1. Czym zajmuje się Komisja Budowania Pokoju?
Do najważniejszych zadań Komisji należy:
2. Kto zasiada w Komisji i na jakiej zasadzie wybierani są jej członkowie?
Komisja Budowania Pokoju składa się z Komitetu Organizacyjnego i komitetów krajowych.
W skład Komitetu Organizacyjnego wchodzi 31 państw członkowskich:
- 7 członków Rady Bezpieczeństwa (w tym wszyscy stali członkowie), wybranych przez Radę
- 7 członków Rady Gospodarczej i Społecznej, wyłonionych spośród grup regionalnych
- 5 państw zasilających budżet, fundusze i programy ONZ największymi kwotami
- 5 państw zapewniających największą liczbę personelu wojskowego i cywilnego dla misji ONZ
- 7 członków wybieranych jest przez Zgromadzenie Ogólne ONZ, ze szczególnym uwzględnieniem krajów, które same doświadczyły problemów związanych z odbudową w okresie pokonfliktowym.
Szczególną rolę odgrywać będą komitety krajowe, które rozpatrywać będą konkretne przypadki. Od ich specyfiki zależeć będzie uczestnictwo w poszczególnych komitetach. W działania włączeni będą zarówno przedstawiciele krajowi, jaki i instytucje wspierające - organizacje i banki regionalne oraz międzynarodowe instytucje finansowe.
3. Jaką realną pomoc może zapewnić Komisja?
Komisja Budowania Pokoju wypełni ogromną lukę w systemie ONZ. Na łonie tej Komisji po raz pierwszy spotkają się wszyscy najważniejsi w kwestii budowania pokoju aktorzy, aby dyskutować i podejmować decyzje dotyczące długofalowych strategii budowania pokoju. Oznacza to lepsze wykorzystanie środków finansowych oraz stworzenie rzeczywistego powiązania między natychmiastową pomocą w sytuacji pokonfliktowej a podejmowaniem wysiłków mających na celu długofalową odbudowę i rozwój.
4. W jaki sposób Komisja zadecyduje o wyborze krajów, z którymi będzie pracować? Czy poszczególne państwa mogą zainicjować ten proces?
Prośby o pomoc doradczą ze strony Komisji mogą być zgłoszone zarówno przez Zgromadzenie Ogólne, Radę Bezpieczeństwa, Radę Gospodarczą i Społeczną oraz Sekretarza Generalnego, jak i przez państwa członkowskie, które borykają się z problemami związanymi z sytuacją pokonfliktową. Zaznacza się jednak, że zgodnie z art. 12 Karty Narodów Zjednoczonych Zgromadzenie Ogólne oraz Rada Gospodarcza i Społeczna nie mogą zajmować się sytuacjami, które w danej chwili są przedmiotem działania Rady Bezpieczeństwa.
5. Czy kraje mogą zgłosić obiekcje wobec działań Komisji Budowania Pokoju, lub wystąpić z prośbą o wszczęcie działań?
Każde państwo może zwrócić się z prośbą o doradztwo bezpośrednio do Komisji. Żadne państwo nie może jednak zakwestionować wystąpienia Rady Bezpieczeństwa z prośbą o doradztwo. W każdym przypadku decyzja o podjęciu działania bądź wstrzymania się od niego należy do Komitetu Organizacyjnego Komisji.
6. Jaką rolę w dyskusjach Komisji mogą pełnić kraje, które same wyszły z konfliktu?
Istnieje wiele krajów mających burzliwą historię, które są obecnie stabilnymi społeczeństwami. Państwa dysponujące doświadczeniem w procesie budowania pokoju odgrywają szczególną rolę w działaniach Komisji.
7. Kiedy, jak często i gdzie będą odbywały się spotykania Komisji?
Zarówno Komitet Organizacyjny, jak i komitety krajowe będą przeprowadzać regularne spotkania. O ich częstotliwości zadecydują same komitety. Komisja ma działać w sposób elastyczny, aby zapewnić aktywne uczestnictwo w swych pracach wszystkim zainteresowanym stronom. W tym celu dopuszcza się możliwość organizowania video-konferencji i spotkań poza siedzibą główną ONZ w Nowym Jorku.
8. Budowanie pokoju, utrzymywanie pokoju, budowanie narodu - na czym polega różnica miedzy tymi pojęciami?
Komisja zajmuje się budowaniem pokoju (peacebuilding) w regionach doświadczonych konfliktami - działaniami mającymi na celu przejście kraju z okresu wojennego do pokojowego. Utrzymywanie pokoju (peacekeeping) wiąże się z działaniami misji pokojowych, które mogą być centralną częścią procesu budowania pokoju. Budowanie narodu (nation-building) posiada wiele znaczeń i nie jest to termin używany przez ONZ. Najczęściej pojęcie to oznacza dłuższy proces historyczny, w trakcie którego dokonuje się budowanie tożsamości narodowej.
