67. sesja Zgromadzenia Ogólnego ONZ

We wtorek 18 września 2012 r. w siedzibie głównej ONZ, Zgromadzenie Ogólne rozpocznie sześćdziesiątą siódmą sesję.

W poniedziałek 24 września br. Zgromadzenie Ogólne zbierze się na spotkaniu wysokiego szczebla, które dotyczyć będzie tematyki rządów prawa na płaszczyźnie krajowej i międzynarodowej oraz omówi kwestie związane ze wzmacnianiem praworządności. W spotkaniu wezmą udział państwa członkowskie ONZ, organizacje pozarządowe i społeczeństwo obywatelskie. (Więcej informacji w języku angielskim znajduje się pod adresem http://www.un.org/en/ga/president/66/Issues/Rule%20of%20Law/ruleoflawindex.shtml).

W dniach 25 września - 1 października odbędzie się coroczna debata ogólna, podczas której delegaci wysłuchają sprawozdań i oświadczeń szefów państw i rządów oraz ministrów poszczególnych państw.

Główne tematy, nad którymi skupi się Zgromadzenie Ogólne, to:

• Milenijne Cele Rozwoju,
• zmiany klimatyczne i zrównoważony rozwój,
• bezpieczeństwo żywnościowe,
• rola mediacji w pokojowym rozwiązywaniu sporów,
• rozbrojenie,
• reforma ONZ z uwzględnieniem reformy Rady Bezpieczeństwa, ożywienie prac Zgromadzenia Ogólnego i potwierdzenie kluczowej roli ONZ w dziedzinie ładu światowego.

Podczas sześćdziesiątej siódmej sesji, która trwać będzie do połowy września 2013 roku, Zgromadzenie Ogólne omówi również postanowienia Konferencji Narodów Zjednoczonych w sprawie Zrównoważonego Rozwoju (Rio+20), która odbyła się w Brazylii w czerwcu 2012 roku (więcej informacji w języku angielskim znajduje się pod adresem http://www.uncsd2012.org/rio20/). Ponadto Zgromadzenie Ogólne dyskutować będzie na temat dwóch spotkań wysokiego szczebla, które odbędą się podczas sześćdziesiątej ósmej sesji w roku 2013. Pierwsze z nich będzie poświęcone dialogom wysokiego szczebla na temat międzynarodowej migracji i rozwoju, drugie zaś – spotkaniu wysokiego szczebla „Droga naprzód: plan rozwojowy z uwzględnieniem potrzeb osób niepełnosprawnych do roku 2015 i później”.

Zgromadzenie Ogólne, które zostało ustanowione w 1945 roku na mocy Karty Narodów Zjednoczonych, zajmuje centralną pozycję i jest głównym organem obradującym, reprezentacyjnym i kształtującym politykę ONZ. Zgromadzenie składa się z przedstawicieli wszystkich 193 państw członkowskich ONZ i jest unikalnym miejscem wielostronnych dyskusji na tematy będące przedmiotem Karty Narodów Zjednoczonych (więcej informacji w języku angielskim znajduje się pod adresem http://www.un.org/en/documents/charter/index.shtml). Odgrywa ono również znaczącą rolę w procesie wyznaczania standardów i kodyfikacji prawa międzynarodowego.

Zgromadzenie Ogólne zbiera się każdego roku między wrześniem a grudniem, natomiast w kolejnych miesiącach w zależności od potrzeb.

Zgromadzenie Ogólne jest uprawnione do wydawania rekomendacji państwom w kwestiach wagi międzynarodowej, w ramach swoich uprawnień. Inicjuje działania polityczne, ekonomiczne, humanitarne, społeczne i prawne, które mają wpływ na życie milionów ludzi na całym świecie. Deklaracja Milenijna (więcej informacji w języku angielskim znajduje się pod adresem http://www.un.org/millennium/declaration/ares552e.htm) przyjęta w roku 2000 i Końcowy dokument światowego szczytu w roku 2005 (http://www.un.org/Docs/journal/asp/ws.asp?m=A/RES/60/1) wskazują na zobowiązanie państw członkowskich do osiągnięcia pokoju, bezpieczeństwa i całkowitego rozbrojenia, jak również rozwoju i wykorzenienia biedy, zapewnienia przestrzegania praw człowieka i promowania rządów prawa, ochrony wspólnego środowiska, reagowania na potrzeby państw afrykańskich oraz wzmocnienia ONZ.

