PRZESŁANIE PREZESA INCB
Podaż i popyt na środki odurzające pochodzące z nielegalnych źródeł to na pierwszy rzut oka całkiem odrębne kwestie. Inni ludzie produkują, rozprowadzają i sprzedają narkotyki, a inni je kupują i spożywają. W rzeczywistości są to jednak nierozłączne elementy tego samego zjawiska. Popyt na narkotyki stymuluje podaż. I odwrotnie - ich dostępność kreuje popyt, gdyż liczba osób uzależnionych zwiększa się.
Pierwszy rozdział Raportu INCB za 2004 rok analizuje relacje pomiędzy podażą i popytem, zwracając uwagę na to, że rozwiązanie tych problemów wymaga zrównoważonego i kompleksowego podejścia. Rządy zbyt często wybierają łatwiejszą drogę walki z plagą narkotyków, koncentrując się tylko na jednym aspekcie tego problemu, czyli podaży. Wprawdzie może to przynieść nawet radykalną poprawę sytuacji w postaci konfiskaty ogromnych ilości narkotyków, ale będzie to zawsze poprawa krótkookresowa. Koncentracja wysiłków na walce z produkcją narkotyków nie przynosi długotrwałych efektów, ze względu na szybko powstające nowe źródła produkcji narkotyków, które zaspokajają utrzymujący się popyt. Niestety, nie istnieją sposoby szybkiego ograniczenia popytu. Redukcja spożycia narkotyków wymaga wieloletnich programów prewencyjnych. Dlatego też kluczowe znaczenie ma opracowanie kompleksowych strategii jednoczesnego ograniczania popytu i podaży. Dopiero wtedy, i tylko wtedy przeciwdziałanie problemom związanym z nadużywaniem narkotyków przyniesie trwałe efekty.
Raport omawia również konsultacje INCB z władzami Afganistanu odnośnie artykułu 14 Konwencji z 1961 roku. W wyniku przeprowadzonych w październiku 2004 roku pierwszych demokratycznych wyborów Hamid Karzai zachował urząd prezydenta tego kraju. Niestety, plaga narkotyków, jaka dotknęła Afganistan, stanowi poważne zagrożenie dla nowej demokracji, jak również dla stabilizacji i gospodarczego ożywienia w całym kraju. Nadal rośnie powierzchnia tamtejszych nielegalnych upraw maku, które zaspokajają trzy-czwarte światowego zapotrzebowania na heroinę. Ponadto Afganistan stał się wiodącym producentem haszyszu i odbiorcą nielegalnych dostaw substancji psychotropowych i prekursorów.
Afganistan przyjął narodową strategię kontroli narkotyków, która zmierza do wyeliminowania w ciągu 10 lat nielegalnych upraw, produkcji i handlu środkami odurzającymi, substancjami psychotropowymi i prekursorami. Biuro Narodów Zjednoczonych ds. Narkotyków i Przestępczości oraz cała międzynarodowa społeczność wspierają Afganistan w dążeniu do tego celu, a także w spełnieniu wszystkich postanowień międzynarodowych traktatów dotyczących kontroli narkotyków. Jednak to rząd Afganistanu jest ostatecznie odpowiedzialny za wypełnienie zobowiązań wynikających z podpisania tych traktatów, a także za zapewnienie mieszkańcom tego kraju ochrony przed plagą narkotyków.
W niektórych częściach świata, a zwłaszcza we wschodniej Europie i w Azji, obserwujemy gwałtowny wzrost zakażeń wirusem HIV/AIDS wśród iniekcyjnych użytkowników narkotyków. W wielu wypadkach alarmujące tempo rozprzestrzeniania się HIV/AIDS i innych chorób zakaźnych występuje w krajach, których mieszkańcy mają zastraszająco niski poziom wiedzy na temat tej choroby i sposobów jej przenoszenia się. Rządy muszą zająć się problemem tak słabego uświadomienia swych obywateli i znaleźć sposoby ograniczenia zjawiska rozprzestrzeniania się wirusa HIV. Dążąc do tego celu, muszą jednak dopilnować, by ich bieżące polityki w zakresie kontroli narkotyków nie utrwalały błędnego koła, jakie tworzy dożylne zażywanie narkotyków i przenoszenie HIV/AIDS. Chodzi zwłaszcza o to, że środki zapobiegające przenoszeniu zakaźnych chorób nie mogą ułatwiać, a nawet promować nadużywania środków odurzających, które to zjawisko jest przecież źródłem problemu. Innymi słowy, głównym i nadrzędnym celem wszystkich działań interwencyjnych musi być zapobieganie nadużywaniu narkotyków, które jest samo w sobie niebezpiecznym i destrukcyjnym zachowaniem i może wyrządzić jeszcze większe szkody z uwagi na sposób, w jaki przyczynia się do rozprzestrzeniania się HIV/AIDS i innych poważnych chorób zakaźnych.
Hamid Ghodse
Prezes INCB