« strona główna UNIC Warsaw « światowe kryzysy

Rola ONZ w wojnie w Bośni i Hercegowinie

25 września 1991 roku Rada Bezpieczeństwa ONZ jednogłośnie przyjęła rezolucję nr 713 dotyczącą Socjalistycznej Federalnej Republiki Jugosławii. Nawoływała ona wszystkie państwa do natychmiastowego nałożenia embargo na dostawy broni i wyposażenia wojskowego do krajów Byłej Jugosławii. Jednocześnie w rejon konfliktu skierowano pomoc humanitarną, a także podjęto decyzję o rozmieszczeniu tam sił pokojowych.

Od wybuchu wojny w Bośni i Hercegowinie w 1992 roku, ONZ podejmowała wiele prób doprowadzenia do rozmów pokojowych. W dniach 26 - 28 sierpnia 1992 roku trwała Międzynarodowa Konferencja w sprawie Jugosławii, na której Organizacja Narodów Zjednoczonych, Wspólnota Europejska, Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE) oraz Organizacja Konferencji Islamskiej (OKI) ustalały zasady ewentualnego porozumienia. Konferencja nie przyniosła oczekiwanych rezultatów, a jej uczestnicy stworzyli forum dla negocjacji w celu rozwiązania kryzysu w byłej Jugosławii.

ONZ w Bośni i Hercegowinie 1994 roku

ONZ zajmuje się sytuacją w Bośni i Hercegowinie od początku konfliktu w tym rejonie. W sprawy BiH zaangażowane są głównie UNHCR, UNPROFOR i MTKJ.

UNHCR - Główną rolę w niesieniu pomocy humanitarnej odegrał UNHCR (The UN Refugee Agency), który działał na terenie Bośni i Hercegowiny od wybuchu konfliktu w 1992 roku. Konwoje UNHCR dowoziły jedzenie, ubrania i inne środki potrzebne ofiarom wojny, rozprowadzane przez lokalne władze wśród ludności. Mimo iż w czasie wojny Serbowie znacznie ograniczali dopływ pomocy, UNHCR dostarczał około 750 ton pomocy dziennie. Od lutego 1992 roku, UNHCR korzystał z lotniska w Sarajewie, chociaż Serbowie kontrolowali także tę drogę niesienia pomocy. By dostarczyć potrzebne produkty do zamkniętych enklaw, gdzie dotarcie pomocy było znacznie utrudnione przez Serbów, stosowano tzw. „zrzuty”. Do sierpnia 1994 roku, w którym to przerwano program z powodu zagrożenia dla samolotów zrzucających paczki, drogą powietrzną dostarczono prawie 18,000 ton pomocy. Po podpisaniu porozumienia z Dayton, UNHCR udzielał również pomocy uchodźcom powracającym do domów.

UNHCR Bosnia and Herzegovina

Żołnierze UNPROFOR na patrolu, Bośnia i Hercegowina

UNPROFOR – 21 lutego 1992 roku Rada Bezpieczeństwa uchwaliła rezolucję nr 743, na mocy, której utworzono UNPROFOR (United Nations Protection Force). W wyniku kolejnych rezolucji UNPROFOR rozrastał się liczebnie, a także rozszerzał się zakres jego obowiązków. Do jego zadań należało m.in. sprawowanie kontroli nad trzema „strefami bezpieczeństwa”, ochrona mieszkańców stref a także pomoc i ochrona organizacji niosących pomoc humanitarną. Żołnierzy UNPROFOR oskarża się o bierność w czasie ataku Serbów na Srebrenicę oraz o nie zapewnienie ochrony tysiącom Bośniaków, którzy szukali schronienia w ich głównej kwaterze w Potocari.

Siły Ochronne Organizacji Narodów Zjednoczonych (UNPROFOR):

MTKJ - 25 maja 1993 roku, na mocy rezolucji nr 827, Rada Bezpieczeństwa utworzyła Międzynarodowy Trybunał Karny dla Byłej Jugosławii (International Criminal Tribunal for the Former Yugoslavia). MTKJ został powołany w celu osądzenia osób podejrzanych o popełnienie zbrodni przeciwko ludzkości, zbrodni wojennych, ludobójstwa oraz o pogwałcenie Konwencji Genewskiej na terenie Byłej Jugosławii. Wielu z oskarżanych udało się osądzić, jednak dwóch głównych zbrodniarzy tej wojny – gen Ratko Mladicia i Radovana Karadzica odpowiedzialnych za zaplanowanie i wykonanie nieludzkiej masakry ludności Srebrenicy do dziś nie udało się aresztować.