światowy szczyt społeczeństwa informacyjnego
Genewa 10 - 12 grudnia 2003 r. Tunis 16 - 18 listopada 2005 r.
światowy szczyt społeczeństwa informacyjnegoGenewa 10 - 12 grudnia 2003 r. Tunis 16 - 18 listopada 2005 r.
|
|
Jesteśmy świadkami gruntownej zmiany charakteru społeczeństw. Epoka industrialna ustępuje miejsca epoce informacyjnej. Rewolucja informacyjna wpływa na styl życia, pracy i nauki. Zmianie ulegają również wzajemne relacje pomiędzy władzą a obywatelami. Informacja jest potężnym narzędziem służącym gospodarczo-społecznemu rozwojowi, a tegoroczny Szczyt daje wszystkim głównym aktorom światowej sceny niepowtarzalną szansę, by wnieść własny, aktywny wkład w zniwelowanie istniejących podziałów w sferze technologii cyfrowych i dostępu do wiedzy.
Uczestnicy pierwszej fazy Szczytu, która odbędzie się w Genewie w 2003 r. , uchwalą Deklarację Zasad oraz Plan Działań. Ich wdrożenie pozwoli rządom, instytucjom i organizacjom pozarządowym stawić czoła nowym wyzwaniom, jakie niesie ze sobą nieustanny rozwój społeczeństwa informacyjnego. Chodzi, między innymi, o znalezienie sposobów, które pomogą zlikwidować dystans pomiędzy tymi, którzy mają dostęp do globalnej sieci informacyjno-komunikacyjnej i tymi, którzy tego dostępu nie mają. Uczestnicy drugiej fazy Szczytu, która odbędzie się w Tunisie w 2005 r. skoncentrują się na trendach rozwoju społeczeństwa informacyjnego, ocenią postęp prac, jaki dokonał się od czasu szczytu genewskiego i uchwalą plan dalszych działań.
Oba terminy odnoszą się do dystansu, jaki dzieli społeczności rozwinięte technologicznie od społeczności ubogich w technologie, oraz do braku przepływu informacji wewnątrz i pomiędzy tymi społecznościami. Przepaść cyfrowa i naukowa dotyczą głównie krajów rozwijających się i państw w okresie transformacji gospodarczej. Wprawdzie poprawia się nieco sytuacja w sferze infrastruktury telefonicznej (w 2001 roku liczba linii telefonicznych przypadających na 100 mieszkańców globu przekroczyła 1), ale pod względem dostępu do Internetu globalne dysproporcje stają się coraz większe.
Na naszych oczach rodzi się nowa, globalna gospodarka i społeczeństwo informacyjne bazujące na wiedzy. Wskutek tego bezpowrotnie zmienia się sposób, w jaki żyjemy, uczymy się, pracujemy i porozumiewamy między sobą.
Swobodny przepływ informacji zapoczątkował dynamiczny rozwój wiedzy i jej nieskończonych, nowych zastosowań, co pociąga za sobą przeobrażenia w sferze gospodarczo - społecznych struktur i stosunków.
Ogromna większość ludności świata pozostaje jednak poza zasięgiem informacyjnej rewolucji. Przepaść cyfrowa grozi pogłębieniem już istniejących różnic pomiędzy bogatymi a biednymi - zarówno w skali świata jak i w skali poszczególnych państw.
Dla większości mieszkańców Ziemi korzyści płynące z tej rewolucji pozostaną nieosiągalne, dopóki nie umożliwimy im pełnego uczestnictwa w opartym na wiedzy społeczeństwie informacyjnym.
Rewolucja cyfrowa prowadzi do rozwoju całkowicie nowych form społecznego i gospodarczego współdziałania oraz tworzenia społeczności w cyberprzestrzeni.
W odróżnieniu od rewolucji przemysłowej, technologie informacyjne i komunikacyjne (Information and Communications Technologies - ICT) szybko się rozprzestrzeniają i dotyczą każdego człowieka.
ICT umożliwiają ludziom na całym świecie nieprzerwany dostęp do informacji i wiedzy - właśnie na tym polega znaczenie tych technologii.
Przepaść cyfrowa sprawia, że pomiędzy społeczeństwami zasobnymi w informacje a społeczeństwami ubogimi w informacje powstają dysproporcje w poziomie wiedzy. Taka sytuacja może dać początek nowej formie analfabetyzmu. Przepaść cyfrowa pogłębia niedostatek informacji i wiedzy, a także ogranicza możliwości gospodarczego wzrostu i dystrybucji bogactwa.
