„Energię czerpię z wody” - konkurs ekologiczny dla uczniów gimnazjów i szkół średnich

Ogólnopolski konkurs ekologiczny jest organizowany przez Program Edukacji Morskiej w Gdańsku przy wsparciu Ośrodka Informacji ONZ i Gdańskiej Infrastruktury Wodociągowo-Kanalizacyjnej. Honorowy patronat nad konkursem objął Sekretarz Stanu w Ministerstwie Środowiska.

Zadanie konkursowe polega na wykonaniu zdjęcia najlepiej ilustrującego hasło przewodnie. Na autorów osiemnastu najlepszych prac czekają wyjątkowe nagrody – rejs wakacyjny na pokładzie żaglowca Generał Zaruski oraz wodoodporne aparaty Fujifilm.

Celem konkursu jest zwrócenie uwagi na najaktualniejsze problemy współczesnego świata w dziedzinie ochrony środowiska. Tematyka konkursu bezpośrednio nawiązuje do World Water Day – Światowego Dnia Wody, ustanowionego przez Organizację Narodów Zjednoczonych. W tym roku międzynarodowa inicjatywa realizowana jest pod hasłem: WODA I ENERGIA.

Jak podkreślił Ban Ki-moon, Sekretarz Generalny ONZ w swoim przesłaniu związanym z obchodami Światowego Dnia wody „Współzależność wody i energii może pomóc lub przeszkodzić naszym wysiłkom dążącym do budowy stabilnych społeczeństw i godnego życia dla wszystkich ludzi. Zmiany klimatyczne w dużej mierze są spowodowane niezrównoważonym wykorzystaniem energii, co prowadzi do dalszego zwiększania niedoboru wody w wielu regionach świata.”

Kluczowe znaczenie na drodze do budowania zrównoważonej gospodarki wodnej ma edukacja młodych ludzi. Głównym celem ogólnopolskiego konkursu "Energię czerpię z wody" jest wzrost świadomości ekologicznej wśród młodzieży i zwrócenie uwagi uczniów na powiązania między wodą a energią przez odniesienie do własnego otoczenia, stylu życia i pasji. Na potrzeby konkursu opracowane zostały materiały edukacyjne, które pomogą przybliżyć uczestnikom kwestie współzależności wody i energii w skali globalnej i lokalnej.

Wsparcia merytorycznego udzielił Ośrodek Informacji ONZ w Warszawie oraz Gdańska Infrastruktura Wodociągowo-Kanalizacyjna. Teksty edukacyjne oraz formularz zgłoszeniowy do konkursu znajdują się na stronie: www.programedukacjimorskiej.pl.

Wyboru laureatów dokona jury składające się z ekspertów w dziedzinach żeglarstwa, ekologii i fotografii. Zgłoszone prace będą oceniali między innymi mistrz olimpijski – Mateusz Kusznierewicz (pomysłodawca Programu Edukacji Morskiej w Gdańsku) oraz fotograf – Maciej Kosycarz, który na pokładzie żaglowca Generał Zaruski poprowadzi warsztaty fotograficzne dla zwycięzców.

Zgłoszenia przyjmowane są do 30 maja 2014 r. Regulamin konkursu znajduje się na stronie www.programedukacjimorskiej.pl/wp-content/uploads/2014/05/PEM_2014_regulamin_konkursu_ekologicznego.pdf, natomiast formularz zgłoszeniowy - na stronie www.programedukacjimorskiej.pl/formularz-zgloszeniowy-energie-czerpie-z-wody/ .

-------------------------------------------------------------------------------

Zobacz również:

Konkurs „Energię czerpię z wody” (strona Programu Edukacji Morskiej w Gdańsku)

www.programedukacjimorskiej.pl/konkursy/konkurs-energie-czerpie-z-wody/

Materiały edukacyjne

Woda i energia są ze sobą blisko związane i wzajemnie od siebie zależne. Stanowią one podstawowe elementy niezbędne do życia, rozwoju i postępu ludzkości. Brak energii i wody dla wielu jest jednym z czynników powodującym ubóstwo i wykluczenie.

Dlaczego woda i energia są współzależne?

- Energia przybiera różnorodne formy, woda zaś jest niezbędna do produkcji, transportu i wykorzystania wszystkich form energii.

- Woda używana jest w przemyśle wydobywczym do produkcji paliw takich jak węgiel, ropa, gaz czy uran.

- Konwencjonalna produkcja energii wymaga mobilizacji i wykorzystania znacznych zasobów wody, zwłaszcza w energetyce jądrowej i cieplnej do chłodzenia, a także w hydroenergetyce do przechowywania w zbiornikach i napędzania turbin.

- Znane są przypadki zamykania elektrowni z powodu braku wody do chłodzenia lub zbyt wysokich temperatur wody.

