Czym jest zrównoważony rozwój?
- Zrównoważony rozwój został zdefiniowany jako taki, który odpowiada obecnym potrzebom ludzi bez ograniczania przyszłym pokoleniom możliwości do zaspokojenia swoich potrzeb.
- Zrównoważony rozwój wymaga podjęcia wspólnego wysiłku w budowę zrównoważonej i odpornej na skutki katastrof przyszłości dla wszystkich ludzi na świecie oraz naszej planety.
- Dla osiągnięcia zrównoważonego rozwoju konieczna jest spójność trzech kluczowych elementów: wzrostu gospodarczego, inkluzji społecznej i ochrony środowiska. Są one wzajemnie połączone i wszystkie są niezwykle istotne dla osiągnięcia dobrobytu poszczególnych osób i całych społeczeństw.
- Zlikwidowanie ubóstwa we wszystkich jego formach jest niezbędnym warunkiem dla osiągnięcia zrównoważonego rozwoju. Aby tak się stało, potrzebna jest promowanie zrównoważonego, inkluzywnego i równego wzrostu ekonomicznego; tworzenie większych szans dla wszystkich ludzi i redukcja nierówności; umożliwienie osiągnięcia podstawowego standardu życia, budowa sprawiedliwego rozwoju społecznego i społeczeństwa inkluzywnego; oraz promowanie zintegrowanego i zrównoważonego zarządzania surowcami naturalnymi i ekosystemami.
Czym są Cele Zrównoważonego Rozwoju?
- 193 państw członkowskich Organizacji Narodów Zjednoczonych osiągnęło konsensus w sprawie dokumentu końcowego nowej agendy zrównoważonego rozwoju zatytułowanej “Przekształcanie naszego świata: Agenda na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju – 2030”, która zawiera 17 Celów i 169 zadań.
- Światowi przywódcy oficjalnie przyjmą tą powszechną, zintegrowaną i transformatywną agendę we wrześniu na Szczycie Zrównoważonego Rozwoju, by pobudzić działania mające doprowadzić do wyeliminowania ubóstwa i budowy bardziej zrównoważonego świata w przeciągu następnych 15 lat.
- Podwaliny nowej agendy stanowią osiągnięcia Milenijnych Celów Rozwoju (Millennium Development Goals), które zostały przyjęte w 2000 roku i wyznaczały kierunek działaniom rozwojowym przez ostatnie 15 lat. Milenijne Cele Rozwoju udowodniły, że globalne cele mogą przyczynić się do wydobycia z ubóstwa miliony ludzi na całym świecie.
- Nowe Cele są częścią ambitnej, śmiałej agendy zrównoważonego rozwoju, która skupia się na trzech spójnych elementach zrównoważonego rozwoju: wzroście gospodarczym, inkluzywności społecznej i ochronie środowiska.
- Cele Zrównoważonego Rozwoju (Sustainable Development Goals – SDGs) i zadania z nimi związane, mają globalny charakter i mogą być realizowane na całym świecie, biorąc pod uwagę różne warunki poszczególnych krajów, ich możliwości i poziom rozwoju oraz zgodność z krajowymi strategiami i priorytetami.
- Cele Zrównoważonego Rozwoju są efektem trzyletniego i przejrzystego procesu ich opracowywania, w którym wzięły udział wszystkie zaineresowane strony oraz został uwzględniony głos zwykłych ludzi. Są one wynikiem bezprecedensowego porozumienia 193 państw członkowskich ONZ dotyczącego priorytetów zrównoważonego rozwoju. Cele mają wsparcie społeczeństwa obywatelskiego, biznesu, parlamentarzystów i innych stron na całym świecie. Decyzja o rozpoczęciu procesu opracowania Celów Zrównoważonego Rozwoju została podjęta przez państwa członkowskie ONZ na Konferencji Narodów Zjednoczonych w Sprawie Zrównoważonego Rozwoju (Rio+20), która odbyła się w Rio de Janeiro w czerwcu 2012 roku.
