Cieplej, coraz cieplej ...
1. Globalne ocieplenie
Od końca XIX wieku, średnia temperatura na Ziemi wzrosła o 0,74°C. Szacuje się, że jeśli nie zostaną podjęte zdecydowane kroki, do roku 2100 średnia temperatura jeszcze się podniesie o 1,8°C - 4°C. Nawet jeśli wzrost wyniesie "tylko" 1,8°C, będzie większy niż kiedykolwiek w ciągu ostatnich 10 000 lat.
Główną przyczyną ocieplenia jest trwająca od półtora wieku industrializacja i jej skutki: spalanie ogromnych ilości ropy, benzyny i węgla, wycinanie lasów oraz stosowanie niekorzystnych dla środowiska metod uprawiania ziemi w rolnictwie.
Działania te doprowadziły do wzrostu ilości gazów cieplarnianych w atmosferze, w szczególności dwutlenku węgla, metanu oraz podtlenku azotu. Wszystkie te gazy występują naturalnie w środowisku i są konieczne dla istnienia życia na ziemi. Utrzymują część ciepła słonecznego, przeciwdziałając odbijaniu się go od Ziemi z powrotem w przestrzeń kosmiczną. Bez nich świat byłby zimnym i jałowym miejscem. Jednakże w zwiększonych ilościach powodują wzrost temperatur do niebezpiecznie wysokich poziomów i prowadzą do zmian klimatu. Ostatnie dziesięciolecie było najcieplejszym okresem od czasu, kiedy zaczęto rejestrować temperatury.
2. Zmiany klimatu a życie na Ziemi
Zmiany klimatu mogą powodować problemy. Moglibyśmy zapytać o to dinozaury, gdyby nie wyginęły... Według dominującej teorii wyjaśniającej przyczyny ich nagłego wymarcia, ogromna asteroida uderzyła w Ziemię 65 milionów lat temu. Uderzenie asteroidy spowodowało wzbicie w powietrze takich ilości pyłu, że ilość światła słonecznego docierająca na Ziemię została znacznie zredukowana. W efekcie, temperatury gwałtownie obniżyły się, wiele roślin przestało rosnąć, a funkcjonowanie łańcucha pokarmowego zostało zaburzone.
To, co przydarzyło się dinozaurom jest przykładem znacznie szybszej zmiany klimatu niż ta, którą ludzie wywołują w obecnej chwili. Nie jest to jednak jedyny przykład zmian klimatu w historii Ziemi. Badania lodowców oraz osadów w jeziorach pokazują, że system klimatyczny doświadczył innych gwałtownych zaburzeń w odległej przeszłości. Wydaje się, że klimat ma swoje "granice wytrzymałości", których przekroczenie może powodować jego nagłe zmiany. Chociaż naukowcy wciąż analizują te wcześniejsze wydarzenia, jest zupełnie jasne, że planeta, na której mieszka 6,3 miliarda ludzi jest ryzykownym miejscem do prowadzenia niekontrolowanych eksperymentów na klimacie.
Przewiduje się, że obecne ocieplanie klimatu przyczyni się do wymierania niektórych roślin i zwierząt. Liczne gatunki, już osłabione przez zanieczyszczenie i utratę naturalnych środowisk, nie przeżyją następnych stu lat. Co prawda, ludzie nie są zagrożeni w ten sposób, ale będą musieli stawić czoła rosnącym trudnościom. Ostatnie gwałtowne burze, powodzie oraz susze udowadniają, że prognozy przewidujące częstsze kataklizmy pogodowe, właśnie zaczęły się sprawdzać.
Uprawy rolne zmaleją w wielu tropikalnych i subtropikalnych regionach świata. Podobne procesy zajdą w regionach położonych w strefie umiarkowanej, jeśli temperatura wzrośnie o więcej niż kilka stopni. Przewiduje się również pustynnienie kontynentów, jak np. centralnej Azji, południowych obrzeży Sahary (Afrykański Sahel) oraz Wielkich Równin w Stanach Zjednoczonych. Skutkiem takich zmian może być zmniejszenie powierzchni ziem uprawnych oraz utrudnienie dostępu do żywności. Ponadto, zakres występowania niektórych chorób, np. malarii może się rozszerzyć.
3. Podnoszenie się poziomów mórz i oceanów
Przeciętny poziom morza wzrósł od 10 do 20 cm w ciągu XX wieku. Przewiduje się, że do 2100 roku wzrośnie on o kolejne 18 do 59 cm. Wyższe temperatury oznaczają topnienie lodowców i czap lodowych, a w konsekwencji podwyższanie się poziomów oceanów. Jeśli poziom mórz i oceanów wzrośnie o 59 cm, wody zaleją gęsto zaludnione wybrzeża, a nawet spowodują zniknięcie całych państw (np. Malediwów, państwa w całości położonego na wyspach). Ponadto, woda morska zanieczyści zapasy pitnej wody dla miliardów ludzi. Zjawiska te wywołają masowe migracje.
Globalne ocieplenie jest problemem współczesnego świata, który może pogłębić ubóstwo, wpłynąć na rozwój gospodarczy i wzrost zaludnienia. Radzenie sobie ze skutkami ocieplenia nie będzie proste. Ignorowanie problemu przyniesie jeszcze gorsze rezultaty.
4. Rola UNFCCC
Ponad 10 lat temu, większość krajów świata przyłączyła się do międzynarodowego traktatu - Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w Sprawie Zmian Klimatu (UNFCCC), aby zacząć wspólnie zastawiać się co można zrobić, aby zmniejszyć globalne ocieplenie oraz jak sobie radzić z nieuniknionym wzrostem temperatur. Kilka lat później, większość krajów należących do UNFCCC opracowała traktat zwany Protokołem z Kioto, który ma na celu ograniczenie emisji gazów cieplarnianych na świecie.
5. Co można zrobić, aby spowolnić zmiany klimatu?
- Redukować emisję gazów cieplarnianych. Spalać ropę i węgiel efektywniej, korzystać z odnawialnych źródeł energii, takich jak energia słoneczna i wiatrowa, oraz rozwijać nowe, ekologiczne technologie dla przemysłu i transportu.
- Powiększać tereny leśne. Drzewa wchłaniają dwutlenek węgla (dominujący gaz cieplarniany) z atmosfery. Im więcej mamy lasów, tym lepiej. Natomiast wycinanie lasów przyczynia się do globalnego ocieplenia.
- Zmienić styl życia. Nawyki i zwyczaje milionów ludzi (marnowanie / oszczędne używanie energii) mają znaczny wpływ na zmiany klimatu.
- Pogłębiać współpracę państw dotyczącą zmian klimatu. Zdecydowane działania podjęte przez państwa mogą spowolnić globalne ocieplenie. Im szybciej zaczniemy działać, aby ograniczyć nieuniknione szkody wynikające z ocieplenia klimatu, tym lepiej.