- Systemy energetyczne zasilające pompowanie, gotowanie, dezynfekcję, oczyszczanie, dystrybucję i przechowywanie wody są niezwykle istotne dla zapewnienia bezpiecznej wody pitnej. Energia jest niezbędna do pompowania czystej wody z głębszych warstw gruntu lub do jej gotowania w celu zmniejszenia ryzyka dla zdrowia.

Światowy Dzień Wody

Nie możemy w dalszym ciągle ignorować i pomijać silnego związku pomiędzy wodą a energią. Bowiem maja one wpływ na ekosystem i ekonomią.

Celem Światowego Dnia Wody jest uświadomienie społeczeństwu istnienia tych powiązań oraz ukazanie sposobów ich lepszego i skuteczniejszego wykorzystania poprzez współpracę wszystkich zainteresowanych i dotkniętych tym problemem stron – czyli w zasadzie nas wszystkich, wszyscy bowiem potrzebujemy wody i energii.

Rola społeczeństwa międzynarodowego

Organizacje wchodzące w skład systemu Narodów Zjednoczonych, w ścisłej współpracy z międzynarodowymi partnerami i donorami, kierują uwagę na współzależność wody i energii. Koncentrują się w szczególności na nierównościach społecznych, zwłaszcza w przypadku „miliarda najbiedniejszych” mieszkańców slumsów i ubogich obszarów wiejskich, którzy utrzymują się przy życiu bez dostępu do bezpiecznej wody pitnej, odpowiednich sanitariatów, wyżywienia i dostaw energii. Celem organizacji NZ jest także ułatwienie opracowania programów, które połączą sektor publiczny i sektor biznesu.

Rozwój zielonej gospodarki powinien uwzględnić zarówno bezpieczeństwo energetyczne, jak i zrównoważone wykorzystanie wody. Woda i energia muszą znaleźć się wśród priorytetów agendy rozwoju świata po roku 2015 i nowych Celów Zrównoważonego Rozwoju.

Woda i energia

Woda wymaga energii, a energia wymaga wody.

Woda jest niezbędna do produkcji niemal wszystkich form energii. Energia jest konieczna na wszystkich etapach pozyskiwania, oczyszczania i dystrybucji wody.

Zasoby są ograniczone, zaś zapotrzebowanie rośnie.

Zapotrzebowanie na słodką wodę i energię w najbliższych dziesięcioleciach będzie nadal znacznie rosło. Świat stanie przed istotnymi wyzwaniami, ponieważ zasoby w niemal wszystkich regionach, zwłaszcza w krajach rozwijających się zostaną nadwyrężone.

Oszczędność energii to oszczędność wody. Oszczędność wody to oszczędność energii.

Decyzje dotyczące dostarczania, dystrybucji, ceny oraz wykorzystania wody i energii wzajemnie na siebie oddziałują.

„Miliard najuboższych” pilnie potrzebuje dostępu zarówno do wody, jak i do energii elektrycznej oraz poprawy warunków sanitarnych.

Na całym świecie 1,3 mld ludzi nie ma dostępu do elektryczności, 768 mln ludzi nie posiada dostępu do wody pitnej, zaś 2,5 mld ludzi żyje w złych warunkach sanitarnych. Woda i energia mają niezwykle istotny wpływ na zmniejszenie ubóstwa.

Poprawa efektywności wodnej i energetycznej jest koniecznością, podobnie jak skoordynowana, spójna i zharmonizowana polityka.

Jedynie współpraca między wszystkimi sektorami, oraz lepsza koordynacja gospodarowania zasobami wody i energii powinna może doprowadzić do skuteczniejszego i bardziej oszczędnego dostarczania usług wodnych i energetycznych.

Dostęp do wody i energii

Niezależnie od poziomu rozwoju, każde społeczeństwo napotyka problemy z zapewnieniem dostępu do wody i energii. W najuboższych rejonach zagwarantowanie dostępu zarówno do wody, jak i energii jest konieczne dla zmniejszenia ubóstwa i przerwania błędnego koła nędzy i zacofania. W gospodarkach w okresie transformacji poprawa ilości i dostępności wody i energii stanowi integralną część postępu gospodarczego.

Spójna polityka bezpieczeństwa wodno-energetycznego może nieść ze sobą przekaz bezpiecznej przyszłości, zachęcać do inwestycji i stymulować innowacyjność, a także angażować sektor prywatny.