9. ONZ przez lata angażowała się w działalność na rzecz budowania pokoju. Dlaczego potrzebny jest obecnie nowy organ?
Narody Zjednoczone odgrywały decydującą rolę w mediacjach porozumień pokojowych i były obecne przy ich realizacji, pomagając w ten sposób złagodzić konflikty w kilku regionach. Niemniej jednak, niektóre z tych porozumień nie zostały utrzymane, tak jak w przypadku Angoli w 1993 r. czy w Ruandzie w 1994 r. Około połowa krajów, którym udaje się położyć kres wojnie, zostaje znów ogarnięta przemocą po zaledwie pięciu latach. Jest to wystarczający sygnał by stwierdzić, że w celu zapobieżenia konfliktowi porozumienie pokojowe musi zostać wdrażane w sposób konsekwentny i długotrwały.
Do dnia dzisiejszego żadna część systemu ONZ nie była bezpośrednio odpowiedzialna za pomoc krajom w okresie pokonfliktowym i w dążeniach do budowania trwałego pokoju. Komisja Budowania Pokoju pozwoli wypełnić tę lukę poprzez zapewnienie instytucjonalnego i systematycznego połączenia między utrzymywaniem pokoju, operacjami pokonfliktowymi oraz międzynarodową siecią pomocy i działaniami donorów, w tym Banku Światowego.
10. Jak powołanie Komisji Budowania Pokoju można odnieść do przeprowadzanej reformy ONZ?
Celem reformy jest uczynienie ONZ bardziej efektywnej w działaniach wobec zagrożeń i wyzwań, jakie niesie ze sobą współczesność. Poprzez poprawę koordynacji i eliminację powielania inicjatyw dotyczących przeciwdziałaniu konfliktom, Komisja Budowania Pokoju zwiększy skuteczność tych wysiłków i zredukuje prawdopodobieństwo ponownego wybuchu konfliktu. Nadrzędnym celem Komisji jest wzmocnienie działań danego kraju na rzecz odbudowy, co wiąże się z uniknięciem konieczności powtórnego przeprowadzania operacji pokojowych.
11. W jaki sposób Komisja może odegrać naprawdę ważną rolę?
Często przytacza się fakt, iż połowa krajów, które podpisały porozumienia pokojowe po zażegnaniu niebezpiecznych konfliktów po upływie pięciu lat ponownie stają się obszarem konfliktu. Komisja Budowania Pokoju ma zapewnić, iż kraje te będą otrzymywały silne i skuteczne wsparcie w przechodzeniu przez bardzo trudny okres pokonfliktowy. W okresie tym, nawet jeśli ustały walki, gospodarka kraju, prawo oraz instytucje państwowe mogą być bardzo słabe.
Dla przykładu, obecnie ONZ podejmuje piątą z kolei interwencję na Haiti, gdzie pokój i bezpieczeństwo załamały się po zbyt wczesnym wycofaniu międzynarodowego wsparcia. Pomimo prowadzonych na ogromną skalę misji pokojowych w Liberii i Somalii w latach dziewięćdziesiątych, oba te kraje z powrotem wkroczyły na drogę konfliktu, gdy tylko międzynarodowe zainteresowanie zwróciło się w innym kierunku.
12. Jaką rolę będą odgrywały w omawianych działaniach regionalne organizacje, takie jak Unia Afrykańska, jak również organizacje pozarządowe?
Aktorzy i instytucje regionalne zaangażowane w proces odbudowy zostaną zaproszeni do udziału w komitetach krajowych zajmujących się problemami poszczególnych państw. Rezolucja powołująca do życia Komisję Budowania Pokoju szczególnie zachęca ten organ do podejmowania konsultacji ze społeczeństwem obywatelskim, w tym z organizacjami kobiecymi, pozarządowymi i sektorem prywatnym.
13. Komu podlega Komisja Budowania Pokoju - Radzie Bezpieczeństwa, Zgromadzeniu Ogólnemu czy Radzie Gospodarczej i Społecznej?
Komisja Budowania Pokoju podlega Zgromadzeniu Ogólnemu, któremu będzie przedstawiać coroczny raport na temat swojej działalności. Komisja jest organem doradczym Zgromadzenia Ogólnego i Rady Bezpieczeństwa. Jest to pierwszy organ funkcjonujący na takich zadach. Komisja będzie doradzała Radzie Bezpieczeństwa w zakresie planowania i rozpoczynania działań ukierunkowanych na budowanie pokoju. Podejmie współpracę również z Radą Gospodarczą i Społeczną, a poprzez nią ze społecznością międzynarodową i donorami. aby w ten sposób wpływać na ich inicjatywy w regionach znajdujących się w sytuacji pokonfliktowej.
Rezultaty działalności Komisji, wyniki jej dyskusji i zalecenia będą ujęte w dokumentach ONZ, publicznie udostępniane i przedstawiane wszystkim organom i aktorom budowania pokoju, w tym również międzynarodowym instytucjom finansowym.