• Strona główna
  
• Rozpad Jugosławii
  
• Wojna w Bośni i Hercegowinie
  
• Tragedia w Srebrenicy
  
• Konferencja pokojowa w Dayton
  
• Rola ONZ w wojnie w Bośni i Hercegowinie
  
• Wojna w Kosowie
  
• Rola UNMIK w Kosowie
  

Rola UNMIK w Kosowie (1999 r. - 2009 r.)

Kosowo - region, gdzie od wieków rozgrywa się konflikt pomiędzy Serbami i Albańczykami. Świat uznał, że potrzebne były natychmiastowe i efektywne działania. Rozwiązanie pogłębiającego się konfliktu zostało powierzone Organizacji Narodów Zjednoczonych.

10 czerwca 1999 roku, Rada Bezpieczeństwa przyjęła rezolucję RB S/RES/ 1244 (1999), na mocy której utworzono Misję Tymczasowej Administracji Organizacji Narodów Zjednoczonych w Kosowie (UNMIK), nadając jej zwierzchnictwo nad prowincją. UNMIK miała zapewnić bezpieczeństwo i pokój w multi - etnicznym Kosowie. Do jej celów należało także: stworzenie lokalnych struktur administracyjnych, wprowadzenie reform ekonomicznych i prawa cywilnego, umożliwienie powrotu uchodźcom, a także ochrona praw mniejszości.

W 2000 roku najważniejszym wyzwaniem dla UNMIK była stabilizacja sytuacji w regionie Kosowa. Działalność UNMIK napotykała duże trudności ze względu na ciągłe akty przemocy i ataki terrorystyczne. Brak porozumienia pomiędzy zamieszkującymi teren narodami znacznie utrudniał realizację wyznaczonych zadań i celów. w związku z tym, UNMIK zaangażowała się w budowę dialogu pomiędzy zwaśnionymi stronami. 28 października odbyły się wybory lokalne, w których jednak udziału nie wzięła mniejszość serbska, sprzeciwiająca się tworzeniu nowych struktur w Kosowie oraz protestująca przeciw agresji ze strony Albańczyków. Mimo tego, sam fakt przeprowadzenia wyborów można uznać za duże osiągnięcie.

Kolejny rok działań UNMIK skupiał się wokół budowy dialogu między narodami w multi - etnicznym Kosowie. Dla poprawy stosunków pomiędzy Serbami i Albańczykami zamieszkującymi Kosowo organizowano np. wspólne prace przy odbudowie infrastruktury. Po wyborach parlamentarnych w 2001 roku, UNMIK skupiło się na tworzeniu Rządu Tymczasowego dla Kosowa, prywatyzacji, walce z przemocą i przestępczością oraz tworzeniu sprawiedliwego i bezpiecznego społeczeństwa.

Najważniejszym wyzwaniem dla UNMIK w 2003 roku była realizacja opracowanych w 2002 roku "Standardów dla Kosowa". Standardy te określały priorytetową działalność dla przyszłości multi - etnicznego Kosowa: tworzenie instytucji demokratycznych, wprowadzenie rządów prawa, powrót uchodźców, zagwarantowanie praw mniejszości, swobodny przepływ osób, rozwój ekonomiczny oraz dialog z władzami Belgradu. Chociaż podejmowano wszelkie wysiłki prowadzące do normalizacji sytuacji w prowincji, ciągle dochodziło do aktów przemocy - atakowano również policję UNMIK oraz lokalną policję Kosowa.

W roku 2004 priorytetem dla UNMIK pozostawały działania związane z wprowadzaniem "Standardów dla Kosowa". Ich realizacja umożliwiłaby Radzie Bezpieczeństwa i społeczności międzynarodowej określenie przyszłego statusu Kosowa. Jednak wciąż pogarszająca się sytuacja w znacznym stopniu utrudniała osiąganie powyższych celów. w największych od 1999 roku zamieszkach na tle etnicznym zginęło 19 osób, zaś kilkaset zostało rannych. Prawie 4 tysiące osób musiało opuścić swoje domy, ponad 30 ortodoksyjnych Kościołów Chrześcijańskich i budynków religijnych zostało zniszczonych. Pomimo tego, 24 października 2004 roku udało się przeprowadzić demokratyczne wybory parlamentarne, co świadczyło o znacznym postępie. Współpracę dla poprawy sytuacji w prowincji i przyszłości Kosowa rozpoczęły: Unia Europejska, Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie oraz NATO. UNMIK wraz z UNDP (Program Narodów Zjednoczonych do Spraw Rozwoju) i rządem kosowskim opracowali program mający na celu stworzenie warunków do inwestycji, prywatyzacji ziem i przedsiębiorstw państwowych oraz poprawy sytuacji na rynku pracy.