Co stanowi fundament Celów Zrównoważonego Rozwoju?
- Cele i zadania z nimi związane będą stymulować działania na przestrzeni następnych 15 lat w dziedzinach o najważniejszym znaczeniu: ludzie, nasza planeta, dobrobyt, pokój na świecie i partnerstwo.
Ludzie, jesteśmy zdeterminowani do wyeliminowania ubóstwa i głodu we wszystkich ich formach i wymiarach oraz zapewnić wszystkim ludziom możliwość wykorzystania swojego potencjału z godnością, w zdrowym środowisku i zgodnie z zasadą równości.
Nasza planeta, chcemy chronić Ziemię przed pogarszającym się stanem środowiska poprzez zrównoważoną konsumpcję i produkcję, zrównoważone zarządzanie surowcami naturalnymi i podejmowanie pilnych działań przeciwdziałając zmianom klimatycznym, wspierając potrzeby obecnych i przyszłych pokoleń.
Dobrobyt, chcemy zapewnić wszystkim ludziom godne i satysfakcjonujące życie oraz sprawić by rozwój gospodarczy, społeczny i technologiczny zachodził w zgodzie z naturą.
Pokój na świecie, budujemy pokojowe, jak i inkluzywne społeczeństwa, wolne od strachu i przemocy. Nie ma zrównoważonego rozwoju bez pokoju, jak i nie ma pokoju bez zrównoważonego rozwoju.
Partnerstwo, zmobilizujemy środki potrzebne do wdrożenia tej agendy poprzez rewitalizację globalnego partnerstwa na rzecz zrównoważonego rozwoju w duchu wzmocnionej globalnej solidarności, skupionego w szczególności na potrzebach najbiedniejszych osób i najbardziej wrażliwych grupach, oraz we współpracy wszystkich państw, stron i ludzi na całym świecie.
Dlaczego nowe Cele zostaną przyjęte właśnie w tym roku?
- Milenijne Cele Rozwoju zostały ogłoszone w 2000 roku i mają być realizowane do 2015 r. Dostrzegając sukces Celów oraz potrzebę powstania nowej agendy po 2015 roku, państwa zgodziły się w 2012 roku, na Konferencji Narodów Zjednoczonych w Sprawie Zrównoważonego Rozwoju (Rio+20), na utworzenie Otwartej Grupy Roboczej zajmującej się opracowaniem nowych Celów Zrównoważonego Rozwoju i przedłożeniem ich do rozpatrzenia i podjęcia odpowiednich działań.
- Po ponad roku negocjacji, Otwarta Grupa Robocza przedstawiła propozycję 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju.
- W sierpniu 2015 roku 193 państwa członkowskie ONZ, osiągnęły kompromis w sprawie dokumentu końcowego nowej agendy “Przekształcanie naszego świata: Agenda na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju – 2030”.
- Państwa członkowskie zadecydowały, że szczyt poświęcony przyjęciu nowej agendy dla zrównoważonego rozwoju wraz z 17 Celami, odbędzie się w dniach 25-27 września 2015 w Nowym Jorku, podczas sesji plenarnej Zgromadzenia Ogólnego ONZ na wysokim szczeblu.
Dlaczego Cele Zrównoważonego Rozwoju są tak obszerne w porównaniu do Milenijnych Celów Rozwoju, które były bardzo szczegółowo opisane?
- W skład 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju wchodzi 169 zadań, dla porównania 8 Milenijnych Celów Rozwoju zawierało 21 zadań. Złożone wyzwania, jakie stoją przed współczesnym światem wymagają poradzenia sobie z wieloma problemami. Istotne jest także dostrzeżenie przyczyn problemów, nie tylko ich skutków.