Zrównoważony rozwój

Zrównoważony rozwój jest zależny od dostępu do wody i energii. Woda i energia są także niezbędne do poprawy warunków zdrowotnych, edukacji, bezpieczeństwa żywności i infrastruktury budowlanej. Niemal 40% ludności świata wykorzystuje drewno, węgiel, węgiel drzewny lub odpady zwierzęce do gotowania pożywienia. Wdychanie toksycznego dymu powoduje choroby płuc, które zabijają niemal 2 miliony osób rocznie. Większość z nich to kobiety i dzieci. Energia elektryczna umożliwia dzieciom naukę po zmroku. Ponadto umożliwia pompowanie wody do nawadniania upraw oraz chłodzenie żywności i leków. Korzystanie z nowoczesnych paliw do ogrzewania i gotowania uwalnia kobiety od czasochłonnych, żmudnych prac i niebezpieczeństw, z jakimi wiążą się dalekie wyprawy po drewno na opał.

Całkowite zużycie energii już jest sześciokrotnie wyższe niż w roku 1950, a według przewidywań, do roku 2030 ma wzrosnąć nawet o 55% w związku ze wzrostem liczby ludności i poprawą warunków życia. Aby wykarmić cały świat w 2050 roku, produkcja żywności będzie musiała wzrosnąć nawet o 70%, co może wymagać o 50% więcej wody, lecz już w 2025 roku dwa na trzy państwa odczują problemy z dostępnością wody, zaś 2,4 mld ludzi stanie w obliczu „bezwzględnego niedoboru wody”.

Globalne ocieplenie, wzrost liczby ludności, urbanizacja i rosnąca konsumpcja wody i energii wciąż naruszają nasz i tak już delikatny ekosystem. Ponadto rynki i przywódcy polityczni nadal wykazują tendencję do faworyzowania działań wykorzystujących dużą ilość wody na obszarach pustynnych i półpustynnych, gdzie dostępna jest tylko niewielka jej ilość.

Odnawialne źródła energii

Produkcja energii pochodząca ze źródeł odnawialnych wymaga zużycia nawet pięciokrotnie więcej wody niż elektrownia termalna napędzana gazem, albo dwukrotnie więcej niż elektrownia węglowa.

W energetyce wiatrowej zużywa się nieznaczne ilości wody.

Około 8% światowego zużycia energii wykorzystywane jest na pompowanie, oczyszczanie i transportowanie wody. Transport wody i procesy jej oczyszczenia wymagają zużywają dużo energii. Woda pitna w miejskich sieciach wodociągowych zwykle potrzebuje intensywnego uzdatniania. Gdy przybiera postać ścieków, wymaga powtórnego oczyszczania przed ponownym wprowadzeniem jej do środowiska.

Fakty dotyczące wody

780 milionów ludzi nie ma dostępu do bezpiecznej wody pitnej (chociaż według niektórych szacunków liczba ludzi, którzy są pozbawieni prawa dostępu do wody może wynosić nawet 3,5 mld. 2,5 mld osób żyje w złych warunkach sanitarnych. Uważa się, że całkowity pobór wody słodkiej wzrastał o około 1% rocznie od końca lat 80 XX w.
Przewiduje się, że do roku 2050 zapotrzebowanie na wodę wzrośnie o około 44%. Będzie to spowodowane rosnącym zapotrzebowaniem branży produkcyjnej, energetyki termalnej (głównie w wyniku wzrostu liczby elektrowni węglowych i gazowych), rolnictwa i gospodarstw domowych.
Stopień poboru wód gruntowych wzrasta rocznie o od 1 do 2%, co dodatkowo przyczynia się do niedoborów wody na niektórych obszarach. Niedawne badania wykazały zmniejszanie się zasobów wód gruntowych.
Szacuje się, że ponad 80% wody wykorzystywanej na całym świecie i nawet do 90% w krajach rozwijających się, to brudna woda, zagrażająca zdrowiu ludzi i środowiska.

Fakty dotyczące energii

1,3 mld ludzi żyje bez dostępu do elektryczności, a około 2,6 mld używa paliw stałych (głównie biomasy) do gotowania.
Przewiduje się, że do roku 2035 zapotrzebowanie na energię wzrośnie o ponad jedną trzecią, a zapotrzebowanie na elektryczność o 70%.
Nowoczesne biopaliwa stanowią tylko 0,8% światowego zużycia energii, lecz przewiduje się, że ich udział w dostawie energii będzie błyskawicznie rosnąć.

