PRZEGLĄD SYTUACJI W POSZCZEGÓLNYCH REGIONACH ŚWIATA

Powrót

Afryka

Na kontynencie afrykańskim najbardziej rozpowszechnionym narkotykiem są nadal konopie indyjskie, które zajmują pierwsze miejsce zarówno pod względem powierzchni upraw, jak i spożycia oraz sprzedaży. Jednym z wiodących producentów konopi na świecie pozostaje Maroko, z którego pochodzi 60-70 % żywicy z konopi skonfiskowanej w Europie.

Daje o sobie znać, zwłaszcza w niektórych regionach Sudanu, alarmujący nowy trend polegający na rezygnacji z upraw roślin spożywczych na rzecz upraw konopi indyjskich, który powoduje niedobór żywności na wspomnianych obszarach.

W południowej, wschodniej i zachodniej części Afryki problemem pozostaje wysoki poziom nielegalnego spożycia stymulantów z grupy amfetamin (Amphetamine-Type Stimulants - ATS). Wzrasta spożycie metaqualonu (mandrax-u) w krajach położonych we wschodnich i południowych regionach kontynentu, zwłaszcza w Republice Południowej Afryki.

Wzrasta nielegalne spożycie opiatów i kokainy w państwach położonych na szlaku przemytu narkotyków, głównie w Angoli, Nigerii, Republice Południowej Afryki i wśród ludności większych miast innych krajów.

Mak lekarski jest uprawiany nadal na niewielką skalę - i w coraz mniejszych ilościach - wyłącznie na półwyspie Synaj w Egipcie.

Informacje pochodzące z krajów targanych wewnętrznymi konfliktami, zwłaszcza z Republiki Środkowej Afryki, Wybrzeża Kości Słoniowej i Liberii, wskazują, że broń i amunicja, jakimi posługują się rebelianci i grupy przestępcze, mogły być zakupione częściowo ze środków pochodzących z nielegalnego handlu narkotykami.

Ameryka Północna i Ameryka Łacińska

Przy silnym wsparciu Stanów Zjednoczonych - zwłaszcza w kwestii ekstradycji - meksykańskie organy ścigania zwiększyły skalę działań wymierzonych przeciwko gangom narkotykowym, co doprowadziło do zatrzymania wielu najgroźniejszych handlarzy narkotyków w tym kraju.

INCB podkreśla, że zgoda rządu Kanady (wydana w czerwcu 2003 roku) na otwarcie pomieszczenia do dożylnego zażywania narkotyków (pierwszej takiej placówki w Ameryce Północnej) jest niezgodna z postanowieniami międzynarodowych traktatów antynarkotykowych, które zostały ratyfikowane przez to państwo.

Wysokojakościowa heroina, którą przemyca się do Stanów Zjednoczonych, może być wdychana, a nie tylko wstrzykiwana, co sprawia, że wzrasta na nią popyt wśród przedstawicieli amerykańskiej klasy średniej.

W Stanach Zjednoczonych utrzymuje się zjawisko nadużywania leków na receptę. Sytuację pogarsza nielegalna sprzedaż środków odurzających i substancji psychotropowych przez internetowe apteki, działające na terenie i poza terenem tego państwa. Pomiędzy 1995 a 2002 rokiem liczba przypadków nagłej pomocy lekarskiej związanej z przedawkowaniem odurzających leków przeciwbólowych wzrosła w tym kraju o 163%.

W Ameryce Środkowej i regionie Morza Karaibskiego, a zwłaszcza na mniejszych wyspach tego regionu, handel narkotykami i towarzysząca jemu przestępczość nadal stanowią potencjalne zagrożenie dla politycznego, społecznego i gospodarczego rozwoju.

Handel narkotykami przyczynia się do wzrostu skali narkomanii w Ameryce Środkowej i na Karaibach. Jednocześnie państwa tego regionu poszerzają narodowe strategie kontroli narkotyków o nowe inicjatywy z zakresu ograniczenia popytu i przeznaczają na ten cel większe środki budżetowe.

W Ameryce Środkowej i regionie Morza Karaibskiego obserwuje się wzrost spożycia kokainy. Jednocześnie obniża się wiek, w którym tamtejsza młodzież po raz pierwszy sięga po narkotyki.