Na podstawie Karty Narodów Zjednoczonych, Zgromadzenie Ogólne jest uprawnione do:

• rozpatrywania i zatwierdzania budżetu ONZ oraz określania wysokości składek państw członkowskich,


• wyboru niestałych członków Rady Bezpieczeństwa oraz członków innych rad i organów ONZ, a także Sekretarza Generalnego, na podstawie rekomendacji Rady Bezpieczeństwa,


• rozpatrywania i udzielania rekomendacji dotyczących ogólnych zasad współpracy dla utrzymania światowego pokoju i bezpieczeństwa, w tym w kwestii rozbrojenia,


• omawiania spraw związanych ze światowym pokojem i bezpieczeństwem oraz udzielania rekomendacji (za wyjątkiem, gdy spór lub zaistniała sytuacja jest tematem debaty w Radzie Bezpieczeństwa)


• dyskutowania i udzielania rekomendacji w kwestiach uwzględnionych w Karcie NZ lub mających wpływ na uprawnienia i funkcje organów ONZ (za wyjątkiem, gdy kwestia jest tematem debaty w Radzie Bezpieczeństwa),


• inicjowania badań i udzielania rekomendacji w celu promowania współpracy politycznej, rozwoju i kodyfikacji prawa międzynarodowego, respektowania praw człowieka i podstawowych wolności oraz międzynarodowej współpracy w kwestiach ekonomicznych, społecznych, humanitarnych, kulturowych, edukacyjnych i zdrowotnych,


• udzielania rekomendacji na temat pokojowego rozwiązania jakiejkolwiek kwestii, która mogłaby pogorszyć przyjacielskie stosunki pomiędzy państwami,


• rozpatrywania raportów Rady Bezpieczeństwa i innych organów ONZ.

Zgromadzenie Ogólne może również podjąć działania w przypadkach zagrożenia pokoju, naruszenia pokoju lub aktu agresji, gdy Rada Bezpieczeństwa zaniechała działań ze względu na weto stałego członka. W takich przypadkach, zgodnie z wydaną przezeń Rezolucją 377(V) z 3 listopada 1950 „Zjednoczeni dla pokoju”, Zgromadzenie Ogólne może natychmiast rozważyć kwestię i zarekomendować swym członkom środki zbiorowe, mające na celu zachowanie lub przywrócenie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa.

Każde ze 193 państw członkowskich Zgromadzenia Ogólnego ma jeden głos. Głosy w ważnych kwestiach – takich jak rekomendacje dotyczące pokoju i bezpieczeństwa, wybory niestałych członków Rady Bezpieczeństwa i członków Rady Społeczno-Gospodarczej, budżet – wymagają większości dwóch - trzecich głosów państw członkowskich. Decyzje w innych kwestiach są podejmowane zwykłą większością głosów.

W ostatnich latach coraz częściej odnotowuje się wysiłki, by osiągnąć konsensus, a nie podejmować decyzje w głosowaniu formalnym. W ten sposób można osiągnąć zwiększone poparcie dla postanowień Zgromadzenia Ogólnego. Przewodniczący Zgromadzenia Ogólnego, po konsultacjach i uzyskaniu porozumienia wśród delegacji, może zaproponować przyjęcie rezolucji bez głosowania.

Nieprzerwanie czynione są wysiłki, aby uczynić pracę Zgromadzenia Ogólnego bardziej ukierunkowaną i istotną. Ten priorytet został zidentyfikowany podczas pięćdziesiątej ósmej sesji Zgromadzenia Ogólnego. Od tego czasu, podejmuje się próby usprawnienia procedury porządku obrad, ulepszenia praktyk i metod pracy w Komitetach Głównych, uwydatnienia roli Komitetu Generalnego, wzmocnienia roli i autorytetu Przewodniczącego oraz przeanalizowania roli Zgromadzenia Ogólnego w procesie wyboru Sekretarza Generalnego.

Podczas sześćdziesiątej sesji, Zgromadzenie Ogólne przyjęło tekst (zaanektowany do Rezolucji 60/286 z 8 września 2006 r.), który zachęcał do nieformalnych interaktywnych debat w kwestiach istotnych dla społeczności międzynarodowej. Tekst ten został zarekomendowany przez grupę Ad Hoc ds. Rewitalizacji Zgromadzenia Ogólnego i wzywa Przewodniczącego Zgromadzenia Ogólnego do proponowania tematów interaktywnych debat. Podczas sześćdziesiątej ósmej sesji przeprowadzono kilkanaście takich debat, które były poświęcone takim tematom jak: ekonomia światowa, walka z handlem ludźmi, zmniejszanie ryzyka katastrof, rządy prawa na poziomie krajowym i międzynarodowym oraz mediacje.