Fakty o wodzie i energii w ujęciu globalnym

Zapotrzebowanie na wodę i energię będzie rosło wraz ze wzrostem populacji. Do roku 2030 zapotrzebowanie na energię odnawialną wzrośnie o 60%, a światowe zużycie energii wzrośnie o około 50% w latach 2007 – 2035. Przewiduje się także wzrost światowego zużycia wody w rolnictwie o około 19% do roku 2050.
W niektórych państwach szybko rozwijających się zużycie wody słodkiej sięga poziomu nawet 90%. Światowa średnia wynosi około 70%. Nie tylko korzystanie z wody, lecz także oczyszczanie ścieków wymaga znacznej ilości energii. Te wzajemne zależności mogą zwiększyć globalne zapotrzebowanie na energię nawet o 44% w latach 2006-2030.
Bez poprawy efektywności światowe zapotrzebowanie na wodę do roku 2030 przekroczy obecnie dostępne zasoby o 40 procent.
Obecnie w energetyce zużywa się około 8% całości wody słodkiej pozyskiwanej na świecie i nawet 40% wody słodkiej dostępnej w niektórych krajach rozwiniętych. Przy obecnej tendencji zapotrzebowanie na energię w latach 2010-2035 wzrośnie o jedną trzecią, z czego 90% przypadnie na państwa nienależące do Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD)
Przewiduje się, że zapotrzebowanie na wodę w produkcji energii będzie wzrastać dwukrotnie szybciej niż zapotrzebowanie na energię.
90% produkcji energii wymaga wysokiego zużycia wody.
Przewiduje się, że do 2035 r. światowe pobory wody w energetyce wzrosną o 20%, podczas gdy zużycie wody w energetyce ma wzrosnąć o 85%.
Niekonwencjonalne formy wydobycia ropy (np. piaski bitumiczne/roponośne) i produkcji gazu (np. szczelinowanie gazu łupkowego) z reguły zużywają więcej wody niż konwencjonalne wydobycie ropy i gazu.

Wyzwania dla świata

Zużycie i zapotrzebowanie

Zapotrzebowanie na pitną wodę i energię w najbliższych dziesięcioleciach będzie nadal znacznie rosło.

Wyzwanie

Przewiduje się, że do roku 2050 zapotrzebowanie na wodę, wzrośnie o około 55%. Będzie to spowodowane rosnącym zapotrzebowaniem sektora produkcyjnego, energetyki cieplnej (w tym elektrowni węglowych i gazowych), rolnictwa i gospodarstw domowych.
Woda i energia mają niezwykle istotny wpływ na zmniejszenie ubóstwa. Osiągnięcie Milenijnych Celów Rozwoju, którego termin upływa w 2015 roku, uzależnione jest od znacznej poprawy dostępu do wody, źródeł energii i elektryczności oraz poprawy warunków sanitarnych. Brak dostępu do wody i energii dotkliwe wpływa na zrównoważony rozwój gospodarczy, który jest ostateczną nadzieją na redukcję ubóstwa na świecie.

Co możemy zrobić?

Dążyć do poprawy koordynacji działań w dziedzinach wody i energii zarówno w skali krajowej, regionalnej, jak i globalnej.
Edukować w zakresie współzależności wody i energii (oszczędzanie wody pozwala zaoszczędzić energię i vice versa).
Promować pożądane wzorce konsumpcji Stosować energię pochodzącą ze źródeł odnawialnych.
Szerzyć wiedzę o funkcjonowaniu ekosystemów, które stanowią fundament zrównoważonego rozwoju gospodarczego i dobrostanu ludzkości oraz są kluczowe dla przetrwania środowiska.

Zrównoważone gospodarowanie zasobami

Dostarczanie i zaopatrzenie w wodę i energię są ze sobą ściśle związane. Polityka państw w zakresie wody i energii musi być kompatybilna i spójna, zrównoważona i innowacyjna.

Wyzwanie

Woda jest niezbędna do produkcji energii, energia z kolei jest konieczna do wydobycia, uzdatniania i dystrybucji wody, a także jej odbioru i oczyszczania po użyciu. Rozwój najpopularniejszych form energetyki (energii elektrycznej uzyskiwanej z węgla, cieplnej i wodnej) jest ograniczony dostępnością wody.
Producenci energii mają niewielką motywację do oszczędzania wody (lub nie mają jej wcale) ze względu na jej zbyt niską cenę.
Kraje rozwijające się stoją w obliczu problemów związanych z brakiem dostępu do wody i energii.
Zagwarantowanie dostępu do nowoczesnych usług energetycznych stanowi jedno z głównych wyzwań w dążeniu do zrównoważonego rozwoju.
Brak spójnej polityki zarzadzania wodą i energią oraz odpowiednich regulacji prawnych.

Co możemy zrobić?

Podejmować świadome decyzje dotyczące polityki energetycznej, uwzględniające zapotrzebowanie i coraz bardziej kurczące się zasoby wodne.
Poprawić współpracę w dziedzinie wody i energii oraz ulepszyć koordynację planowania wodnego i energetycznego. Postawić kwestię wody i energii w centrum uwagi przy podejmowaniu decyzji dotyczących wszystkich branż zależnych od wody, w tym energetyki.

„Energię czerpię z wody” Konkurs ekologiczny dla uczniów gimnazjów i szkół średnich