ICT sprzyjają powstawaniu gospodarczych i społecznych "sieci", obejmujących jednostki i całe społeczności. Siłą tych sieci jest tworzenie powiązań pomiędzy różnorakimi grupami społecznymi poprzez umożliwianie pozyskiwania i wymiany informacji oraz wiedzy, co ma kluczowe znaczenie dla ich społeczno-gospodarczego rozwoju. Korzyści z ICT odnoszą również ludzie biznesu, którzy używają ich do promocji swoich firm w skali krajowej, regionalnej i globalnej. ICT zapewniają także możliwość bardziej efektywnego świadczenia podstawowych usług medycznych i edukacyjnych, ponieważ ludzie mogą z nich korzystać ze swego miejsca zamieszkania.
Wraz ze wzrostem naszej zdolności do przekazywania oraz dzielenia się informacjami i wiedzą rośnie szansa na to, że pokój i dobrobyt staną się w większej mierze udziałem wszystkich ludzi na świecie. Dla większości mieszkańców Ziemi korzyści płynące z rewolucji informacyjnej pozostaną jednak nieosiągalne, dopóki nie umożliwimy im pełnego uczestnictwa w opartym na wiedzy społeczeństwie informacyjnym. Kto powinien mieć dostęp do informacji i wiedzy?
Wiedza i informacja powinny być łatwo osiągalne dla wszystkich, a więc również osób mieszkających na terenach pozamiejskich. Szczególnej uwagi wymagają w tym kontekście ludzie zepchnięci na margines, pobawieni pełni praw, bezrobotni, ludzie najbardziej potrzebujący, dzieci, osoby starsze, niepełnosprawni oraz ludność tubylcza.
Otwarte dla wszystkich, globalne społeczeństwo informacyjne powinno opierać się na takich uniwersalnych wartościach humanistycznych jak równość, sprawiedliwość, demokracja, solidarność, wzajemna tolerancja i ludzka godność, a także na postępie ekonomicznym, ochronie środowiska i poszanowaniu różnorodności.
Światowy Szczyt daje wszystkim uczestnikom niepowtarzalną okazję do wypracowania wspólnej wizji i definicji społeczeństwa informacyjnego oraz do opracowania strategicznego planu działań służących urzeczywistnieniu tej wizji z korzyścią dla całej ludzkości.
ONZ wierzy w to, że ze względu na odpowiedni czas i program tego wydarzenia, światowi przywódcy wykorzystają Szczyt do przyspieszenia procesu rewolucji cyfrowej w trzech kluczowych obszarach: rozwoju, rozwiązań prawno -administracyjnych oraz technologii informacyjnych i komunikacyjnych.
W tym celu uczestnicy Szczytu powinni pomóc w kreowaniu wizji otwartego dla wszystkich, globalnego społeczeństwa informacyjnego, które nie stosując żadnych ograniczeń, zapewni wszystkim ludziom możliwość swobodnego gromadzenia, przekazywania i wykorzystywania informacji oraz wiedzy dla celów gospodarczego, społecznego, kulturalnego i politycznego rozwoju.
Szczyt został podzielony na dwa etapy tak, aby plan działań ustalony na konferencji w Genewie, został zrealizowany przed rozpoczęciem konferencji w Tunisie.
Na Szczycie w roku 2003 zostaną przyjęte Deklaracja i Plan Działań, zawierające jasno sformułowane zagadnienia, co umożliwi podjęcie szczegółowych dyskusji i planowanie.
Drugi Komitet Przygotowawczy, odbywający się w Genewie w dniach 17 - 28 lutego 2003 r., przygotował dokumenty robocze dotyczące Deklaracji i Planu Działań, których treść została uzupełniona i omówiona przez Trzeci Komitet Przygotowawczy w dniach 15 - 25 września 2003 r.
Ostateczny Plan Działań zostanie przyjęty w pierwszym etapie Szczytu w grudniu w Genewie, tak by można go zrealizować przed drugim etapem Szczytu w Tunezji. W Tunisie uczestnicy skupią się na problematyce rozwoju, ocenią dotychczasowe postępy, a także przyjmą plany dalszych działań.
Projektowany Plan Działań proponuje takie konkretne i kompleksowe działania jak opracowanie krajowych strategii cyfrowych (e-strategies), uruchomienie programu o nazwie "Globalne Porozumienie Cyfrowe" (Global Digital Compact) oraz wprowadzenie wskaźnika rozwoju technologii informacyjnych i komunikacyjnych (ICT Development Index), który będzie punktem odniesienia przy pomiarze efektywności działań.
