Konferencja prasowa 28.02.2002 - Raport INCB za rok 2001
SUKCES MIĘDZYNARODOWEJ "OPERACJI TOPAZ" PRZECIWDZIAŁAJĄCEJ NIELEGALNEMU OBROTOWI PODSTAWOWYM SUROWCEM DO PRODUKCJI HEROINY
Według opublikowanego dzisiaj (27 luty 2002 r.) dorocznego raportu Międzynarodowej Rady Kontroli Narkotyków (INCB), międzynarodowe wysiłki na rzecz kontroli globalnego obrotu niektórymi chemikaliami udaremniły produkcję 230 ton heroiny (1). Rezultaty pierwszych ośmiu miesięcy trwania "Operacji Topaz" są bardzo obiecujące. Rządy państw uczestniczących w operacji zapobiegły przedostaniu się do nielegalnego obrotu ponad 200 ton bezwodnika octowego i tym samym pozbawiły gangi narkotykowe pokaźnych ilości surowca do produkcji heroiny. W ten sposób na światowy rynek trafiło o 2,3 miliarda mniej dawek heroiny.
W zainicjowanej w marcu 2001 roku "Operacji Topaz" uczestniczy 36 państw i terytoriów zależnych (2). Oprócz INCB, która pełni rolę koordynatora działań, w operacji bierze udział Światowa Organizacja Celna (WCO), Interpol i Program NZ do spraw Międzynarodowej Kontroli Środków Odurzających (UNDCP).
W trakcie operacji wykorzystywane są z powodzeniem doświadczenia zdobyte podczas podobnego przedsięwzięcia - "Operacji Purpura", która zapobiegła przedostaniu się do nielegalnego obrotu ponad 1.100 ton podstawowego surowca do produkcji kokainy - nadmanganianu potasu. INCB ma nadzieję, że standardowe procedury operacyjne stosowane w obu operacjach zostaną formalnie wdrożone przez rządy poszczególnych państw, co zapobiegnie dalszemu "wyciekowi" tych substancji z legalnego obrotu.
W obu operacjach rządy zobowiązane są do śledzenia tras dostaw pojedynczych partii surowców z kraju pochodzenia do miejsca przeznaczenia. Państwa-importerzy muszą sprawdzić, czy dana dostawa ma uzasadnienie i stwierdzić, czy spółki-importerzy działają w dobrej wierze. Dopiero po przesłaniu informacji zwrotnych do państwa-eksportera, dana partia surowca może zostać wysłana. Ważnym elementem "Operacji Topaz" jest prowadzenie dochodzeń w przypadkach przemytu i konfiskaty bezwodnika octowego w nielegalnych magazynach i laboratoriach produkcji heroiny, umożliwiające określenie, skąd pochodził surowiec.
Od początku operacji organy przestrzegania prawa w Kolumbii, Iranie, Słowenii i Turcji skonfiskowały ponad 51 ton bezwodnika octowego, zapobiegając przedostaniu się tego surowca na tereny, gdzie odbywa się nielegalna produkcja heroiny.
"Pełne powodzenie "Operacji Topaz" zależy do tego, czy takie konfiskaty staną się przyczyną wszczęcia śledztwa w celu określenia źródła dostaw tego surowca i osób odpowiedzialnych za jego przedostanie się do nielegalnego obrotu. Musimy również podjąć kroki uniemożliwiające handlarzom narkotyków ominięcie ścisłych procedur kontrolnych poprzez kierowanie dostaw do krajów, które nie uczestniczą w operacji. Musimy zwrócić się do rządów tych państw, aby i one weryfikowały zasadność dostaw", stwierdził prezes INCB, Hamid Ghodse.
Dotychczas około jedna czwarta (300) dostaw monitorowanych w ramach "Operacji Topaz" była przeznaczona dla krajów nieuczestniczących w tym przedsięwzięciu. Powyższe dostawy są nadal bacznie śledzone. Państwom-eksporterom zaleca się wstrzymanie dostaw do czasu, aż państwa-importerzy zweryfikują transakcje i zakończą ich sprawdzanie.
Wstępne ustalenia wskazują, że globalny obrót bezwodnikiem octowym różni się znacznie od obrotu nadmanganianem potasu. Większa jest zarówno liczba transakcji jak i wielkość dostaw bezwodnika octowego. W trakcie pierwszych ośmiu miesięcy trwania "Operacji Topaz" objęto monitoringiem około 180.000 ton tej substancji (3). Bardziej złożone są także handlowe szlaki bezwodnika octowego. Prawie 85% dostaw tego surowca przechodzi przez punkty tranzytowe, podczas gdy większość nadmanganianu potasu trafia bezpośrednio z kraju pochodzenia do kraju przeznaczenia. Taka sytuacja sprawia, że sukces "Operacji Topaz" wymaga pilnego śledzenia dostaw bezwodnika octowego na całej ich trasie.
W 2002 roku INCB będzie wspierała międzynarodowe inicjatywy rządowe, które mają zapobiegać przedostawaniu się do nielegalnego obrotu prekursorów używanych do nielegalnej produkcji stymulantów będących pochodną amfetaminy (ATS).
***
W zależności od metody produkcji ilość bezwodnika octowego wycofanego z nielegalnego rynku narkotykowego mogła posłużyć do produkcji od 55 do 230 ton heroiny.
W operacji uczestniczą agendy rządowe następujących państw: Argentyny, Austrii, Belgii, Brazylii, Bułgarii, Chin, Czech, Danii, Francji, Finlandii, Holandii, Hongkongu - Specjalnego Regionu Autonomicznego Chin, Hiszpanii, Indii, Iranu, Izraela, Kolumbii, Meksyku, Myanmar, Niemiec, Norwegii, Pakistanu, Republiki Południowej Afryki, Rumunii, Rosji, Singapuru, Słowacji, Słowenii, Stanów Zjednoczonych, Szwecji, Szwajcarii, Tajlandii, Turcji, Uzbekistanu, Wielkiej Brytanii i Zjednoczonych Emiratów Arabskich.
Dla porównania - w okresie 1 stycznia - 1 listopada 2001 roku w ramach "Operacji Purpura" otrzymano zawiadomienia o 542 transakcjach obejmujących łącznie prawie 20.000 ton nadmanganianu potasu.