Rosnące zaniepokojenie politycznymi konsekwencjami narkomanii i handlu narkotykami skłania wiele państw Ameryki Południowej do przeznaczania coraz większej części swych ograniczonych budżetów na działania służące zmniejszeniu podaży narkotyków. Powyższe działania obejmują niszczenie nielegalnych upraw, zakaz handlu narkotykami i wprowadzanie przepisów przeciwdziałających praniu brudnych pieniędzy.

Jeśli chodzi o uprawy krzewów koki, dane pochodzące z Boliwii, Kolumbii i Peru wskazują, że w ostatnich latach zmalał łączny areał jej upraw w tych krajach. To, czy powyższa tendencja utrzyma się, zależy w dużej mierze od stworzenia alternatywnych źródeł dochodu dla tamtejszej ludności.

Sukces osiągnięty dzięki ograniczeniu zasiewów koki w Kolumbii może spowodować przeniesienie nielegalnych upraw tej rośliny nie tylko do krajów o długiej tradycji upraw koki, takich jak Boliwia czy Peru, ale również do innych państw, takich jak Ekwador czy Wenezuela.

Azja

W wyniku długotrwałych wysiłków rządów Myanmaru i Laotańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej (LRLD), zmniejsza się powierzchnia upraw maku lekarskiego w tych krajach. W Myanmar, który jest drugim po Afganistanie, największym światowym producentem nielegalnego opium, uprawy tej rośliny zmalały od 1996 roku o prawie 2/3, podczas gdy w LRLD zmniejszyły się od rekordowego 1998 roku o około 55%.

Kraje wschodniej i południowo-wschodniej Azji zdecydowanie przodują pod względem ilości skonfiskowanej metaamfetaminy (ponad 2/3 ilości globalnej). Nielegalna produkcja metaamfetaminy odbywa się głównie w Chinach i Myanmar, ale od niedawna ma miejsce również na Filipinach, gdzie w 2003 roku skonfiskowano znaczne ilości prekursora - efedryny. Nielegalne spożycie metaamfetaminy ma największy zasięg w Japonii, Korei Południowej i Tajlandii.

W Chinach, w tym również w Hong Kongu, nadal najpopularniejszym narkotykiem jest heroina, co ma ogromny wpływ na rozprzestrzenianie się HIV/AIDS.

Pomimo zbrojnej interwencji i politycznych zmian w Afganistanie oraz walki z terroryzmem, rośnie powierzchnia upraw i handel opiatami, co może zdestabilizować sytuację polityczną. W 2003 roku nastąpił dalszy wzrost areału upraw maku lekarskiego w Afganistanie. Uprawy roślin wykorzystywanych do produkcji narkotyków wznowiono również w Pakistanie, głównie na terenach na których uprawa maku lekarskiego nie była dotąd tradycją.

Trwa zakrojony na dużą skalę przemyt opiatów z Afganistanu do innych krajów zachodniej Azji. Znaczna część tego przemytu trafia później do Europy. Nadal wykorzystuje się w tym celu tak zwany szlak bałkański (biegnący przez Islamską Republikę Iranu, Turcję i kraje bałkańskie) oraz - w coraz większy stopniu - nowsze, alternatywne szlaki przecinające Azję Środkową i Federację Rosyjską. W 2003 roku organy ścigania w Pakistanie, Turcji i kilku krajach Wspólnoty Niepodległych Państw skonfiskowały więcej opiatów niż rok wcześniej.

INCB wyraża ubolewanie, że Turkmenia nie uczestniczyła w kilku regionalnych antynarkotykowych inicjatywach i ponagla rząd tego kraju, by przyłączył się do wysiłków międzynarodowej wspólnoty na rzecz walki z narkotykami.

INCB zauważa z niepokojem, że w ostatnich latach pojawiło się wiele doniesień wskazujących na coraz wyraźniejsze związki pomiędzy handlem narkotykami, zorganizowaną przestępczością i terroryzmem. Rządy państw Azji Południowej przypuszczają, że handel narkotykami jest jednym z głównych źródeł finansowania organizacji terrorystycznych.