Inne proponowane działania obejmą: wyposażenie i przeszkolenie pracowników merytorycznych z najsłabiej rozwiniętych państw, rewizję programów nauczania w szkołach podstawowych i średnich oraz stworzenie oprogramowania i sprzętu komputerowego, umożliwiających użytkownikom sieci informacyjnych posługiwanie się wszystkimi językami świata.
W roboczym dokumencie zawartym w projekcie Planu Działań określono następujące cele:
Dokument zawiera również zalecenie, by do 2005 roku wszystkie centralne urzędy państwowe posiadały własne strony internetowe i adresy e-mailowe. Do 2010 roku ten sam wymóg powinny spełnić placówki samorządowe.
Z inicjatywą zwołania Szczytu wyszli w 1998 roku uczestnicy Konferencji Pełnomocników Państw Członkowskich Międzynarodowego Związku Telekomunikacyjnego (ITU), którymi kierowała świadomość pogłębiającej się przepaści pomiędzy informacyjnymi "liderami" a "outsiderami" i jednoczesnego wzrostu znaczenia telekomunikacji na płaszczyźnie politycznej, społecznej i kulturalnej. ONZ dostrzegła potrzebę stworzenia form współpracy pomiędzy różnymi krajowymi i globalnymi inicjatywami ukierunkowanymi na wykorzystanie technologii informacyjnych i komunikacyjnych (ICT) dla potrzeb rozwoju i na mocy rezolucji powierzyła ITU kierowniczą rolę w przygotowaniach do Szczytu.
Projekt zwołania Szczytu został zatwierdzony przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych jako skuteczny środek wspierający realizację celów zawartych w Deklaracji Milenijnej. Milenijny Szczyt dostrzegł kluczową rolę partnerskich form współpracy z udziałem rządów, dwustronnych i wielostronnych agend rozwoju, sektora prywatnego, społeczeństwa obywatelskiego i innych uczestników procesu, w wyniku którego ICT powinny stać się istotnym składnikiem zrównoważonego rozwoju.
ITU jest agendą Narodów Zjednoczonych, odpowiedzialną za organizację Szczytu. Jej zadaniem jest zgromadzić podczas Szczytu wszystkich dysponujących fachową - naukową, techniczną, ekonomiczną i polityczną - wiedzą, która może pomóc światowym przywódcom, sektorowi prywatnemu i wspólnocie organizacji pozarządowych w wykreowaniu i urzeczywistnieniu wspólnej wizji wykorzystania ICT. Wizja ta zapewni zmarginalizowanym społecznościom korzyści, jakie daje Wiek Informacji.
Jako organizator Światowego Szczytu Społeczeństwa Informacyjnego ITU zyskuje historyczną i znaczącą pozycję, ponieważ tworzy unikalną platformę dla szerokiego kręgu inicjatyw i dokonań na polu ICT oraz gospodarczego i społecznego rozwoju.
Dokonania ITU wraz z przedsięwzięciami sponsorowanymi przez UN ICT Task Force, UNDP, UNESCO, Inicjatywę "Cyfrowa Szansa" oraz innych uczestników mają na celu zaangażowanie państw rozwijających się i państw rozwiniętych na rzecz wzajemnej współpracy, która zapewni, że cała ludzkość odczuje korzyści związane z rozwojem społeczeństwa informacyjnego.
Koncepcja Szczytu przewiduje aktywny udział przedstawicieli całej światowej społeczności. Będzie on okazją do tego, by najwyższe czynniki polityczne z całego świata zobowiązały się do kształtowania przyszłości społeczeństwa informacyjnego i likwidacji przepaści cyfrowej i naukowej. Szczyt obejmie przedstawicieli najwyższych władz rządowych, firm prywatnych, organizacji pozarządowych i organizacji międzynarodowych, w tym mediów.
Sektor prywatny w obradach Szczytu ma kluczowe znaczenie w zapewnianiu zrównoważonego rozwoju infrastruktury i udostępnianiu nowoczesnych technologii po przystępnych cenach oraz wniesie istotny wkład w tematykę szczytu. Firmy prywatne mogą uczestniczyć w partnerskiej współpracy dotyczącej nowatorskich zastosowań technologii, na przykład z zakresu elektronicznej administracji państwowej (e-Government). Rola sektora prywatnego wykracza poza kwestie rynkowe. Może on odgrywać większą rolę społeczną i polityczną . Może to czynić pomagając państwom rozwijać technologie informacyjne i komunikacyjne, rynki tych technologii oraz kapitał ludzki, niezbędne do pokonania przepaści cyfrowych.
