Fragmenty raportu końcowego dotyczące Wspólnoty Niepodległych Państw

Podstawowe fakty o Wspólnocie Niepodległych Państw w Europie i Azji Środkowej (2001 r.)

Informacje ogólne - postęp krajów Wspólnoty Niepodległych Państw położonych w Europie i Azji Środkowej w zakresie realizacji Milenijnych Celów Rozwoju

Europa:

• Większość krajów czyni znaczący postęp, jednakże wiele z nich nie uzyskało jeszcze poziomu dochodu na mieszkańca sprzed reformy. Bezrobocie, szczególnie wśród ludzi młodych, pozostaje bardzo wysokie. Liczba dzieci zapisanych do szkoły podstawowej wzrosła w stosunku do niżu notowanego po odzyskaniu niepodległości, jest jednak wciąż niższa od poziomu sprzed 1990 roku.
  
  
• Niektóre kraje pozostają w tyle w zakresie realizacji Celów związanych ze zdrowiem z powodu alarmującego wzrostu zapadalności na gruźlicę i HIV/AIDS oraz wysokiego wskaźnika umieralności matek.
  
  
• Kluczowymi priorytetami są: utrzymywanie wysokiego wskaźnika wykształcenia, polepszenie ochrony zdrowia, zwiększenie dostępu do czystej wody i urządzeń sanitarnych oraz rozwiązanie poważnych problemów środowiskowych, takich jak zanieczyszczenia przemysłowe.

Azja Środkowa:

• Po upadku sowieckiej gospodarki wiele krajów doświadczyło znaczącego wzrostu ubóstwa związanego z dochodem i pogorszeniem warunków życia. Skrajna izolacja geograficzna regionu powoduje poważne ograniczenia w zakresie rozwoju gospodarczego.
  
  
• Począwszy od 1990 roku wskaźniki ubóstwa, niedożywienie i wskaźniki umieralności dzieci znacząco wzrosły w wielu krajach. Wskaźniki ogólne dzieci zapisanych do szkoły podstawowej utrzymują się na względnie wysokim poziomie, jednakże nierówność płci w zakresie dostępu do oświaty pozostaje znacząca w niektórych krajach.
  
  
• Wskaźniki zdrowia pogarszają się i zwiększa się zapadalność na gruźlicę i HIV/AIDS w regionie.
  
  
• Większość krajów osiągnęło już lub jest na właściwej drodze by osiągnąć Milenijny Cel Rozwoju związany z dostępem do wody pitnej na terenach miejskich, jednakże postęp w tym zakresie był niewielki na terenach wiejskich. Upustynnianie i niedobory wody powodują poważne zagrożenie dla rolnictwa i środowiska w regionie. Jednocześnie dostęp do urządzeń sanitarnych i innej infrastruktury nie zwiększa się lub spada.

Obszary, w których należy podjąć działania by zrealizować Milenijne Cele Rozwoju w krajach Wspólnoty Niepodległych Państw

Europa:

• Wiele krajów, które były częścią Związku Radzieckiego zanotowało w latach dziewięćdziesiątych regres w zakresie wskaźników rozwoju. Korupcja i słabo zarządzane instytucje publiczne, pogarszające się systemy świadczenia usług i nierówna wewnętrzna dystrybucja zasobów zahamowały postęp w realizacji Celów.
  
  
• Wskaźniki stanu zdrowia pogorszyły się znacząco w wielu krajach przechodzących proces transformacji, po części w wyniku zwiększającego się ubóstwa a po części ze względu na podupadające postsowieckie systemy ochrony zdrowia. Wskaźniki zakażeń HIV podniosły się w prawie każdym kraju przechodzącym transformację i ogólny wskaźnik zapadalności jest szacowany na 0,5 do 0,9 procent dorosłej ludności. Jest to wskaźnik wyższy niż notowany w innych regionach, poza Afryką Subsaharyjską i Karaibami. Główną drogą przenoszenia HIV w regionie jest dożylne zażywanie narkotyków, którego występowanie znacząco się zwiększyło. Ponad 80 procent ludzi zakażonych wirusem HIV ma mniej niż 30 lat. Wskaźniki zapadalności na gruźlicę również wzrosły.
  
  
• Programy nauczania są słabej jakości i nie są dopasowane do obecnych warunków społecznych i gospodarczych. Nierówności społeczne i gospodarcze są duże.
  
  
• Problemy środowiskowe pozostają w dużej mierze nie rozwiązane - w tym te dotyczące zanieczyszczeń przemysłowych, złych warunków sanitarnych na terenach wiejskich, niewystarczających regulacji prawnych oraz selektywnej kontroli i egzekucji.