- Cele Zrównoważonego Rozwoju to wynik procesu negocjacyjnego podjętego przez 193 państwa członkowskie ONZ oraz bezprecedensowego uczestnictwa społeczeństwa obywatelskiego i innych zainteresowanych stron. Doprowadziło to do uwzględnienia różnych interesów i poglądów. Z kolei, Milenijne Cele Rozwoju zostały stworzone przez grupę ekspertów za zamkniętymi drzwiami.
- Cele Zrównoważonego Rozwoju są tak rozległe ponieważ dotyczą spójnych elementów zrównoważonego rozwoju: wzrostu gospodarczego, społecznej inkluzywności społecznej i ochrony środowiska. Milenijne Cele Rozwoju skoncentrowały się głównie na kwestiach społecznych.
- Milenijne Cele Rozwoju skupiły się na państwach rozwijających się, szczególnie na tych najbiedniejszych, podczas gdy Cele Zrównoważonego Rozwoju dotyczą całego świata, państw rozwiniętych i państw rozwijających się.
Czy 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju i 169 zadań to nie za dużo, czy nie są one zbyt ambitne i nierealistyczne?
- Nie możemy ograniczać ani objąć prostą formułą takich zagadnień jak: wykorzenienie ubóstwa, wspólny dobrobyt oraz zrównoważony rozwój naszej planety.
- Cele Zrównoważonego Rozwoju są wyrazem wspólnych globalnych celów i zadań, które będą dopasowane do krajowych możliwości, a ich realizacja będzie udokumentowana.
Czym różnią się Cele Zrównoważonego Rozwoju od Milenijnych Celów Rozwoju?
- 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju i 169 zadań mają szerszy zakres i mierzą dalej niż Milenijne Cele Rozwoju. Zajmują się one przyczynami ubóstwa oraz dostrzegają powszechną potrzebę rozwoju z korzyścią dla wszystkich ludzi. Cele te obejmą trzy wymiary zrównoważonego rozwoju: wzrost gospodarczy, inkluzję społeczną i ochronę środowiska.
- W oparciu o sukces Milenijnych Celów Rozwoju, ambitne działania na rzecz nowych globalnych celów obejmą więcej dziedzin: nierówność, wzrost gospodarczy, godziwa praca, miasta i ludzkie osady, uprzemysłowienie, energia, zmiany klimatyczne, zrównoważona konsumpcja i produkcja oraz pokój i sprawiedliwość.
- Nowe Cele są powszechne i dotyczą wszystkich państw, podczas gdy Milenijne Cele Rozwoju były ukierunkowane na kraje rozwijające się.
- Główną kwestią Celów Zrównoważonego Rozwoju są środki ich realizacji - mobilizacja środków finansowych, budowanie potencjału krajów i transfer technologii przyjaznych środowisku.
- Nowe Cele podkreślają fakt, że przeciwdziałanie zmianom klimatycznym jest konieczne dla osiągnięcia zrównoważonego rozwoju i wykorzenienia ubóstwa. 13 Cel Zrównoważonego Rozwoju promuje pilne działania przeciwdziałające zmianom klimatycznym i zwalczające ich skutki.
Społeczeństwa obywatelskie brały udział w procesie negocjacji nowej agendy zrównoważonego rozwoju. Jaki jest ich wkład w dokument końcowy?
- Proces negocjacyjny Celów Zrównoważonego Rozwoju odnotował bezprecedensowy udział społeczeństwa obywatelskiego i innych stron, takich jak sektor prywatny i burmistrzowie miast.
- Podczas negocjacji przedstawiciele społeczeństwa obywatelskiego i inne zainteresowane strony miały możliwość bezpośredniego zwracania się do przedstawicieli rządów.
- Również wielu młodych ludzi od samego początku angażowało się w negocjacje poprzez media społecznościowe. Z kolei w światowej ankiecie ONZ “ Mój Świat” wypowiedziało się ponad 7 milionów osób - aż 75% zabierających głos miało mniej niż 30 lat.
Ile będzie kosztowało wdrożenie nowej agendy zrównoważonego rozwoju?