W środkowej i zachodniej części kontynentu najpopularniejszymi narkotykami pozostają konopie indyjskie i opiaty. Dodatkowo, coraz bardziej dostępne stają się na tym terenie stymulanty ATS, zwłaszcza "ecstasy".

INCB jest zaniepokojona ewentualnym wzrostem przemytu narkotyków, którego krajem docelowym lub tranzytowym jest Irak. Nie istnieją jednak na razie żadne doniesienia, które potwierdzałyby wagę tego problemu.

Europa

Powszechnym zjawiskiem w Europie Zachodniej jest dwuznaczny stosunek do narkomanii. Kampanie antynarkotykowe apelują do młodych ludzi o powstrzymanie się od nadużywania narkotyków. Jednak władze państwowe nie podejmują praktycznych kroków przeciwko działaniom zachęcającym do używania narkotyków, a zdarza się, że taki styl życia jest promowany w środkach masowego przekazu i innych kanałach komunikacji społecznej.

INCB jest zaniepokojona faktem, że zwiększanie powierzchni upraw i wzrost nielegalnego spożycia konopi indyjskich w Europie, w połączeniu ze złagodzeniem systemów kontroli, może niweczyć wysiłki na rzecz eliminowania nielegalnych upraw i zwalczania handlu narkotykami na kontynencie europejskim i w innych częściach świata.

Europejski rynek kokainowy pod względem wielkości nadal ustępuje tylko Ameryce Północnej, a sprzedaż tego narkotyku na kontynencie europejskim wydaje się rosnąć.

Rezultatem dwuletnich rekordowych zbiorów maku lekarskiego w Afganistanie jest potencjalny dalszy wzrost przemytu heroiny wzdłuż szlaku bałkańskiego i poprzez kraje wschodnioeuropejskie. Taka tendencja może doprowadzić do odwrócenia spadkowego trendu w zakresie spożycia heroiny w krajach Europy Zachodniej.

W państwach bałtyckich (Estonia, Łotwa i Litwa), a także w Federacji Rosyjskiej i na Ukrainie, utrzymuje się alarmujące tempo rozprzestrzeniania się HIV/AIDS wśród osób zażywających narkotyki drogą dożylną.

Europa Zachodnia utrzymuje wiodącą pozycję w dziedzinie nielegalnej produkcji stymulantów z grupy ATS. Podczas, gdy azjatyccy i latynoamerykańscy producenci tych środków zaopatrują głównie lokalne, czarne rynki, stymulanty produkowane w Europie Zachodniej i przemycane głównie z Holandii trafiają do odbiorców na całym świecie.

Oceania

Australia i Nowa Zelandia pozostają głównymi odbiorcami dostaw heroiny i stymulantów ATS z południowo-wschodniej Azji. W obu państwach zaostrzono środki prawne oraz działania służące wykrywaniu i przeciwdziałaniu nielegalnej produkcji stymulantów ATS, a także przechwytywaniu ładunków z tymi środkami i  ich prekursorami.

Australijskie organy ścigania wciąż wykrywają nowe, zakrojone na dużą skalę hydroponiczne uprawy konopi indyjskich. Znaczne powierzchnie upraw tej rośliny istnieją także na Fidżi i w Papui Nowej Gwinei. Wprawdzie nielegalne spożycie konopi maleje, ale nadal jego poziom jest wysoki. Konopie są ciągle najpopularniejszym narkotykiem w Australii i Nowej Zelandii, gdzie stanowią przyczynę 72% wszystkich przestępstw związanych z nadużywaniem narkotyków.

Udane operacje australijskich organów ścigania doprowadziły w ostatnich latach do drastycznego ograniczenia dostaw heroiny na tamtejszy czarny rynek. Odwrotna sytuacja dotyczy kokainy i stymulantów ATS, których spożycie wykazuje tendencję zwyżkową. Są one nadal szeroko dostępne, mimo że w zeszłym roku służby graniczne skonfiskowały rekordowe ilości tych środków.

Zarówno w Australii jak i Nowej Zelandii wzrosła nielegalna produkcja, dystrybucja i nielegalne spożycie stymulantów ATS. Nowe, niedrogie substancje psychotropowe stały się w Australii popularnymi środkami zażywanymi podczas spotkań towarzyskich.

Powrót