Azja Środkowa:

• Mimo że większość gospodarek krajów Wspólnoty Niepodległych Państw wyszło z głębokiej recesji początku lat dziewięćdziesiątych i w chwili obecnej rozwija się szybko, PKB na mieszkańca utrzymuje się mocno poniżej poziomu sprzed odzyskania niepodległości. Wskaźniki rozwoju społecznego pozostają na wysokim poziomie w porównaniu do dochodu, jednakże jest prawdopodobne, że bez znaczących i dobrze zarządzanych inwestycji w rozwój usług socjalnych i infrastrukturę spadną. Potrzebne są duże inwestycje by po prostu wymienić wyeksploatowane i często przestarzałe środki produkcji odziedziczone po centralnie planowanej gospodarce sowieckiej.
  
  
• Wiele poważnych problemów w Azji Środkowej wynika ze skrajnej izolacji geograficznej. Region jest otoczony lądem, leży z dala od portów morskich i głównych rynków światowych. W większych krajach regionu występują niedobory wody. Większość krajów nie posiada głównych zasobów naturalnych i musi zależeć od rolnictwa, produkcji i usług. Utrzymująca się opinia o korupcji i słabych rządach w całym regionie obniża poziom inwestycji zagranicznych i krajowych.
  
  
• W wyniku regresu i stagnacji gospodarczej, wydatki socjalne znacząco się zmniejszyły. Spadek ten znajduje odzwierciedlenie we wskaźnikach zdrowotnych. Wszystkie kraje borykają się z problemem chorób zakaźnych, w tym rosnącą dynamiką zakażalności HIV. Poważnym problemem jest również degradacja środowiska, zwłaszcza upustynnianie i niewystarczające zasoby wody.

Krajowe strategie oparte na Milenijnych Celach Rozwoju w krajach Wspólnoty Niepodległych Państw powinny obejmować inwestycje w zakresie:

• Zarządzania sektorem publicznym. Należy zwiększyć zdolności rządów do działania poprzez rozwój zasobów ludzkich, systemów informacyjnych i odpowiednich struktur instytucjonalnych w celu wdrożenia i nadzorowania programów i działań publicznych. Przykłady obejmują poprawę systemów kontroli finansowej i dokonanie generalnych zmian w zarządzaniu systemami oświaty w celu zwiększenia wydajności i dostosowania planów nauczania do wymogów gospodarki rynkowej i świadomego społeczeństwa obywatelskiego. Potrzebna jest regionalna infrastruktura transportowa i energetyczna by pomóc otoczonym lądem krajom Wspólnoty Niepodległych Państw pokonać bariery narzucone przez izolację geograficzną.
  
  
• Zdrowia i oświaty. Biorąc pod uwagę pogarszające się wskaźniki zdrowia, pilnym priorytetem jest wzmocnienie systemów świadczenia usług zdrowotnych, uwzględniając charakterystykę demograficzną i instytucjonalną problemów dotyczących dostępu do takich usług. W wielu przypadkach systemy podstawowej opieki zdrowotnej należy zbudować całkowicie od podstaw. Pozytywnym aspektem jest obecność wielu wykwalifikowanych pracowników służby zdrowia. Jednakże aby ich zatrzymać w kraju i zapewnić wysoką jakość usług należy radykalnie zwiększyć wynagrodzenia. Biorąc pod uwagę rosnące zagrożenie epidemią HIV priorytetem powinno być odwrócenie trendów zakażalności HIV i skoncentrowanie się na skutecznych strategiach profilaktycznych ukierunkowanych na osoby zażywające dożylnie narkotyki. Bez zwiększonych inwestycji w zakresie poprawy jakości nauczania wyniki w zakresie oświaty gwałtownie spadną.
  
  
• Zarządzenia środowiskiem. Potrzebna jest poprawa jakości wody, urządzenia sanitarne, infrastruktura zarządzania odpadami oraz systemy redukcji zanieczyszczeń, jak również pomoc finansowa i doradcza w zakresie kontroli, regulacji prawnych i egzekucji. Współpraca regionalna jest niezbędna by koordynować zarządzanie środowiskiem naturalnym i zasobami wodnymi.
  
  
• Skierowania działań na grupy wykluczone społecznie. Aby zmniejszyć stałe ubóstwo konieczne są inwestycje mające na celu poprawę statusu grup marginalizowanych i osób biednych na terenach wiejskich. Potrzebna jest regionalna infrastruktura transportowa i energetyczna oraz sieci komunikacyjne by pomóc otoczonym lądem krajom Wspólnoty Niepodległych Państw pokonać bariery narzucone przez izolację geograficzną.