24 marca1980 roku zginął w zamachu obrońca praw człowieka, Arcybiskup Óscar Arnulfo Romero. W każdą rocznicę tego wydarzenia społeczność międzynarodowa oddaje hołd jego dziedzictwu, obchodząc Dzień Prawa do Prawdy dotyczącej Poważnych Naruszeń Praw Człowieka i Godności Ofiar. Celem obchodów jest przeciwstawienie się dążeniom morderców Arcybiskupa Romero do uciszenia wołania o sprawiedliwość, a także podkreślenie, jak ważne jest niewzruszone trwanie w obronie podstawowych swobód.
Tego dnia czcimy także pamięć wszystkich ofiar poważnych naruszeń praw człowieka oraz wspieramy tych, którzy zajmują się promowaniem i ochroną praw człowieka.
Prawo do prawdy dotyczy zarówno jednostek, jak i zbiorowości. Każda ofiara ma prawo znać prawdę oraz wiedzieć, w jaki sposób problem pogwałcenia prawa dotyczy jej samej. Natomiast informowanie opinii społecznej o podstawowych swobodach człowieka i o tym, jak zostały naruszone, stanowi niezwykle istotny środek obrony przed powtórnymi nadużyciami.
Organizacja Narodów Zjednoczonych wspiera szereg działań, które mają na celu ujawnienie faktów dotyczących poważnych naruszeń praw człowieka i międzynarodowego prawa humanitarnego. Działania te mają na celu promowanie sprawiedliwości, zachęcanie do zadośćuczynienia i rekomendowanie reform instytucji dopuszczających się nadużyć. W ubiegłym roku wspieraliśmy Komisje Śledcze w Republice Środkowoafrykańskiej, Syrii i Koreańskiej Republice Ludowo-Demokratycznej, a także ustanowienie Komisji ds. Prawdy i Godności w Tunezji.
Prawo do prawdy jest powiązane z prawem do sprawiedliwości i zadośćuczynienia oraz gwarancją, że nadużycia się nie powtórzą. Specjalny Sprawozdawca mianowany przez Radę Praw Człowieka w 2012 r. w celu realizacji powyższych celów dokonał analizy wybranych wyzwań, stojących przed komisjami ds. prawdy w okresach przejściowych. Przedstawił też propozycje działań, mających poprawić efektywność tych mechanizmów.
W dniu tych Międzynarodowych obchodów wzywam do gorliwego wdrażania wszelkich rekomendacji komisji śledczych i komisji ds. prawdy, które odpowiadają na poważne naruszenia praw człowieka i istotne pogwałcenia międzynarodowego prawa humanitarnego. Raz jeszcze podejmijmy zobowiązanie do pomocy ofiarom, ich rodzinom i całemu społeczeństwu w uświadomieniu sobie prawa do prawdy – oraz do ochrony tych, którzy walczą o jej zwycięstwo.