Międzynarodowy Dzień Bez Przemocy
2 października 2007 r.

2 października 2007 r. po raz pierwszy świat będzie obchodzić Międzynarodowy Dzień Bez Przemocy. Właśnie tego dnia przypada rocznica urodzin Mahatmy Gandhiego, przywódcy indyjskiego ruchu niepodległościowego oraz pioniera filozofii i strategii działania bez przemocy.

Zgodnie z rezolucją Zgromadzenia Ogólnego A/61/271 z dnia 15 czerwca 2007 r., na mocy której ustanowiono obchody nowego Dnia, jest on okazją do „rozpowszechnienia przesłania o unikaniu przemocy, również poprzez edukację i zwiększanie świadomości społecznej”. Rezolucja potwierdza „powszechne obowiązywanie zasady unikania przemocy” oraz pragnienie „by zapewnić kulturę pokoju, tolerancji, zrozumienia i unikania przemocy”.

Przedstawiając rezolucję na Zgromadzeniu Ogólnym w imieniu stu czterdziestu współtwórców, Minister Spraw Zagranicznych Indii Anand Sharma powiedział, że szerokie i różnorodne poparcie rezolucji było odbiciem powszechnego szacunku dla Mahatmy Gandhiego oraz trwałego znaczenia jego filozofii. Cytując słowa byłego przywódcy, stwierdził: „działanie bez przemocy jest największą siłą jaką ludzkość ma do dyspozycji. Jest ona potężniejsza niż najpotężniejsza broń zagłady stworzona w wyniku ludzkiej pomysłowości”.

Definicja unikania przemocy

Zasada unikania przemocy – znana również jako opór bez przemocy – odrzuca użycie przemocy fizycznej w celu osiągnięcia społecznej lub politycznej zmiany. Ta forma społecznej walki, często opisywana jako „polityka zwykłych ludzi”, została masowo przyjęta przez ludność na całym świecie w kampaniach na rzecz sprawiedliwości społecznej.

Profesor Gene Sharp, czołowy naukowiec zajmujący się kwestią oporu bez przemocy, używa w swojej publikacji „Polityka działań bez używania przemocy” („The Politics of Nonviolent Action”) następującej definicji:
“Działanie bez przemocy jest techniką, dzięki której ludzie odrzucający bierną postawę i  uległość, oraz którzy uważają, że walka ma zasadnicze znaczenie, mogą rozwiązywać swoje konflikty bez użycia przemocy. Działanie bez przemocy nie jest próbą uniknięcia lub ignorowania konfliktu. Jest jedną z odpowiedzi na pytanie jak skutecznie działać w polityce, a zwłaszcza jak efektywnie sprawować władzę.”

Chociaż działanie bez przemocy jest często stosowane jako synonim pacyfizmu, to jednak od połowy XX wieku termin “bez przemocy” był używany przez wiele ruchów działających na rzecz zmian społecznych, które nie tylko skupiały się na sprzeciwie wobec wojny.

Kluczowa zasada dla teorii unikania przemocy mówi, że władza rządzących zależy od zgody społeczeństwa, i dlatego działanie bez przemocy zakłada podważanie takiej władzy poprzez wycofanie zgody i współpracy społeczeństwa.

Istnieją trzy główne kategorie działania bez przemocy:
- protest i perswazja, wliczając w to marsze i czuwania;
- odmowa współpracy;
- interwencja bez przemocy, taka jak blokady i strajki okupacyjne.

Mahatma Gandhi, jego życie i przywódcza rola w uzyskaniu niepodległości przez Indie, jest inspiracją dla ruchów opowiadających się za niestosowaniem przemocy w  walce o prawa obywatelskie i zmiany społeczne na świecie. Przez całe swoje życie Gandhi pozostał wierny swojemu przekonaniu o skuteczności działania bez przemocy, nawet w warunkach ucisku i w obliczu wyzwań, które wydawały się być nie do pokonania.

Teoria stojąca za jego czynami, która obejmowała zachęcanie do powszechnego nieposłuszeństwa obywatelskiego wobec prawa brytyjskiego, tak jak to miało miejsce podczas historycznego Marszu Solnego w 1930 roku, brzmiała: „słuszne środki prowadzą do słusznego celu”. Oznacza to, że używanie przemocy w celu stworzenia pokojowego społeczeństwa jest działaniem nieracjonalnym. Mahatma Gandhi wierzył, że mieszkańcy Indii nie mogą stosować przemocy czy okazywać nienawiść w swojej walce o wolność od kolonializmu.