Rada Bezpieczeństwa
Operacje pokojowe
Rada Bezpieczeństwa może powołać misje pokojowe, które zajmują się rozwiązywaniem konfliktów wewnętrznych lub między państwami. Działania ONZ mają na celu wprowadzenie lub nadzorowanie realizacji postanowień dotyczących przerwania działań wojennych, rozdzielenia wojsk, całkowitego lub częściowego rozwiązania konfliktu oraz zabezpieczenie pomocy humanitarnej i odbudowy kraju po zakończeniu konfliktu.
Misje pokojowe ONZ są tworzone na mocy rezolucji Rady Bezpieczeństwa. Rezolucja określa mandat misji oraz jej wielkość, kiedy i gdzie ma powstać misja pokojowa. Rada Bezpieczeństwa decyduje o przedłużeniu, zakończeniu lub wprowadzeniu zmian do mandatu misji. Decyzje Rady Bezpieczeństwa są wiążące, a państwa członkowskie ONZ są zobligowane do ich wykonania.
|
Polski kontyngent służący w misji UNDOF - Siły Narodów Zjednoczonych
ds. Nadzoru Rozdzielenia Wojsk, Wzgórza Golan, Syria
(czerwiec 2008 r.) |
Rząd oraz druga strona konfliktu muszą wyrazić zgodę na przeprowadzenie operacji na terytorium swojego kraju. W skład sił pokojowych wchodzi personel wojskowy i policyjny oraz osoby cywilne, np. pielęgniarki czy wolontariusze ONZ. Operacja kieruje Sekretarz generalny ONZ lub jego przedstawiciel. Dowódca kontyngentu odpowiada za stronę militarną operacji. Uczestnicy misji pokojowych są popularnie nazywani ‘niebieskimi hełmami’ lub ‘niebieskimi beretami’ – od koloru noszonego nakrycia głowy.
Żołnierze w operacjach pokojowych mają broń, a le mogą jej użyć tylko do samoobrony, a ich zadaniem jest przywrócenie i utrzymanie pokoju. Mandat niektórych misji pokojowych zezwala na użycie broni również do ochrony ludności cywilnej i ustabilizowania sytuacji. Obserwatorzy wojskowi są z reguły nieuzbrojeni i zajmują się monitorowaniem zawartego porozumienia pokojowego lub decyzji o wstrzymaniu ognia. Kontyngenty wojskowe i personel policyjny są kierowani do udziału w operacjach pokojowych ONZ przez państwa członkowskie, które również finansują operacje.
W latach dziewiędziesiątych Rada Bezpieczeństwa zaczęła tworzyć operacje wielowymiarowe, które podejmują działania polityczne, wojskowe i policyjne, z zakresu wymiaru sprawiedliwości, praw człowieka, ochrony dzieci i kobiet, rozbrojenia, demobilizacji i reintegracji ludności, informacji publicznej, pomocy przy organizacji wyborów, odbudowy struktur państwowych. Wiele operacji prowadzanych jest we współpracy z organizacjami regionalnymi, na przykład z Unią Afrykańską czy Unią Europejską.
Pierwszą operację pokojową przeprowadzono w 1948 roku na Bliskim Wschodzie, tworząc Organizację Narodów Zjednoczonych do Spraw Nadzoru Rozejmu(UNTSO). Od 1948 roku Rada Bezpieczeństwa powołała 84 operacje pokojowe, w których służyło ponad 90 tysięcy żołnierzy, obserwatorów wojskowych i policjantów.