- Głównym elementem nowej agendy są środki realizacji – mobilizacja środków finansowych potrzebnych do osiągnięcia zrównoważonego rozwoju.
- Ta ambitna agenda będzie wymagała mobilizacji znacznych środków – bilionów USD. Jednak te środki już istnieją. Jest na świecie o wiele więcej oszczędności, niż będzie potrzebne do sfinansowania nowej agendy.
- Środki muszą zostać zmobilizowane ze źródeł krajowych i międzynarodowych, jak również pochodzić z sektora prywatnego i publicznego.
- Oficjalna pomoc rozwojowa (Official Development Assistance - ODA) jest wciąż potrzebna, by wspierać finansowanie zrównoważonego rozwoju, by wesprzeć najmniej rozwinięte kraje na świecie.
- Cele agendy mogą być realizowane w ramach odnowionego globalnego partnerstwa na rzecz zrównoważonego rozwoju; wspierane konkretnymi strategiami i działaniami określonymi w Agendzie Działań z Addis Abeby, końcowym dokumencie Trzeciej Międzynarodowej Konferencji Finansowania Rozwoju, która odbyła się w lipcu 2015 roku.
Jak zostanie wdrożona nowa agenda na rzecz zrównoważonego rozwoju?
- Implementacja i sukces będzie zależał od krajowych strategii, planów i programów dotyczących zrównoważonego rozwoju. To państwa będą decydować o ich realizacji. Cele Zrównoważonego Rozwoju są drogowskazem dla państw, które muszą dostosować plany do swoich globalnych zobowiązań.
- Krajowe strategie zrównoważonego rozwoju i ich realizacja będą wymagały mobilizacji odpowiednich ilości środków przewidzianych w strategiach finansowych.
- Realizacja 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju i 169 zadań nowej agendy, będzie monitorowana i analizowana za pomocą zestawu globalnych wskaźników. Globalne wskaźniki zostaną opracowane przez Międzyagendową i Ekspercką Grupę ds. Wskaźników Zrównoważonych Celów Rozwoju (Inter-Agency and Expert Group on SDG Indicators), a następnie zaakceptowane przez Komisję Statystyczną ONZ (UN Statistical Commission) w terminie do marca 2016 r.
- Rządy państw również opracują swoje własne wskaźniki umożliwiające monitorowanie postępu w realizowaniu Celów Zrównoważonego Rozwoju i zadań z nimi związanych.
- Co roku Polityczne Forum Wysokiego Szczebla w Sprawie Zrównoważonego Rozwoju (High Level Political Forum on Sustainable Development) dokona przegląd dokonanego postępu i podsumuje osiągnięcia. Zostaną one ogłoszone w raporcie SDG Progress Report, przygotowywanym przez Sekretarza Generalnego ONZ.
- Środki na realizację Celów Zrównoważonego Rozwoju będą monitorowane i poddane przeglądowi, zgodnie z postanowieniami Agendy Działań z Addis Abeby - dokumentu końcowego Konferencji Finansowania Rozwoju. Umożliwi to sprawdzenie czy środki finansowe na realizację nowej agendy na rzecz zrównoważonego rozwoju są efektywnie mobilizowane.
- Mechanizm dotyczący technologii (Technology Facilitation Mechanism), który zostanie ogłoszony na wrześniowym Szczycie Zrównoważonym Rozwoju, zajmie się potrzebami technologicznymi państw rozwijających się oraz możliwościami zaspokojenia tych potrzeb, by budować potencjał kraju. Dostrzegając znaczącą rolę współpracy technologicznej dla osiągnięcia zrównoważonego rozwoju, państwa zgodziły się na utworzenie takiego mechanizmu podczas Konferencji Finansowania Rozwoju.
Jaki jest związek miedzy zmianami klimatycznymi a zrównoważonym rozwojem?