W 2005 roku UNMIK działał na sześciu priorytetowych obszarach: kontynuacji wprowadzania standardów, reformy administracji lokalnej, umacnianiu bezpieczeństwa, budowaniu lokalnych instytucji oraz zmiany struktury i charakteru misji UNMIK. 24 października 2005 roku Rada Bezpieczeństwa "włączyła" zielone światło dla działań odnośnie przyszłego statusu Kosowa - proces ten rozpoczął się w grudniu tego samego roku pod przewodnictwem specjalnego wysłannika ONZ Martti Ahtisaari. Działania rozpoczęto od oceny osiągnięć "Standardów dla Kosowa", która wykazała nierównomierne ich wprowadzanie na różnych obszarach. Pomimo tego przystąpiono do rozpoczęcia procesu umożliwiającego określenie przyszłego statusu Kosowa.

Rok 2006 był ważnym momentem w dyskusji nad przyszłością Kosowa. Na szczególna uwagę zasługuje spotkanie przedstawicieli Belgradu i Prisztiny, które odbyło się przy wsparciu specjalnej Grupy Kontaktowej. w jej skład wchodzili przedstawiciele Francji, Niemiec, Rosji, Wielkiej Brytanii, Włoch oraz USA. Rozmowom przewodniczył specjalny wysłannik ONZ Martti Ahtisaari. Efektem prac było wypracowanie przewodnich zasad, stwierdzających, że "nie ma powrotu do sytuacji sprzed 1999 roku, nie ma możliwości podziału Kosowa ani możliwości przyłączenia Kosowa do innego państwa" oraz, że "ustalenia muszą być akceptowalne dla ludności Kosowa" i że "multi - etniczne porozumienie jest jedynym możliwym rozwiązaniem".

UNMIK wraz z Tymczasowymi Instytucjami Rządu Tymczasowego (Provisional Institutions of Self-Government - PISG) nadal pracowała nad realizacją "Standardów dla Kosowa." UNMIK monitorowała sytuację oraz wspierała władze Kosowa, między innymi przy tworzeniu takich organów jak: Ministerstwo Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych oraz Radę Sprawiedliwości Kosowa. Działania te miały na celu przygotowanie administracji Kosowa do stopniowego przejmowania obowiązków i odpowiedzialności za zarządzenie prowincją. Przewidywano, że w roku 2007 zostaną podjęte ostateczne decyzje dotyczące przyszłego statusu Kosowa.

17 lutego 2008 roku Parlament Kosowa przyjął deklarację niepodległości, którą w tym czasie uznało 50 krajów członkowskich ONZ. Premier Hashim Thaci zapewnił, że Kosowo będzie demokratycznym, świeckim i multi - etnicznym państwem budowanym w oparciu o pokój i stabilność. Spośród pięciu stałych członków RB trzy - Francja, Wielka Brytania oraz Stany Zjednoczone - uznały niepodległość republiki Kosowa, natomiast Chińska Republika Ludowa wyraziła swój niepokój, a Federacja Rosyjska uznała deklarację niepodległości za nielegalną. Obawiając się weta dwóch krajów będących członkami stałymi RB, Republika Kosowa nie złożyła dotychczas formalnego wniosku o przyjęcie do ONZ. Unia Europejska nie wypracowała jednoznacznego i spójnego stanowiska wobec niepodległości Kosowa, jednakże podjęła decyzję o utworzeniu misji cywilnej EULEX (European Union Rule of Law Mission in Kosovo). Większość krajów UE uznała deklarację niepodległości za legalną. Wyjątkiem były takie państwa jak: Hiszpania, Rumunia, Słowacja, Cypr oraz Grecja. Po ogłoszeniu niepodległości nad sytuacją w regionie czuwają: EUREX, KFOR (Kosovo Force) oraz policja Kosowa.