Polska była jednym z pierwszych krajów w Europie, które przyznały kobietom prawa wyborcze (w 1918 r.), i który w swojej historii może poszczycić się silnym i aktywnym ruchem na rzecz równouprawnienia kobiet. Nasilanie się konserwatyzmu religijnego stawia jednakże pod znakiem zapytania niektóre z wywalczonych osiągnięć, zwłaszcza w obszarze praw reprodukcyjnych i seksualnych, stwierdziły ekspertki po odbyciu 10-dniowej wizyty.
„Polska stworzyła ramy prawne i instytucjonalne służące zwalczaniu dyskryminacji i podjęła działania zapewniające większy udział kobiet w życiu politycznym, społecznym i ekonomicznym. Ponadto w Polsce funkcjonuje szereg mechanizmów opieki społecznej, a także podejmuje się starania na rzecz poprawy jakości systemu opieki nad dziećmi,” stwierdziły Panie Ivana Radačić i Melissa Upreti, członkinie Grupy Roboczej ONZ w sprawie dyskryminacji kobiet w prawie i praktyce. Ekspertki uznały również, że Polska od dłuższego czasu tworzy ramy prawne na rzecz skutecznego reagowania na problem motywowanej płcią przemocy wobec kobiet.
„Odnotowałyśmy jednak pewne istotne zagrożenia dla praw kobiet. Obecne władze zdają się nie traktować kwestii równości płci priorytetowo, gdyż nie istnieją żadne krajowe strategie i plany na rzecz równości płci i upodmiotowienia kobiet,” dodały niezależne ekspertki, zwracając uwagę, iż rozumienie równości wydaje się być ograniczone do równego traktowania w świetle prawa.
Przeciwdziałanie strukturalnie niekorzystnej sytuacji kobiet wymaga wprowadzenia konkretnych rozwiązań, w tym specjalnych programów przejściowych, dodały ekspertki. Wymaga to również od Państwa skutecznego zwalczania motywowanej płcią przemocy wobec kobiet, w którym to obszarze stwierdzono pewien regres, np. ograniczenie funduszy dla organizacji działających na rzecz praw kobiet.
Ekspertki odnotowały również, że osiągnięcie równości płci nie będzie możliwe bez poszanowania praw reprodukcyjnych kobiet. Tymczasem w Polsce dostęp do świadczeń zdrowotnych z obszaru praw reprodukcyjnych został jeszcze bardziej ograniczony, a w edukacji seksualnej i edukacji na temat praw człowieka występują poważne braki.
Rosnąca liczba ataków skierowanych przeciwko działalności na rzecz równości płci została również uznana za niepokojącą. „Wykorzystując przepisy i polityki, aktywnie promuje się tradycyjne role kobiet w rodzinie, a zwolennicy równości płci są coraz częściej określani jako »przeciwni rodzinie«,” stwierdziły ekspertki.
„Koncepcja »ideologii gender« służy również osłabianiu i stygmatyzowaniu obrończyń praw człowieka, których swoboda działania zostało znacząco ograniczona. Cieszy nas jednakże fakt, iż doprowadziło to również do aktywizacji kobiet działających w ramach inicjatyw oddolnych. Obrończynie praw człowieka odgrywają kluczową rolę w zapewnianiu równości płci, a ich pracę należy w pełni doceniać, wspierać i promować”.
===========================================================================================
(*) Proszę zapoznać się z pełną treścią wstępnych ustaleń na koniec misji: https://www.ohchr.org/Documents/Issues/Women/WG/EndStatementVisitPolandDec2018_Polish.pdf
Grupa Robocza przedłoży sprawozdanie z wizyty Radzie Praw Człowieka w czerwcu 2019 r.
Grupę Roboczą ONZ ds. dyskryminacji kobiet w prawie i praktyce utworzyła Rada Praw Człowieka w 2011 r. w celu zapoznania się z poglądami oraz upowszechnienia i wymiany poglądów na temat najlepszych praktyk w zakresie likwidacji przepisów prawa dyskryminujących kobiety. W powyższym zakresie prowadzone są konsultacje z poszczególnymi Państwami i innymi podmiotami. Do zadań Grupy należy również nawiązanie dialogu z Państwami i innymi podmiotami na temat przepisów prawa, które przyczyniają się do dyskryminacji kobiet.
W skład Grupy Roboczej wchodzi pięć niezależnych ekspertek: aktualna przewodnicząca Ivana Radačić (Chorwacja), Alda Facio (Kostaryka), Elizabeth Broderick (Australia), Meskerem Geset Techane (Etiopia) i Melissa Upreti (Nepal).
Służba Praw Człowieka ONZ, profil kraju – Polska
Kontakt w celu uzyskania dodatkowych informacji i przekazania zapytań od prasy: Hannah Wu (+41 22 917 9152 / hwu@ohchr.org) i Shawky Seif El Nasr (+41 22 917 92 75 / sseifelnasr@ohchr.org) lub na adres e-mail wgdiscriminationwomen@ohchr.org
Zapytania od mediów w sprawie innych mandatów ONZ: Jeremy Laurence, Służba Praw Człowieka ONZ – Dział Mediów (+ 41 22 917 9383 / jlaurence@ohchr.org)