« strona główna UNIC Warsaw « światowe kryzysy

Wojna w Kosowie

Napięcia pomiędzy Serbami i Albańczykami zamieszkującymi Kosowo, prowincję Serbii, trwały od wieków. W 1989 roku, Federalna Republika Jugosławii zniosła autonomię w Kosowie, co spowodowało natychmiastowy bojkot wszelkich instytucji serbskich przez Albańczyków (stanowiących ponad 90 % ludności). Podczas rozpadu Jugosławii, w 1991 roku kosowscy Albańczycy zażądali niepodległości prowincji. W przeprowadzonym referendum w tej sprawie, większość obywateli opowiedziała się za niepodległością. Odbyły się wybory, w których wybrany został prezydent i parlament. Nowych władz nie uznała Serbia.

Powstanie tego „państwa w państwie”, nawoływania przez Wyzwoleńczą Armię Kosowa do zbrojnego buntu oraz serbskie represje wymierzone w albańskich Kosowarów spowodowały napięcia w całej prowincji. Doprowadziło to do wybuchu walk w 1998 roku. Władze w Belgradzie, z prezydentem Slobodanem Miloszewiczem na czele, przeprowadzały masowe wysiedlenia Albańczyków, mimo sprzeciwu społeczności międzynarodowej. W wyniku tego, około 850,000 uchodźców z Kosowa szukało schronienia głównie w Albanii i Macedonii, gdzie pomoc zapewniały im UNHCR wraz z innymi organizacjami humanitarnymi. Wobec ludności pozostałej w Kosowie stosowano represje, mordowano cywilów, przeprowadzano czystki etniczne.

Gdy próby dyplomatycznego zakończenia konfliktu zawiodły, podjęto decyzję o przeprowadzeniu nalotów NATO na serbskie cele wojskowe i strategiczne. Naloty zmusiły Miloszewicza do zaakceptowania porozumienia pokojowego w czerwcu 1999 roku. Na mocy tego porozumienia wycofano z Kosowa wojska jugosłowiańskie oraz zapewniono powrót kosowskich uchodźców. W celu zapewnienia bezpieczeństwa, do Kosowa przybyło 50,000 żołnierzy międzynarodowych sił KFOR (Kosovo Force). 10 czerwca 1999 roku Rada Bezpieczeństwa przyjęła rezolucję nr 1244, na mocy której utworzono Misję Tymczasowej Administracji Organizacji Narodów Zjednoczonych w Kosowie (UNMIK), nadając jej zwierzchnictwo nad prowincją.

Kosowscy uchodźcy

UNMIK ściśle współpracuje z Organizacją Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE), obecną w prowincji od 1 lipca 1999 roku. Współpraca dotyczy przede wszystkim udzielania pomocy w procesie tworzenia demokracji i promocji praw człowieka oraz rządów prawa w Kosowie. W latach 1992 – 1995 Specjalnym Sprawozdawcą Komisji Praw Człowieka Narodów Zjednoczonych w Kosowie był Tadeusz Mazowiecki.

Sytuacja w Kosowie nadal nie jest stabilna. Mimo obecności sił międzynarodowych, w marcu 2004 roku w prowincji wybuchły zamieszki. Sytuacja ekonomiczna wciąż jest fatalna, bezrobocie wyjątkowo wysokie a mieszkańcy sfrustrowani brakiem decyzji w sprawie ostatecznego statusu prowincji. Mimo to, powołany przez ONZ administrator Kosowa, Soren Jessen-Petersen uważa, że chociaż budowanie stabilnego i wieloetnicznego Kosowa to zadanie trudne, w wielu aspektach życia w prowincji nastąpiła poprawa. Jest także przekonany, że „bez względu na to, co wyniknie z negocjacji o statusie, ONZ musi przygotować się na ograniczenie swoich operacji oraz na przekazanie odpowiedzialności innym organizacjom i władzom lokalnym”.

Obóz dla uchodźców na granicy Kosowa i Macedonii