- Już obecnie dostrzegamy, że zmiany klimatyczne mają wpływ na zdrowie publiczne, bezpieczeństwo żywnościowe i wodne, migrację, zachowanie pokoju i bezpieczeństwa na świecie. Inwestowanie w zrównoważony rozwój pomoże przeciwdziałać zmianom klimatycznym poprzez redukcję emisji i budowanie odporności na skutki katastrof. Działania podjęte w kwestii zmian klimatycznych będą napędzały zrównoważony rozwój i na odwrót.
- Zlekceważenie zmian klimatu doprowadzi do zaprzepaszczenia korzyści rozwojowych, jakie wypracowaliśmy na przestrzeni ostatnich dekad i uniemożliwi uzyskiwanie korzyści w przyszłości.
- Przeciwdziałanie zmianom klimatycznym i wspieranie zrównoważonego rozwoju stanowią dwie, wzajemnie wzmacniające się, strony tego samego medalu; nie można osiągnąć zrównoważonego rozwoju bez działań na rzecz klimatu, dlatego tak wiele Celów Zrównoważonego Rozwoju dotyczy czynników napędzających zmiany klimatyczne.
Jak kwestie zmian klimatycznych zawarte w Celach Zrównoważonego Rozwoju wpływają na debaty im poświęcone oraz na zbliżającą się konferencję klimatyczną, która odbędzie się w Paryżu pod koniec 2015 roku?
- Porozumienie osiągnięte w sprawie dokumentu końcowego nowej agendy zrównoważonego rozwoju nie przewiduje, że zostanie uszczuplona rola pełniona przez Ramową Konwencję w Sprawie Zmian Klimatu (UNFCCC), jednostki odpowiedzialnej za organizację grudniowej Konferencji Klimatycznej w Paryżu.
- Jednakże porozumienie będzie silnym sygnałem, że świat ma wysokie oczekiwania i że nadszedł czas na zdecydowane, pozytywne efekty działań w kwestii zmian klimatycznych.
- Biorąc pod uwagę, że wiele Celów Zrównoważonego Rozwoju skupia działania wokół czynników napędzających zmiany klimatyczne, ich realizacja począwszy od 1 stycznia 2016 r. przyspieszy realizację porozumienia klimatycznego, które wejdzie w życie w 2020 r.
Co osiągnęły Milenijne Cele Rozwoju?
- Milenijne Cele Rozwoju przyniosły najbardziej udany ruch walki z ubóstwem w historii. Będą one służyły jako odskocznia dla nowej agendy zrównoważonego rozwoju.
- Ubóstwo i głód: zaledwie dwie dekady temu prawie połowa krajów rozwijających się żyła w skrajnym ubóstwie. Liczba osób żyjących dziś w skrajnym ubóstwie od 1990 roku zmniejszyła się o ponad połowę - z 1,9 mld do 836 mln ludzi w 2015 r.
- Równość płci: W wyniku realizacji Milenijnych Celów Rozwoju świat doświadczył ogromnej poprawy w zakresie równości płci w dostępie do szkół, a parytet płci w szkołach podstawowych został osiągnięty w większości krajów. Więcej dziewcząt uczęszcza do szkoły, a kobiety są reprezentowane w parlamentach w blisko 90% z 174 krajów - tak wynika z dostępnych danych z ponad ostatnich 20 lat.
- Śmiertelność wśród dzieci: w latach 1990 – 2015 wskaźnik śmiertelności dzieci poniżej 5 roku życia spadł z 90 do 43 na każdy 1000 żywych urodzeń.
- Zdrowie matek: na całym świecie o 45% spadł wskaźnik umieralności okołoporodowej matek. Największa redukcja wskaźnika nastąpiła od 2000 roku.
- Walka z chorobami: wskaźnik zakażania HIV w latach 2000 - 2013 spadł o około 40%. W latach 2000 - 2015 zdołano uniknąć ponad 6,2 mln zgonów na malarię, a według szacunków w latach 2000 - 2013 zapobieganie, diagnostyka i leczenie gruźlicy pomogło uratować 37 milionów żyć.