Zwyczajem Sekretarza Generalnego stało się okresowe podsumowywanie własnej działalności i oficjalnych podróży podczas nieformalnych spotkań Zgromadzenia Ogólnego. Sprawozdania te spotkały się z przychylnością państw członkowskich i stały się okazją do wymiany doświadczeń, wobec czego prawdopodobnie będą one kontynuowane podczas sześćdziesiątej siódmej sesji.

Przewodniczący Zgromadzenia Ogólnego i jego zastępcy oraz przewodniczący Komitetów Głównych są wybierani na co najmniej trzy miesiące przed rozpoczęciem sesji. Ma to na celu wzmocnienie współpracy i ulepszenie przygotowań do prac między Komitetami Głównymi oraz Komitetami i Zgromadzeniem Plenarnym.

Przewodniczącym sześćdziesiątej siódmej sesji został Vuk Jeremić z Serbii. Zastępcami Przewodniczącego zostali przedstawiciele następujących krajów: Afganistan, Algieria, Angola, Bangladesz, Chiny, Francja, Ghana, Holandia, Honduras, Izrael, Kongo, Liban, Nepal, Palau, Peru, Federacja Rosyjska, Sierra Leone, Stany Zjednoczone, Trynidad i Tobago i Wielka Brytania. Wybór zastępcy Przewodniczącego spośród grupy krajów afrykańskich odbędzie się w późniejszym terminie

Komitet Generalny składa się z Przewodniczącego Zgromadzenia Ogólnego i jego 21 zastępców oraz z przewodniczących 6 Komitetów Głównych. Zadaniem Komitetu Generalnego jest udzielanie rekomendacji do Zgromadzenia Ogólnego dotyczących porządku obrad i organizacji pracy. (Więcej na temat porządku obrad w języku angielskim: http://www.un.org/Depts/dhl/resguide/gasess.htm#gaagen).

Komitet Pełnomocnictw, powoływany przez Zgromadzenie Ogólne na każdą sesję, zajmuje się sprawdzaniem pełnomocnictw poszczególnych delegacji.

Coroczna debata ogólna Zgromadzenia Ogólnego jest szansą dla państw członkowskich na wyrażenie stanowiska w najważniejszych kwestiach międzynarodowych. W tym roku odbędzie się ona w dniach 25 września - 1 października. Przed rozpoczęciem debaty ogólnej, Sekretarz Generalny przedstawi swój raport na temat działalności ONZ. Zwyczaj ten jest kontynuowany od pięćdziesiątej drugiej sesji Zgromadzenia Ogólnego.

Podczas sześćdziesiątej siódmej sesji, Zgromadzenie Ogólne debatować będzie nad regulacjami i sposobami rozstrzygania międzynarodowych sporów z użyciem pokojowych środków. Temat ten został zaproponowany przez J.E. pana Vuka Jeremicia z Serbii po jego wyborze w dniu 8 czerwca 2012 r. na przewodniczacego sześćdziesiątej siódmej sesji. Zwyczaj wybierania poszczególnych problemów o zasięgu światowym rozpoczął się w roku 2003. Wówczas Zgromadzenie Ogólne zadecydowało o wprowadzeniu tej praktyki dla zwiększenia autorytetu i roli organu, składającego się obecnie ze 193 państw członkowskich (rezolucja 58/126 z grudnia 2003 r.).

Spotkania debaty ogólnej odbywają się zazwyczaj w godzinach 9:00-13:00 i 15:00 - 21:00.

Po zakończeniu debaty ogólnej, Zgromadzenie Ogólne rozpoczyna prace nad kwestiami merytorycznymi, znajdującymi się w porządku obrad. Z powodu ogromnej ilości tych kwestii (ponad 170 podczas sześćdziesiątej szóstej sesji), Zgromadzenie Ogólne dzieli je pomiędzy sześć Komitetów Głównych. Poszczególne komitety dyskutują nad kwestiami, dążąc do osiągnięcia wspólnego stanowiska państw, które następnie jest przedstawiane jako rekomendacje zawarte w projektach rezolucji i decyzji, które są rozpatrywane i przyjmowane na forum Zgromadzenia Ogólnego. Sześć Komitetów Głównych to:

