochodzi przy pomocy jakiejś broni, dlatego ilość popełnianych zbrodni może być wskaźnikiem poziomu przemocy z użyciem broni, a te akty przemocy nie są zawsze zgłaszane odpowiednim władzom.
Przestępczość konwencjonalna:
W grupie państw Zachodniej, Centralnej i Wschodniej Europy odnotowano spadek przestępczości przeciwko mieniu. Z danych policji wynika, że pomiędzy rokiem 1995 a 2008 liczba odnotowanych włamań i kradzieży pojazdów zmniejszyła się prawie o połowę. Spadek ten może być rezultatem działań prewencyjnych, takich jak poprawa jakości i skuteczności zabezpieczeń pojazdów i gospodarstw domowych.
Dane policji dotyczące przestępczości konwencjonalnej, z wykluczeniem morderstw, nie mogą być traktowane jako reprezentatywne dla całości popełnianych przestępstw, ponieważ nie ujmują one wszystkich rodzajów aktywności kryminalnej. Dane te mogą natomiast wskazywać na aktualne trendy w działalności przestępczej.
Przestępstwa powiązane z narkotykami:
Przestępstwa typu rozboje, włamania, kradzieże i napaści są napędzane przez ukryte czynniki, takie jak nadużywanie narkotyków. Niestety określenie statystycznego wpływu takich zjawisk na przestępczość nie jest łatwe.
Wzrasta liczba wykroczeń powiązanych z narkotykami, począwszy od posiadania do przemytu (które są łatwiejsze do odnotowania, trudno jest jednak stwierdzić czy tendencja ta jest wynikiem rosnącego problemu z narkomanią czy coraz skuteczniejszej pracy organów ścigania.
Handel ludźmi:
Według światowego raportu UNODC na temat handlu ludźmi, w 2006 roku w 111 państwach zidentyfikowano ponad 21 tysięcy ofiar handlu ludźmi. Całkowita skala tego problemu nie jest jednak znana.
Handel ludźmi jest przestępstwem przeciwko któremu rzadko wnosi się oskarżenie. Mniej niż połowa z tych państw, z których dane są dostępne zanotowały choć jeden wyrok skazujący w badanym czasie.
Kobiety mają większy udział w liczbie osób skazanych za przestępstwa związane z handlem ludźmi niż za większość innych form przestępczości. Jednocześnie to właśnie kobiety stanowią około dwie trzecie ofiar w 61 państwach, gdzie informacje takie zostały zebrane.
Korupcja:
Zebranie dokładnych i odpowiednich danych na temat korupcji jest niezwykle trudne. Przypadki, które zostały odnotowane nie oddają skali problemu. W związku z tym konieczne było stworzenie innej metody do zbadania tego procederu.
Przykładowo, badania na próbie reprezentatywnej mogą dostarczyć informacji na temat liczby ludzi, która wręczyła łapówkę w roku poprzedzającym badania. Wyniki takich badań wskazują, że łapówki oferowane przez firmy znacznie częściej wręczane są w sektorach rządowych, takich jak policja czy służby medyczne niż w sektorze podatkowym i komunalnym.
Najnowsze badania demograficzne UNODC dotyczące korupcji w Afganistanie wykazały, że 52 procent Afgańczyków musiała w ciągu ostatnich 12 miesięcy wręczyć urzędnikom państwowym przynajmniej jedną łapówkę. W ocenie Afgańczyków nieuczciwość w sektorze publicznym jest bardziej niepokojąca niż brak poczucia bezpieczeństwa czy bezrobocie.
System Karny:
Według danych UN-CTS z roku 2006 na całym świecie na sto tysięcy mieszkańców przypada średnio trzystu policjantów. Statystyki te znacząco różnią się jednak w odniesieniu do poszczególnych państw. Natomiast liczba oskarżycieli publicznych okazała się znacznie niższa we wszystkich krajach i wyniosła średnio sześciu oskarżycieli na sto tysięcy mieszkańców.
Znaczne różnice między państwami widoczne są też w liczbie personelu więziennego, który waha się pomiędzy dwiema a 160 osobami na sto tysięcy mieszkańców ze średnią liczbą 51.
Wydaje się, że nie ma związku między liczbą policjantów a liczbą przestępców na sto tysięcy mieszkańców, co sugeruje, że większa liczba policjantów niekoniecznie wpływa na większą ilość rozwikłanych dochodzeń.
Więzienia:
Przez ostatnie dziesięć lat o 60-75 procent wzrosła liczba osób przebywających w zakładach karnych na całym świecie.
Przyczyną dużego zatłoczenia zakładów karnych jest fakt, że w znacznej ilości państw duży odsetek osób jest zatrzymanych na czas trwania procesu. Ponad połowa więźniów w jednej trzeciej z państw Afryki i obu Ameryk (według dostępnych danych) czeka na rozprawy w więzieniach i to tam właśnie przeludnienie zakładów karnych jest największe.
Podsumowanie:
Aby uzyskać właściwy obraz poziomu przestępczości na świecie, należy poprawić dostęp do danych dotyczących przestępczości i sądownictwa karnego w skali krajowej, regionalnej i międzynarodowej.