UNPROFOR
Siły Ochronne Organizacji Narodów Zjednoczonych
United Nations Protection Force
Czas trwania:
luty 1992 r. - marzec 1995 r.
Miejsce działań:
Bośnia i Hercegowina, Chorwacja, Jugosławia (Serbia i Czarnogóra), Macedonia
Rada Bezpieczeństwa ONZ rezolucją S/RES/743 ustanowiła siły ochronne UNPROFOR na wstępny okres 12 miesięcy. Siły pokojowe utworzono w celu zapobieżenia eskalacji konfliktu, jaki ogarnął terytorium byłej Jugosławii w 1991 r. UNPROFOR początkowo miał działać w Chorwacji w celu załagodzenia sporu i stworzenia warunków do zapewnienia pokoju i bezpieczeństwa koniecznych do rozpoczęcia rozmów nad rozwiązaniem kryzysu. Mandat UNPROFOR upoważniał go do utrzymywania kontroli nad trzema "strefami ochronnymi ONZ" w Chorwacji wolnymi od zbrojnych ataków i niepokojów. W 1992 r. mandat UNPROFOR powiększono o monitorowanie innych terytoriów (tzw. różowe strefy), pełnienie funkcji granicznych, kontrolę przepływu ludności w strefach, nadzór nad demilitaryzacją Półwyspu Prevlaka i kontrolę tamy Peruca. W toku działań doszły obowiązki wprowadzenia w życie porozumienia rozejmowego zawartego w marcu 1994 r. miedzy rządem Chorwacji a społecznością Serbów.
UNPROFOR - punkt obserwacyjny ONZ.
Po rozszerzeniu konfliktu na Bośnię i Hercegowinę w czerwcu 1992 mandat sił został rozszerzony, a ich kontyngent zwiększony. Od tej pory zadaniem UNPROFOR było także m.in. zapewnienie bezpieczeństwa lotniska w Sarajewie i pomoc w niesieniu pomocy humanitarnej. Wokół pięciu miast bośniackich ustanowiono strefy bezpieczeństwa ONZ pod nadzorem sił pokojowych, wprowadzono strefę zakazu lotów, ochraniano konwoje z pomocą humanitarną. UNPROFOR wspierał także działalność Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do spraw Uchodźców.
Siły Ochronne ONZ miały prawo używać siły jedynie w samoobronie i w odpowiedzi na ataki na strefy bezpieczeństwa. Współpracowały z siłami NATO w zakresie działań powietrznych. UNPROFOR sprawował nadzór nad wprowadzeniem porozumienia o zawieszeniu broni pomiędzy rządem Bośni i siłami bośniackich Chorwatów w lutym 1994 r. Monitorował także ustalenia o zawieszeniu broni negocjowane przez rząd Bośni i siły bośniackich Serbów, które weszły w życie 1 stycznia 1995 r. UNPROFOR zostały również rozmieszczone na terytorium Byłej Jugosłowiańskiej Republiki Macedonii w grudniu 1992 r. w celu zapewnienia stabilności i bezpieczeństwa. 31 marca 1995 r. Rada Bezpieczeństwa postanowiła przekształcić UNPROFOR w 3 oddzielne, ale pozostające w łączności misje: UNPREDEP w Macedonii, UNCRO w Chorwacji, UNMIBH w Bośni i Hercegowinie.
Zobacz również:
United Nations Protection Force
http://www.un.org/en/peacekeeping/missions/past/unprofor.htm