• Komitet Pierwszy – Komitet ds. Rozbrojenia i Bezpieczeństwa Międzynarodowego,


• Komitet Drugi – Komitet Ekonomiczny i Finansowy,


• Komitet Trzeci – Komitet Społeczny, Humanitarny i Kulturowy,


• Komitet Czwarty – Specjalny Komitet Polityczny i Dekolonizacyjny, zajmujący się różnorodnymi tematami związanymi z polityką, które nie leżą w sferze prac żadnego z innych komitetów ani sesji plenarnej, np. dekolonizacją, Organizacją Narodów Zjednoczonych ds. Pomocy Uchodźcom Palestyńskim na Bliskim Wschodzie (UNRWA) i respektowaniem praw Palestyńczyków,


• Komitet Piąty – Komitet Administracyjny i Budżetowy, zajmujący się administracją i budżetem ONZ,


• Komitet Szósty – Komitet Prawny, zajmujący się międzynarodowymi kwestiami prawnymi.

Niektórymi z kwestii w porządku obrad, takimi jak kwestia palestyńska czy sytuacja na Bliskim Wschodzie, Zgromadzenie Ogólne zajmuje się podczas sesji plenarnej.

W latach ubiegłych, na mocy decyzji Zgromadzenia Ogólnego powstawały grupy działania, które skupiały się na najważniejszych w danej chwili sprawach. Grupy te przedstawiają swoje rekomendacje Zgromadzeniu Ogólnemu. Przykładem takiej grupy jest grupa Ad Hoc ds. Rewitalizacji Zgromadzenia Ogólnego, która będzie kontynuować swoją pracę podczas nadchodzącej sesji.

W ciągu ostatnich lat na forum Zgromadzenia Ogólnego powstawały różne nieformalne grupy regionalne, których zadaniem jest przeprowadzanie konsultacji i ulepszanie pracy nad poszczególnymi kwestiami. Są to następujące grupy: kraje afrykańskie; kraje Azji i Pacyfiku; kraje Europy Wschodniej; kraje Ameryki Łacińskiej i Karaibów; kraje Europy Zachodniej i inne kraje. Co roku podczas każdej sesji w tajnym głosowaniu wybierany jest Przewodniczący Zgromadzenia Ogólnego, pochodzący z innej grupy regionalnej. Przewodniczącym sześćdziesiątej siódmej sesji Zgromadzenia Ogólnego został przedstawiciel z grupy krajów Europy Wschodniej.

Poza sesjami regularnymi, Zgromadzenie może zwołać sesje specjalne i nadzwyczajne. Do dnia dzisiejszego Zgromadzenie Ogólne zebrało się na 28 sesjach specjalnych w sprawach wymagających szczególnej uwagi – takich jak kwestia palestyńska, finanse ONZ, rozbrojenie, międzynarodowa współpraca ekonomiczna, narkotyki, środowisko, demografia, kobiety, rozwój społeczny, osiedla ludzkie, epidemia HIV/AIDS, apartheid i Namibia. Dwudziesta ósma sesja specjalna Zgromadzenia Ogólnego, która odbyła się 24 stycznia 2005 r., upamiętniała sześćdziesiątą rocznicę wyzwolenia nazistowskich obozów koncentracyjnych.

Odbyło się także dziesięć sesji nadzwyczajnych poświęconych sytuacjom, w których Rada Bezpieczeństwa znalazła się w impasie – dotyczyły one sytuacji na Węgrzech (1956 r.), na Kanale Sueskim (1956 r.), na Bliskim Wschodzie (1958 i 1967 r.), w Kongo (1960 r.), w Afganistanie (1980 r.), w Palestynie (1980 i 1982 r.), w Namibii (1981 r.), na okupowanych terytoriach arabskich (1982 r.), a także nielegalnych działań Izraela w okupowanej wschodniej części Jerozolimy i okupowanym terytorium Palestyny (lata 1997, 1998, 1999, 2000, 2001, 2002, 2003, 2004, 2006 i 2009). 16 stycznia 2009 r. Zgromadzenie Ogólne zadecydowało o czasowym zawieszeniu dziesiątej sesji nadzwyczajnej w sprawie Izraela i upoważniło Przewodniczącego Zgromadzenia Ogólnego do jej wznowienia na życzenie państw członkowskich.

Działania ONZ zależą w dużej mierze od decyzji Zgromadzenia Ogólnego. Powierzone zadania są w głównym stopniu wykonywane przez:

• komitety i inne ciała utworzone przez Zgromadzenie Ogólne w celu zbadania i składania raportów na temat poszczególnych kwestii, takich jak rozbrojenie, misje pokojowe, rozwój ekonomiczny, środowisko i prawa człowieka,


• Sekretariat ONZ – z Sekretarzem Generalnym na czele; zatrudniający międzynarodowych pracowników służby cywilnej.