- Warunki sanitarne: Od 1990 roku 2,1 miliarda ludzi na całym świecie uzyskało dostęp do urządzeń sanitarnych, a odsetek osób praktykujących defekację na świeżym powietrzu spadł o prawie połowę.
- Globalne partnerstwo: Oficjalna Pomoc Rozwojowa (Official Development Assistance) państw rozwiniętych w latach 2000 – 2014 uległa realnemu zwiększeniu o 66%, osiągając 135,2 mld USD .
Czego Milenijnym Celom Rozwoju nie udało się dokonać?
- Około 800 milionów ludzi na świecie nadal żyje w skrajnej ubóstwie, a 795 mln wciąż cierpi z powodu głodu.
- W latach 2000 - 2015, liczba dzieci nieuczęszczających do szkoły spadła niemal o połowę. Jednak nadal istnieje 57 milionów dzieci pozbawionych prawa do edukacji podstawowej.
- Pomimo większej reprezentacji kobiet w parlamencie i dziewcząt uczęszczających do szkoły, wciąż występuje nierówność płci. Kobiety nadal spotykają się z dyskryminacją w dostępie do pracy, zasobów gospodarczych oraz udziale w prywatnych i publicznych procesach decyzyjnych.
- Wciąż istnieje przepaść ekonomiczna między najbiedniejszymi i najbogatszymi gospodarstwami domowymi oraz pomiędzy obszarami wiejskimi i miejskimi. Wśród dzieci z 20% najbiedniejszych gospodarstw domowych występuje ponad dwukrotnie większe ryzyko opóźnienia rozwojowego niż wśród tych z 20% najbogatszych rodzin; są one również cztery razy bardziej narażone na brak możliwości uczęszczania do szkoły. Tylko połowa ludności wiejskiej ma dostęp do środków sanitarnych, w przeciwieństwie do 82% ludności zamieszkującej obszary miejskie.
- Podczas gdy śmiertelność dzieci poniżej piątego roku życia w latach 1990 - 2015 spadła o 53 procent, śmiertelność dzieci nadal wzrasta w regionach najbiedniejszych oraz w pierwszym miesiącu życia.
Jak będzie mierzony postęp dokonany w wyniku realizacji Celów Zrównoważonego Rozwoju? Ile będzie wskaźników pokazujących efekty działań dotyczących 169 zadań związanych z Celami Zrównoważonego Rozwoju?
- 17 Celów i 169 zadań z nimi związanych będzie podlegać przeglądowi i monitorowaniu za pomocą zestawu wskaźników globalnych. Zostaną one uzupełnione wskaźnikami na poziomie regionalnym i krajowym, które zostaną opracowane przez państwa członkowskie.
- Międzyagendowa i ekspercka grupa ds. wskaźników Zrównoważonych Celów Rozwoju (Inter-Agency and Expert Group on SDG Indicators) opracuje nowe wskaźniki, które następnie zostaną zaakceptowane przez Komisję Statystyczną ONZ (UN Statistical Commission) w terminie do marca 2016 r., przyjete przez Radę Gospodarczą i Społeczną oraz Zgromadzenie Ogólne.
- Główni statystycy z państw członkowskich pracują nad utworzeniem dwóch wskaźników dla każdego zadania. Przewiduje się, że powstanie około 300 wskaźników dla wszystkich Celów. Tam gdzie zadania będą się pokrywały, liczba wskaźników może być zmniejszona.
Kiedy rozpocznie się realizacja Celów Zrównoważonego Rozwoju i dokąd będą obowiązywać?
- Oczekuje się, że Cele Zrównoważonego Rozwoju zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2016 r, a mają być realizowane do 31 grudnia 2030. Jednakże przewiduje się, że niektóre zadania, które wynikają ze wcześniejszych międzynarodowych porozumień mogą zostać osiągnąć przed końcem 2030 r.