SZCZYT W JOHANNESBURGU
Problematyka Szczytu - WODA

W wielu miejscach na świecie woda jest jednym z najrzadszych zasobów naturalnych. Szacuje się, że ok. 1,1 miliarda ludzi, stanowiących 18 % ludności świata, jest pozbawione dostępu do czystej wody pitnej, a 2,4 miliarda ludzi nie ma dostępu do urządzeń sanitarnych. Ponad 2,2 miliona ludzi w krajach rozwijających się, a w szczególności dzieci, umiera z powodu chorób związanych z brakiem dostępu do czystej wody pitnej, urządzeń sanitarnych lub w wyniku nieodpowiedniej higieny.

Wielki odsetek ludzi w krajach rozwijających się cierpi na choroby bezpośrednio lub pośrednio spowodowane spożywaniem zatrutej wody lub żywności. Również organizmy żyjące w wodzie, przenosząc choroby, mogą ją uczynić niezdatną do picia. Przy odpowiednim zaopatrzeniu w wodę pitną i instalacji urządzeń sanitarnych, liczba ta mogłaby spaść o 75%.

Brak czystej wody pitnej wynika zarówno z niewystarczających inwestycji w instalowanie systemów wodnych oraz nieodpowiedniego utrzymania już istniejących systemów. Najwięcej słodkiej wody - około 70% - zużywane jest w rolnictwie. Niemniej jednak, większość systemów nawadniania jest niewydajnych, gdyż 60% wody marnuje się: część wyparowuje, część przeznaczana jest na odtwarzanie rzek i naziemnych zbiorników wodnych. Niewydajne nawadnianie prowadzi nie tylko do marnowania wody, ale także zagraża zdrowiu i środowisku naturalnemu.

Jako podstawa funkcjonowania i rozwoju człowieka, zasoby wody słodkiej stały się powodem wielu sporów i konfliktów. Jednocześnie woda zbliża narody posiadające wspólne zasoby. Rośnie liczba spotkań między przedstawicielami państw, by omówić wspólne problemy dotyczące zarządzania zasobami wodnymi.

Statystyka:

• Około 70% powierzchni globu pokrywa woda, z czego zaledwie 2,5% to wody słodkie, a 97,5% to wody słone. Prawie 70% wody słodkiej występuje w postaci lodu, a pozostałą część stanowi wilgoć ziemi lub woda ukryta w podziemnych zbiornikach. Mniej niż 1% zasobów świeżej wody jest dostępny dla człowieka;
• Liczba obszarów dotkniętych niedoborem wody stale wzrasta, w szczególności w północnej Afryce i zachodniej Azji. Szacuje się, że w ciągu dwóch następnych dziesięcioleci, potrzeba będzie 17% więcej wody do uprawy produktów rolnych, by zapewnić żywność ludziom w krajach rozwijających się, a średnie zużycie wody wzrośnie o ok. 40%;
• Zasoby słodkiej wody występują nierównomiernie. Tereny pustynne i strefy suche stanowią 40% powierzchni ziemi, a przypada na nie tylko 2% wody;
• Istnieje niebezpieczeństwo, że przy obecnych nakładach inwestycyjnych czysta woda pitna może nie być powszechnie dostępna do roku 2050 w Afryce, 2025 r. w Azji i 2040 r. w Ameryce Łacińskiej i w rejonie Karaibów. Ogólnie, w tych regionach zamieszkałych przez 82,5% ludności świata, dostęp do wody wzrósł w latach 90-tych z 72 do 78% całej populacji, a dostęp do urządzeń sanitarnych zwiększył się z 42 do 52%;
• W krajach rozwijających się około 70% odpadów przemysłowych i 90-95% ścieków odprowadza się bez przetworzenia do wód, przez co zanieczyszcza się wodę zdatną do spożycia;
• W końcu 2000 roku 94% mieszkańców miast miało dostęp do czystej wody. Natomiast liczba mieszkańców wsi z dostępem do wody wynosiła 71%. 85% mieszkańców miast i zaledwie 36% mieszkańców wsi miało dostęp do urządzeń sanitarnych;
• W latach 90-tych, około 835 milionów ludzi w krajach rozwijających się uzyskało dostęp do czystej wody pitnej, a 784 miliony do urządzeń sanitarnych. Wraz ze wzrostem migracji ze wsi do miast, liczba mieszkańców bez dostępu do zasobów czystej wody pitnej wzrosła o około 61 milionów;

Zadania:

W grudniu 2001 roku w Bonn, w Niemczech odbyła się Międzynarodowa Konferencja na temat Słodkiej Wody, na której spotkali się przedstawiciele rządów, ministrowie oraz eksperci w dziedzinie zasobów wodnych. Oszacowano, że do osiągnięcia jednego z Milenijnych Celów Rozwoju (link: http://www.unic.un.org.pl/cele.php) do roku 2015 zmniejszyć o połowę liczbę ludzi, którzy nie mają dostępu do wody słodkiej oraz dodatkowo zmniejszyć o połowę liczbę ludzi bez dostępu do urządzeń sanitarnych do roku 2015, należy zrealizować następujące założenia:

• 1,6 miliarda ludzi musi uzyskać dostęp do usług i odpowiedniej infrastruktury, dzięki którym dostarczana im będzie woda pitna;
• 2,2 miliarda ludzi należy wyposażyć w lepsze systemy sanitarne oraz uświadomić o konieczności przestrzegania zasad higieny;
• przeznaczyć globalne inwestycje na infrastrukturę wodną w wysokości 180 miliardów dolarów. Obecnie inwestycje w tej dziedzinie wynoszą 70-80 miliardów dolarów. By zaspokoić zapotrzebowanie na wodę pitną i urządzenia sanitarne, powinno się przeznaczyć 23 miliardy dolarów rocznie. Dziś na ten cel wydaje się 16 miliardów;

Propozycje działań zmierzających do osiągnięcia Milienijnego Celu Rozwoju: upowszechnienia dostępu do zdatnej wody pitnej będą także przedmiotem obrad Szczytu w Johannesburgu. Uczestnicy Międzynarodowej Konferencji na temat Słodkiej Wody zaproponowali wyznaczenie nowego celu - poprawę jakości systemów sanitarnych.

Uczestnicy Szczytu w Johannesburgu omówią źródła i środki finansowe na zwiększanie zasobów wodnych, rozwój usług i infrastruktury, transfer technologii i wiedzy oraz zwiększanie wydajności systemów sanitarnych. Należy dołożyć wszelkich starań, by infrastruktura i usługi odpowiadały potrzebom ludzi biednych.

Delegaci rozważą także propozycje promujące racjonalniejsze korzystanie z zasobów wodnych oraz wypracowanie mechanizmów równoważących z jednej strony konieczność ochrony i przywracania integralności ekologicznej, z drugiej zaś potrzeby człowieka zaspokajane przez przemysł i rolnictwo.

Kwestie związane z pitną wodą znajdują się w centrum zainteresowania całego świata. Będą one rozpatrywane nie tylko w Johannesburgu. Rok 2003 ogłoszony został Międzynarodowym Rokiem Słodkich Wód. Na problemy związane ze słodką wodą zwraca uwagę również międzynarodowa kampania pod nazwą WASH (nazwa pochodzi od angielskich słów: water - woda, sanitation - systemy sanitarne, hygiene - higiena), nawołująca ludzi na całym świecie do wsparcia politycznego i podjęcia konkretnych działań.