w większej wolności

rozwój, bezpieczeństwo i prawa człowieka dla wszystkich

Raport Sekretarza Generalnego ONZ - streszczenie

IV. Wzmocnienie Organizacji Narodów Zjednoczonych

Cele powinny być trwałe i pozostać niezmienne, natomiast praktyka i organizacja muszą iść z duchem czasu. Jeżeli Organizacja Narodów Zjednoczonych ma być użytecznym instrumentem dla państw członkowskich i społeczeństw świata, sprostać wyzwaniom przedstawionym w poprzednich trzech częściach, musi być ona w pełni dostosowana do potrzeb i warunków XXI wieku.

Od 1997 bardzo wiele udało się osiągnąć w kwestii reformy wewnętrznych struktur i kultury Organizacji Narodów Zjednoczonych. Potrzeba jednak o wiele więcej zmian, zarówno na szczeblu wykonawczym - w Sekretariacie i w szerokim systemie Narodów Zjednoczonych - jak i organach międzyrządowych ONZ:

Zgromadzenie Ogólne: Zgromadzenie Ogólne powinno podjąć kroki w kierunku usprawnienia obrad i przyspieszenia procesu debatowania. Powinno koncentrować się na najważniejszych aktualnych zagadnieniach i wytworzyć mechanizmy umożliwiające pełne i systematyczne zaangażowanie w życie społeczeństwa obywatelskiego.

Rada Bezpieczeństwa: Rada Bezpieczeństwa powinna odzwierciedlać i reprezentować układ sił państw w dzisiejszym świecie. Sekretarz Generalny popiera zasady reformy przedstawione w raporcie Panelu Wysokiego Szczebla i zachęca państwa członkowskie do rozważenia dwóch opcji, Modeli A i B, przedstawionych w owym raporcie, lub jakichkolwiek innych propozycji, możliwych do zaakceptowania i biorących pod uwagę ilość państw i równowagę sił, jakie powstały na bazie któregokolwiek z Modeli. Państwa członkowskie powinny wyrazić zgodę na podjęcie decyzji w tej ważnej kwestii przed szczytem we wrześniu 2005 roku.

Rada Społeczna i Gospodarcza: Rada Społeczna i Gospodarcza powinna zostać zreformowana tak, by mogła skutecznie oceniać postępy we wdrażaniu tematyki rozwojowej przez ONZ. Rada ma służyć za forum wysokiego szczebla współpracy na rzecz rozwoju oraz wytyczać kierunki działań różnych instytucji międzyrządowych systemu Narodów Zjednoczonych w obszarze społecznym i gospodarczym.

Nowa Rada Praw Człowieka: Komisja Praw Człowieka straciła zaufanie i profesjonalizm i wymaga poważnej reformy. Powinna zostać zastąpiona przez mniejszą, stałą Radę Praw Człowieka, będącą jednym z podstawowych organów Narodów Zjednoczonych lub organizacją pomocniczą Zgromadzenia Ogólnego, której członkowie wybierani byliby bezpośrednio przez Zgromadzenie Ogólne większością dwóch trzecich głosów obecnych i głosujących państw.

Sekretariat: Sekretarz Generalny podejmie kroki w celu dostosowania struktury Sekretariatu do priorytetów przedstawionych w niniejszym raporcie. Ma stworzyć mechanizm decyzyjny oparty na systemie gabinetowym. Sekretarz Generalny zwraca się z prośbą do państw członkowskich o nadanie mu uprawnień i środków na dokonanie jednorazowej rotacji personelu w celu wymiany i dostosowania kadry do obecnych potrzeb, współpracę nad wszechstronną rewizją budżetu i zasad dotyczących zasobów ludzkich, a także zlecenie całościowej rewizji Biura Usług Nadzoru Wewnętrznego w celu wzmocnienia jego niezależności i uprawnień.

Inne priorytety obejmują zwiększenie spójności systemu poprzez wzmocnienie roli Stałych Koordynatorów, ulepszenie działania systemu pomocy humanitarnej, oraz zapewnienie lepszej ochrony ludzi przesiedlonych wewnątrz państwa. Organizacje regionalne, szczególnie Unia Afrykańska, powinny otrzymać większe wsparcie. Należy również zaktualizować Kartę Narodów Zjednoczonych - wykreślić z niej tzw. "klauzule nieprzyjacielskie", znieść Radę Powierniczą i Wojskowy Komitet Sztabowy, które straciły rację bytu.

Podsumowanie: szansa i wyzwanie

To społeczność świata musi zdecydować, czy ten moment niepewności zaprowadzi do większego konfliktu, pogłębiającej się nierówności i erozji rządów prawa, czy też zostanie on wykorzystany do odnowienia instytucji działających na rzecz pokoju, poszanowania bytu i praw człowieka. Nadszedł czas działania. Załącznik do raportu zawiera listę poszczególnych kwestii do rozważenia przez przywódców państw i rządów. Działanie w tych kwestiach jest możliwe. Z pragmatycznych początków może narodzić się prorocza wizja kierunku, w którym podąży świat.

Zobacz również:

• Światowy Szczyt 2005, Nowy Jork 14-16 września 2005 r.
• In Larger Freedom Towards Development, Security And Human Rights For All
• Reform at the UN