Udział przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego ma kluczowe znaczenie dla stworzenia egalitarnego społeczeństwa informacyjnego, opartego na zrównoważonym rozwoju gospodarczym i społecznym. Wkład społeczeństwa obywatelskiego ma istotne znaczenie dla społecznej akceptacji wizji społeczeństwa informacyjnego.
ICT i środki masowego przekazu mogą i będą stanowić potężne narzędzie umożliwiające likwidację globalnych różnic w poziomie rozwoju społeczno-gospodarczego. Przyspieszą również działania służące realizacji Milenijnych Celów Rozwoju, takich jak walka z ubóstwem, głodem, chorobami, analfabetyzmem, degradacją środowiska naturalnego oraz dyskryminacją płci. Bez szeroko rozpowszechnionych i nowatorskich zastosowań ICT, Milenijne Cele Rozwoju mogą okazać się niemożliwe do osiągnięcia.
ICT i środki masowego przekazu mogą również dostarczyć bodźców światowej gospodarce w dobie technologicznej stagnacji, jeśli zastosowane zostaną odpowiednie środki i inicjatywy. Przepaść cyfrowa jest jedną z największych pozataryfowych barier dla światowego handlu, odczuwaną zarówno przez państwa rozwinięte jak i rozwijające się.
ICT i środki masowego przekazu będą służyć celom rozwoju, pod warunkiem, że dostęp do informacji i komunikacji będzie powszechny i przystępny cenowo, a wolność wypowiedzi będzie chroniona jako fundamentalne prawo człowieka. Potrzebne jest również stworzenie ramowych rozwiązań administracyjno-prawnych, które będą sprzyjać konkurencji oraz odznaczać się przejrzystością i przewidywalnością.
Organizacje wielostronne mają do spełnienia kluczową rolę w zakresie nadzoru, ułatwiania dialogu pomiędzy swoimi członkami oraz wymiany doświadczeń i zastosowań tzw. case studies. Mogą służyć techniczną pomocą w planowaniu e-strategii, a w niektórych przypadkach uzupełniać działania rządów i innych stron.
Jest to istotna kwestia w procesie budowania globalnego społeczeństwa informacyjnego. Kobiety mają zazwyczaj nieproporcjonalnie mały wpływ na sprawy związane z ICT. W ramach tworzenia polityki w sferze ICT rządy, podmioty gospodarcze, międzynarodowe organizacje, organizacje pozarządowe i społeczeństwo obywatelskie powinny promować równość płci tak, by zwiększyć udział kobiet w procesach decyzyjnych i ułatwić im dostęp do kierowniczych stanowisk.
Kobiety powinny mieć równe szanse uczestnictwa w szkoleniach z zakresu ICT. Należy również wspierać systemy edukacyjne i programy nauczania, które będą uwzględniać kwestię płci.
Aktywne uczestnictwo młodzieży ma duże znaczenie dla procesów związanych ze Światowym Szczytem. Młodzi ludzie stanowią większość ludności świata i tworzą przyszłe kadry pracownicze. Trzeba zwrócić większą uwagę na możliwości edukacyjne młodych ludzi. Szczególną uwagę należy poświęcić młodzieży z krajów rozwijających się, która pod względem informacyjnym wciąż znajduje się w gorszej sytuacji i pozostaje poza obiegiem sieci ICT. Należy wyposażyć tych młodych ludzi w wiedzę i umiejętności w dziedzinie ICT, aby przygotować ich do pełnego uczestnictwa w społeczeństwie informacyjnym.
ICT mogą w ogromnym stopniu przyczynić się do gospodarczego i społecznego rozwoju oraz zrównoważonego wzrostu we wszystkich krajach. Brak infrastruktury i łączności, zwłaszcza w krajach rozwijających się, jest jednak nadal barierą dla rozwoju społeczeństwa informacyjnego. Aby wykorzystać potencjał technologii informacyjnych i komunikacyjnych w dziedzinie rozwoju i koniunktury gospodarczej, trzeba zadbać o to, by cała ludzkość miała do tych technologii dostęp. Z tego względu fundamentalne znaczenie ma utworzenie publicznych punktów dostępu do ICT oraz zapewnienie łączności i przystępnych cenowo urządzeń.
