“Dzięki technologii poczyniliśmy olbrzymie postępy w zwalczaniu głodu, chorób oraz ograniczeniu marnowania energii. Niestety ta sama technologia wspiera również przestępczość zorganizowaną i przybliża widmo potwornych cyber-ataków”.
– Jan Eliasson, Zastępca Sekretarza Generalnego ONZ
Cyberprzestępczość jest nową i jedną z najszybciej rozwijających się form przestępczości transgranicznych. Internet stał się niemal niezbędnym elementem naszego życia, dzięki któremu można przekazywać informacje i komunikować się z całym światem, dlatego przestępcy wykorzystują związane z tym możliwości. Obecnie z cyberprzestrzeni korzysta kilka miliardów użytkowników. Jest to idealna przestrzeń dla przestępców, którzy pozostając anonimowi uzyskują dostęp do naszych danych osobowych, które świadomie lub nieświadomie umieszczamy w sieci na przykład robiąc zakupy internetowe. Zagrożenia związane z bezpieczeństwem w internecie dramatycznie wzrosły w ostatnich latach. Na świecie ofiarą cyberprzestępców padło już 431 milionów osób dorosłych.
Istnieje wiele form cyberprzestępczości, z których najbardziej rozpowszechnione są te związane z fałszowaniem tożsamości. Należy do nich tak zwany „phishing” polegający na oszukiwaniu internautów w celu uzyskania ich danych osobowych; „malware”, czyli złośliwe oprogramowanie, które zazwyczaj nieumyślnie zainstalowane zbiera dane osobowe oraz „hacking”, czyli włamania umożliwiające zdalny, nielegalny dostęp do czyjegoś komputera. Przestępcy próbują używać tych metod, aby wykraść informacje dotyczące kart kredytowych i zasobów finansowych. Ponadto Internet staje się również miejscem przestępstw związanych z naruszaniem praw autorskich i własności intelektualnej, a także przestępstw takich jak pornografia dziecięca i obrót materiałami przedstawiającymi wykorzystywanie dzieci.
Cyberprzestępczość stała się prostsza w miarę postępu technologicznego. Przestępcy nie muszą już wykazywać się ponadprzeciętnymi umiejętnościami technicznymi, aby stanowić zagrożenie. Na przykład narzędzia programowe pozwalające użytkownikowi zlokalizować otwarte porty lub zmienić ustawienia hasłowe można bez problemu kupić w Internecie. Niestety wykrywalność sprawców tych przestępstw nie wzrosła. Ze względu na anonimowość, jaką zapewnia cyberprzestrzeń, trudno jest organom ścigania zidentyfikować i namierzyć przestępców. Wiadomo jednak, że ponad trzy czwarte cyberprzestępstw powiązanych jest z przestępczością zorganizowaną.
Cyberprzestępczość gwałtownie przerodziła się w biznes, którego zyski mogą rocznie przekraczać trzy biliony dolarów amerykańskich. Bez odpowiedniego prawodawstwa i zdolności państw do skutecznego działania walka z tym rodzajem przestępczości okazuje się trudna. Niezbędna jest ogólnoświatowa współpraca, aby zapewnić lepszą ochronę i wprowadzić w życie odpowiednie przepisy, ponieważ w krajach gdzie brak jest tego typu prawnych rozwiązań cyberprzestępcy nadal wykorzystują luki prawne. Sprawcy ich ofiary mogą znajdować się gdziekolwiek na świecie, jednak skutki tych przestępstw dla społeczeństw są podobne, dlatego niezbędne są pilne i zdecydowane międzynarodowe działania.
Czy wiesz, że?
Każdego dnia milion osób pada ofiarą cyberprzestępstw.
Około 431 milionów osób padło ofiarą cyberprzestępstw – to 14 osób dorosłych na sekundę. Najbardziej powszechną i najszybciej rozwijającą się formą oszustw konsumenckich są wyłudzenia związane z niewłaściwym posługiwaniem się przez Internautów swoimi danymi z kart kredytowych.
Każdego dnia odnotowuje się do 80 milionów zautomatyzowanych ataków hakerskich
(źródła: Norton Cybercrime Report (2012); Transnational Organised Crime Threat Assessment (2010); UNODC Cybercrime Report)
Jak cyberprzestępczość wpływa na rozwój?
Kraje rozwijające się nie mają możliwości zwalczania cyber-ataków oraz innych form cyberprzestępczości. Nie jest więc zaskoczeniem, że w krajach słabiej rozwiniętych liczba poszkodowanych jest wyższa. W celu dokonania przestępstw, sprawcy wykorzystują również luki prawne i słabość systemów zabezpieczeń. Brak współpracy pomiędzy krajami rozwiniętymi i rozwijającymi się może prowadzić do powstawania „bezpiecznych przystani” dla osób popełniających cyberprzestępstwa.
Co robi ONZ, aby rozwiązać problem?
W wyniku obrad 12. Kongresu w Sprawie Przestępczości utworzono otwartą międzyrządową grupę ekspertów, która miała za zadanie zgłębianie problemu cyberprzestępczości i rozważenie, w jaki sposób państwa członkowskie, społeczność międzynarodowa i sektor prywatny mogłyby odpowiedzieć na to zjawisko. Poprzez wymianę tak zwanych ‘dobrych praktyk’ oraz informacji na temat prawodawstwa krajowego jest nadzieja na wzmocnienie działań przeciwko cyberprzestępczości.
Biuro Narodów Zjednoczonych do Spraw Zwalczania Narkotyków i Przestępczości (UNODC) wspiera długoterminowy i zrównoważony proces budowania potencjału w walce z cyberprzestępczością poprzez wspieranie krajowych struktur i działań Przedsięwzięcia te sprowadzają się przede wszystkim do udzielania ekspertyz specjalistycznych dotyczących systemów sprawiedliwości kryminalnej, udzielania pomocy technicznej w procesie budowania zdolności do przeciwdziałania przestępczości cybernetycznej, zapobiegania jej i rozbudzania świadomości społecznej na jej temat, a także rozwoju współpracy międzynarodowej, zbierania związanych z tym danych oraz wyników badań i analiz.
Co mogę zrobić?
Jednym z najprostszych sposobów zwalczania cyberprzestępstw jest zapoznanie się z informacjami na temat bezpiecznego korzystania z Internetu i nie stać się łatwym celem dla cyberprzestępców. Poprzez naukę w jaki sposób masz chronić swoją tożsamość i informacje, które zamieszasz w Internecie, jesteś mniej narażony na cyberprzestępstwa. Mimo, że zakupy oraz bankowość online stały się codziennością dla wielu ludzi, zawsze zwracaj uwagę na wiarygodność strony Internetowej, na którą wchodzisz. Unikaj korzystania z komputerów publicznych, gdy musisz dokonać jakichkolwiek operacji finansowych z użyciem danych karty kredytowej i upewnij się, że strona której używasz do operacji bankowych lub zakupów online jest w pełni bezpieczna.
Dbaj o to, aby w twoim komputerze znalazły się najbardziej aktualne programy zabezpieczające, wybieraj trudne hasła i unikaj podejrzanych wiadomości e-mail lub „ofert specjalnych” zawierających prośby o podanie danych osobowych – najczęściej są to konkursy, sprzedaż lub fałszywe operacje bankowe.