INFORMACJA DLA PRASY

UNCTAD/PRESS/PR/2006/033^*
16 października 2006 r.

W 2005 R. PRZEPŁYWY BIZ DO EUROPY POŁUDNIOWO-WSCHODNIEJ I WSPÓLNOTY NIEPODLEGŁYCH PAŃSTW UTRZYMAŁY SIĘ NA WYSOKIM POZIOMIE

Jak wynika z opublikowanego przez UNCTAD Światowego Raportu Inwestycyjnego 2006, BIZ z gospodarek rozwijających się i przechodzących transformacje: Implikacje dla rozwoju^*, napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ) do Europy Południowo-Wschodniej i Wspólnoty Niepodległych Państw (WNP) osiągnął w 2005 r. wartość 40 miliardów dolarów, poziom niemal jednakowy jak w roku 2004 (wykres 1). Jednakże napływy te skupiły się w trzech krajach: w Federacji Rosyjskiej, Ukrainie i Rumunii, w kolejności zgodnej z wielkością napływów, stanowiąc trzy czwarte całkowitych BIZ w regionie (wykres 2). W każdym z tych państw napływ BIZ przekroczył 5 miliardów dolarów. Zasadniczo napływ wzrósł w 8 państwach regionu (w największym stopniu na Ukrainie), a spadł w 11.

Po wysokich wartościach BIZ osiągniętych w roku 2004 w związku z dużymi projektami związanymi z ropą naftową i gazem ziemnym, napływy do Azerbejdżanu i Kazachstanu wyraźnie spadły. Ich poziom obniżył się również nieznacznie w Federacji Rosyjskiej, która mimo to pozostała największym odbiorcą BIZ. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne w Rosji objęły szerokie spektrum działalności, od zasobów naturalnych w sektorze surowcowym poprzez pewne rodzaje działalności przetwórczej (takie jak inwestycja Coca Coli w przemysł spożywczy o wartości 501 milionów dolarów) po usługi (takie jak projekt w branży nieruchomości i handlu o wartości 1,3 miliarda dolarów realizowany w Petersburgu przez Baltic Pearl of China). Na Ukrainie prywatyzacja Kryworiżstalu, producenta żelaza i stali, doprowadziła do zakupu firmy przez Mittal Steel (Holandia/Wielka Brytania), transakcji wycenianej na 4,8 miliardów dolarów - największej jak dotąd transakcji w kraju i w WNP. Natomiast Aval Bank został przejęty przez Raiffeisen International (Austria) za 1 miliard dolarów (sprzedany następnie węgierskiemu OTP w 2006 r.). W Europie Południowo-Wschodniej duże napływy do Rumunii oraz Serbii i Czarnogóry dają się wytłumaczyć po części kilkoma transakcjami prywatyzacyjnymi w sektorze bankowości (takimi jak przejęcia Banca Comerciala Romana przez Erste Bank (Austria) w Rumunii i przejęcia Kontinental Banka przez Nova Ljubljanska Banka (Slovenia) w Serbii i Czarnogórze). Ponadto w Rumunii spory udział we wzroście napływu BIZ miała prywatyzacja dostawców gazu ziemnego i ich zakup przez Gaz de France oraz Ruhrgas (Niemcy) za kwotę 0,7 miliarda dolarów.

BIZ wypływające z regionu rosną już czwarty rok z rzędu osiągając wartość 15 miliardów dolarów, przy czym sama Federacja Rosyjska odpowiada za 87% wypływających BIZ ogółem. Ceny ropy naftowej i walka o zasoby w 2005 r. zachęciły rosyjskie korporacje transnarodowe (TNK) do utrzymania poziomów BIZ za granicą (patrz tabela 1 ukazująca 10 największych TNK w regionie). W szczególności rosyjski Łukoil dokonując przejęcia kanadyjskiego przedsiębiorstwa branży naftowej Nelson Resources dorównał zakupowi innego kanadyjskiego przedstawiciela tej samej branży, Petrokazakhstan przez chiński CNPC. Rosyjskie firmy wykazywały dużą aktywność również w dziedzinie innych zasobów naturalnych, takich jak aluminium: w roku 2005 RusAl stał się partnerem joint-venture w rafinerii w Australii, natomiast przedsiębiorstwo energetyczne UES wygrało przetarg na prywatyzację elektrowni w Bułgarii. Poza Federacją Rosyjską w 2005 r. tylko bezpośrednie inwestycje zagraniczne Azerbejdżanu przekroczyły 1 miliard dolarów. Większość inwestycji Azerbejdżanu ogółem wiązała się z budową rurociągu Baku-Tbilisi-Ceyhan, w którym Państwowe Przedsiębiorstwo Naftowe Azerbejdżanu posiada 25% udziałów.