Budowanie partnerskich form współpracy jest niezbędnym warunkiem osiągnięcia wspólnych celów i sprostania wyzwaniom, jakie wiążą się z rozwojem ICT. Sektor publiczny powinien szukać sposobów korygowania błędów rynkowych i sprzyjać konkurencji, aby dać możliwość uczestniczenia w społeczeństwie informacyjnym wszystkim ludziom, a zwłaszcza mieszkańcom krajów rozwijających się. Firmom prywatnym przypada istotna rola w sferze inwestowania w dziedzinie ICT i z tego względu rządy powinny zabiegać o ich udział. Organizacje pozarządowe powinny ściśle współpracować z lokalnymi społecznościami nad umacnianiem inicjatyw w zakresie ICT. Organizacje międzynarodowe powinny wspomagać przedsięwzięcia służące włączeniu ICT w procesy rozwoju oraz wspierać realizację celów określonych w Planie Działań.
Istotnym warunkiem wykorzystania wszystkich możliwości, jakie stwarza społeczeństwo informacyjne, jest doskonalenie umiejętności w zakresie wykorzystania ICT. Z tego względu wszyscy, a zwłaszcza młodzież, powinni mieć dostęp do odpowiednich form edukacji i szkoleń. Istnieje również potrzeba opracowania strategii w zakresie kształcenia za pośrednictwem Internetu (e-learning), adresowanego do osób, które - ze względów geograficznych lub osobistych - nie są objęte formalnym systemem oświaty.
Kwestia bezpieczeństwa ma fundamentalne znaczenie dla rozwoju społeczeństwa informacyjnego, ponieważ przestępstwa popełniane w cyberprzestrzeni - takie jak włamania do sieci komputerowych (hacking), rozprzestrzenianie wirusów komputerowych czy nadużywanie danych osobowych - stanowią poważne zagrożenie dla gospodarki opartej na informacji. W związku z rozwojem e-biznesu i wzrostem liczby transakcji elektronicznych, ochrona prywatności i zapewnienie bezpiecznego użytkowania ICT stają się istotnymi elementami stabilnego społeczeństwa informacyjnego. Co oznacza termin "sprzyjające środowisko"?
Pojawienie się problemów natury prawnej, jakie wiążą się z wykorzystaniem i nadużywaniem danych przesyłanych za pośrednictwem ICT, rodzi potrzebę stworzenia odpowiednich ramowych rozwiązań w dziedzinie prawa, regulacji i polityki na poziomie globalnym, regionalnym i krajowym. Powyższe ramowe rozwiązania powinny dotyczyć praw i obowiązków wszystkich ludzi w takich sferach jak wolność wypowiedzi, prywatność, bezpieczeństwo, prawo własności intelektualnej, zarządzanie internetowymi adresami i domenami oraz ochrona konsumentów.
ICT doprowadziły do powstania globalnego rynku, który umożliwia dostęp do szerokiego wachlarza informacji, dóbr i usług. ICT otwierają przed państwami rozwijającymi się wiele możliwości przyspieszenia własnego społecznego i gospodarczego rozwoju.
Do obszarów nakierowanych na rozwój ICT należą: elektroniczna administracja państwowa (dla poprawy obsługi obywateli), elektroniczny biznes, elektroniczna nauka i elektroniczna służba zdrowia.
Wszystkie technologie powinny uwzględniać treści wyrażane w wielu językach. Takie podejście ma na celu zachowanie kulturowej różnorodności, języków, dziedzictwa lokalnych społeczności i narodów oraz wiedzy i zwyczajów ludności tubylczej.
Zgodnie z artykułem XIX Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka "Każdy człowiek ma prawo wolności opinii i wyrażania jej; prawo to obejmuje swobodę posiadania niezależnej opinii, poszukiwania, otrzymywania i rozpowszechniania informacji i poglądów wszystkimi dostępnymi środkami, bez względu na granice". Światowy Szczyt będzie stał na straży tego prawa.
ICT, podobnie jak tradycyjne i nowe media, umożliwiają zepchniętym na margines i wyizolowanym ludziom wypowiadanie się na forum światowej społeczności - bez względu na płeć i miejsce zamieszkania. Ułatwiają demokratyzację życia politycznego i procesów decyzyjnych zarówno w skali krajowej, jak i międzynarodowej. Otwierają przed jednostkami, społecznościami i narodami nieosiągalne dotąd możliwości poprawy swego bytu. Mogą także przyczynić się do zwiększenia skuteczności podstawowych narzędzi demokratyzacji gospodarki poprzez dostęp do informacji i zapewnienie przejrzystości.