Kobiety w procesach decyzyjnych:
podejmują wyzwania, generują zmiany

Tegoroczne obchody Międzynarodowego Dnia Kobiet to dobra okazja do podjęcia tematu równego udziału kobiet w procesach decyzyjnych. Przeanalizujmy jak kobiety reprezentowane są w parlamentach, sądach, w zarządach firm.

Kobiety w biznesie

Rozwój zawodowy kobiet postępuje szybciej niż dostęp do wysokich stanowisk

Udział kobiet w podejmowaniu decyzji ekonomiczno - gospodarczych na wyższych szczeblach zarządzania jest nadal niski nawet w krajach rozwiniętych, mimo że kobiety w wielu częściach świata mają coraz lepsze wykształcenie.

Badania przeprowadzone przez Międzynarodową Organizację Pracy w latach 2000 - 2002 wskazują, że ogólny udział kobiet na stanowiskach kierowniczych w 48 spośród 63 badanych krajów wynosi jedynie 20 - 40 procent.

Finlandia, Norwegia, Dania, Estonia, Grecja i Szwecja wprowadziły systemy kwotowe w celu zwiększenia do 40 procent udziału kobiet w zarządach firm (w przypadku spółek państwowych i publicznych w Finlandii i Norwegii oraz w przypadku sektora prywatnego w pozostałych krajach).

W krajach rozwiniętych coraz więcej kobiet wykonuje zawody związane z prawem, medycyną i inżynierią, jednak są nadal słabo reprezentowane na szczeblach decyzyjnych. Raport Światowego Forum Gospodarczego (World Economic Forum) zatytułowany "Pomiar nierównego statusu kobiet i mężczyzn na świecie" za rok 2005, powołuje się na wyniki badań przeprowadzonych przez Uniwersytet Yale wśród absolwentów prawa, które wskazują na zwiększającą się liczbę kobiet wykonujących zawód adwokata (25 - 35%). Mimo to jedynie niewielki procent wśród tych kobiet zajmuje najwyższe stanowiska na zasadach partnerskich w firmach prawniczych (5 - 15%).

Na całym świecie więcej kobiet niż mężczyzn wykonuje prace o niższym statusie, natomiast mniej kobiet prowadzi własne firmy i zatrudnia pracowników.

Według danych Komisji Gospodarczej ONZ ds. Europy za rok 2001, nawet w krajach rozwiniętych takich jak Holandia, Norwegia, Finlandia i Kanada, kobiety stanowią mniej niż jedną trzecią wszystkich pracodawców.

     Źródło: The Millenium Development Goals Report 2005, DPI/2390, p.16

Kobiety w polityce

Stopniowy wzrost udziału kobiet na stanowiskach rządowych

W porównaniu z wcześniejszymi latami, obecnie reprezentacja kobiet w parlamentach jest najwyższa i wynosi średnio 16,3% w skali globalnej. Stanowi to zaledwie niewielki wzrost od roku 1975, kiedy to wskaźnik uczestnictwa wynosił 10.9%.

Szczególnie słabo reprezentowane są kobiety w parlamentach krajów arabskich, średni udział kobiet w izbach niższych wynosi 8,2%. Liczba ta uległa jednak podwojeniu w ciągu ostatnich lat, głównie w wyniku wprowadzenia różnego rodzaju systemów kwotowych reprezentacji kobiet w parlamentach Dżibuti, Jordanii, Iraku, Maroka i Tunezji.

Największy wzrost udziału kobiet w parlamentach zanotowano w Afryce i Ameryce Łacińskiej, gdzie średnio wyniósł on pięć punktów procentowych w ciągu ostatnich dziesięciu lat. Jest to również wynik zastosowania systemów kwotowych.

Powszechnie uznaje się, że reprezentacja kobiet w parlamentach wynosząca co najmniej 30% stanowi "masę krytyczną". Jest to wielkość konieczna dla efektywnego wpływu kobiet na prace parlamentu.

Wysoka liczba reprezentacji kobiet w organach ustawodawczych występuje w krajach wychodzących z konfliktów zbrojnych. Przeciętnie udział kobiet w tych krajach wynosi od 25% do 30%. W roku 2003 Rwanda była krajem o najwyższym wskaźniku kobiet w parlamencie, który wyniósł 48,8%.

Kobiety w mediach

Kobiety - dziennikarkami,
mężczyźni - redaktorami naczelnymi

W ciągu ostatnich dziesięciu lat w wielu krajach wzrósł udział kobiet na stanowiskach niższego i średniego szczebla w branży mediów. Jednak liczba stanowisk wyższego szczebla piastowanych przez kobiety jest nadal niewielka. Odnosi się to zarówno do tradycyjnych instytucji mediów, takich jak prasa, radio i telewizja, jak i do nowo powstających sektorów telekomunikacji, multimediów i mediów elektronicznych.

Badania opublikowane przez Międzynarodową Federację Dziennikarzy wskazują, że co trzeci dziennikarz jest kobietą. Pomimo to, mniej niż 3% z nich zajmuje wyższe stanowiska czy pełni funkcje decyzyjne.

Dane Unii Europejskiej dotyczące kobiet na stanowiskach decyzyjnych, wskazują że w 2001 roku tylko 9% stanowisk wysokiego szczebla w przemyśle telekomunikacyjnym w Europie zajmowały kobiety.

Według "Raportu na temat kobiet w mediach" ("Media Report to Women") opublikowanego przez Communication Research Associates w Stanach Zjednoczonych, kobiety stanowiły 15% wśród producentów, reżyserów, scenarzystów, kinematografów i montażystów pracujących przy 100 najbardziej dochodowych filmach w USA w roku 2003, a 17% przy 250 najbardziej dochodowych filmach. Tyle samo kobiet pracowało przy produkcjach filmowych w roku 1998. W roku 2003 mężczyźni byli reżyserami 9 z 10 wyprodukowanych filmów.

Kobiety w świecie nauki

Daleko jeszcze do osiągnięcia równego statusu
kobiet i mężczyzn na wyższych uczelniach

Coraz więcej kobiet kończy uczelnie wyższe, często z lepszymi wynikami niż mężczyźni. Nie znajdują one jednak zatrudnienia w środowisku akademickim i rzadziej otrzymują fundusze na badania naukowe niż mężczyźni.