Rośnie nielegalna sprzedaż leków przez internet
INCB wzywa rządy, by ukróciły działalność nielegalnych internetowych aptek
Co roku apteki internetowe sprzedają nielegalnie kilka miliardów dawek różnych leków, co może mieć fatalne skutki zdrowotne dla ich nabywców - takie stwierdzenie zawiera opublikowany dzisiaj 2 marca 2005 roku coroczny raport Międzynarodowego Organu Kontroli Środków Odurzających (International Narcotics Control Board - INCB).
W swoim raporcie INCB po raz kolejny wyraża zaniepokojenie nielegalną sprzedażą internetową leków objętych międzynarodową kontrolą. Ubiegły rok zaznaczył się stopniowym wzrostem nielegalnej elektronicznej sprzedaży i przemytu drogą pocztową leków zawierających środki odurzające oraz substancje psychotropowe. Takie farmaceutyki stały się dla nielegalnie działających internetowych aptek zdecydowanie największym źródłem dochodów. Sprzedaż środków odurzających i psychotropowych substancji bez obowiązkowych recept jest w działających bez zezwolenia internetowych aptekach rutynową praktyką.
Do środków sprzedawanych nielegalnie za pośrednictwem internetu zaliczają się zarówno preparaty o wysokim potencjale uzależnienia - takie jak niektóre opioidy (np. oksykodon), środki pobudzające (amfetaminy) i benzodiazepiny (np. alprazolam i diazepam) - jak i substancje, które mogą powodować fatalne skutki dla zdrowia, jeśli są spożywane bez właściwego nadzoru lekarza (np. fentanyl i secobarbital).
Zaniepokojenie INCB budzi również fakt, że brak limitów wieku w odniesieniu do potencjalnych nabywców tych środków może stać się istotną przyczyną nadużywania leków na receptę przez dzieci i młodzież. Taka sytuacja ma już miejsce w niektórych krajach - na przykład w Stanach Zjednoczonych.
Autentyczność i jakość leków sprzedawanych nielegalnie przez internet jest często wątpliwa - spotyka się nawet podrabiane farmaceutyki. W wielu państwach zakup tych preparatów bez ważnej recepty jest również sprzeczny z prawem. Ponadto, koszty zakupu leków w działających bez zezwolenia aptekach internetowych są często znacznie wyższe w porównaniu z tradycyjnymi, legalnymi aptekami i - w przypadku braku recepty - nie podlegają refundacji przez krajowe systemy ochrony zdrowia.
Dostrzegając rosnące znaczenie tego międzynarodowego problemu, jesienią 2004 roku INCB zorganizował spotkanie Grupy Ekspertów, poświęcone nielegalnej sprzedaży farmaceutyków przez internet. Spotkanie z udziałem międzynarodowych i krajowych ekspertów z różnych biur i agencji zakończyło się sformułowaniem wstępnej diagnozy problemu i zaleceń na temat dalszych kroków.
INCB zamierza również zwrócić się o konsultacje w tej sprawie do zainteresowanych - regionalnych i międzynarodowych - organizacji, takich jak Interpol, Światowa Organizacja Celna (WCO), Światowa Organizacja Handlu (WTO), Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) i Powszechny Związek Pocztowy (UPU).
Zeszłoroczne przykłady udanej współpracy dowodzą, że wspólne przedsięwzięcia mogą mieć istotny wpływ na poprawę sytuacji. Władzom niektórych państw, na przykład Antyli Holenderskich, udało się ukrócić działalność nielegalnych internetowych aptek. INCB ma nadzieję, że ich postępowanie będzie przykładem dla krajów, które stronią od współpracy w tej dziedzinie i które same również nie ścigają internetowych aptek działających na ich terytorium. Do takich krajów należy Pakistan.
INCB opracowała podejście, zgodnie z którym odpowiednia polityka władz państwowych powinna mieć dwa priorytety: dzielenie się informacjami i eliminowanie problemu od strony podaży. INCB proponuje, by kraje wymieniały się swoimi doświadczeniami i stworzyły mechanizm szybkiej wymiany informacji. Uzupełnieniem takiego systemu musi być ograniczenie dostaw leków do działających bez zezwolenia aptek internetowych. Ze względu na to, że większość takich aptek oferuje markowe produkty zakupione od zarejestrowanych i legalnie działających dostawców, urzędy nadzorujące działalność tych dostawców mogą skutecznie zapobiec realizacji zamówień złożonych przez nielegalne apteki internetowe.
Poza zaostrzeniem działań policyjnych wymierzonych przeciwko tej przestępczej działalności Raport wskazuje, iż rządy powinny zintensyfikować starania służące budzeniu świadomości opinii publicznej na temat potencjalnych zagrożeń związanych z nielegalnym zakupem leków przez internet. Należy uświadomić konsumentom, że nabywając te produkty, łamią krajowe prawo, a - ze względu na ich niepewną jakość - nawet ryzykują utratę zdrowia. Istotną rzeczą jest również to, by organy sądowe i prokuratorskie przykładały większą wagę do nielegalnej sprzedaży leków zawierających reglamentowane substancje chemiczne i wymierzały za takie praktyki stosowne kary.
"Walka z tymi nielegalnymi praktykami przyniesie znaczące efekty tylko wtedy, gdy będzie istnieć międzynarodowa współpraca, a nade wszystko polityczna wola wszystkich rządów, by nadać tej kwestii wysoką rangę", podsumował prezes INCB, profesor Hamid Ghodse.