W gospodarkach opartych o zasoby naturalne, takich jak Federacja Rosyjska, większość kwestii politycznych dotyczy zarządzania nieoczekiwanymi dochodami wynikającymi z wysokich cen ropy naftowej na rynku światowym oraz definicji - bądź redefinicji - gospodarczej roli państwa. Przykładowo rząd Federacji Rosyjskiej powiększył do pakietu kontrolnego swoje udziały w spółce gazowej Gazprom, jednej z największych TNK inwestujących za granicą, jak również przejął dużą firmę naftową (Sibnieft) inwestującą za granicą.

Światowy Raport Inwestycyjny i baza danych do niego są dostępne online na stronach http://www.unctad.org/wir oraz http://www.unctad.org/fdistatistics

Wykres 1. Europa Południowo-Wschodnia i WNP: napływy BIZ i ich udział w  nakładach na środki trwałe brutto, lata 1995-2005

Źródło: UNCTAD, Światowy Raport Inwestycyjny 2006

Wykres 2. Europa Południowo-Wschodnia i Wspólnota Niepodległych Państw: 10 gospodarek o najwyższych napływach BIZ, lata 2004-2005 (w mld dolarów). Klasyfikacja na podstawie wielkości napływów BIZ w roku 2005.

Źródło: UNCTAD, Światowy Raport Inwestycyjny 2006

Tabela 1. Pierwsze 10 TNK Europy Południowo-Wschodniej i WNP^* spoza sektora finansowego, sklasyfikowane według aktywów zagranicznych, 2004 (w mld dolarów)
^* O ile nie podano inaczej, wszystkie dane oparte są na rocznych raportach spółek. Dane spółek zależnych pochodzą z bazy danych D&B Who Owns Whom.

Źródło: UNCTAD, Światowy Raport Inwestycyjny 2006

Światowy Raport Inwestycyjny 2006, BIZ z gospodarek rozwijających się i przechodzących transformacje: Implikacje dla rozwoju (WIR06) (numer artykułu E.06.II.D.11, ISBN 92-1-112703-4) można uzyskać w biurach sprzedaży ONZ pod podanymi poniżej adresami lub u przedstawicieli handlowych ONZ w wielu krajach. Cena: 80,00 USD; dla mieszkańców krajów rozwijających się: 40,00 USD. Powyższe ceny obejmują zarówno książkę, jak i CD-ROM. Klientów pragnących zakupić książkę lub CD-ROM osobno lub zakupić je w większych ilościach, prosimy o kontakt z biurami sprzedaży. Zamówienia lub zapytania z Europy, Afryki lub Azji Zachodniej proszę przesyłać na adres United Nations Publication/Sales Section, Palais des Nations, CH-1211 Geneva 10, Szwajcaria, fax: +41 22 917 0027, e-mail: unpubli@un.org; natomiast z Ameryki Północnej i Południowej oraz Azji Wschodniej należy kierować do United Nations Publications, Two UN Plaza, DC2-853, New York, NY 10017, USA, tel: +1 212 963 8302 lub +1 800 253 9646, fax: +1 212 963 3489, e-mail: publications@un.org . Internet: http://www.un.org/publications

Biuro Prasowe UNCTAD: +41 22 917 5828, unctadpress@unctad.org, http://www.unctad.org/press/