Działania ONZ na rzecz kobiet

Programy i agendy wyspecjalizowane

Jednostka Narodów Zjednoczonych ds. Równości Płci i Uwłasnowolnienia Kobiet - ONZ w Kwestii Kobiet
(UN Entity for Gender Equality and the Empowerment of Women - UN Women)

2 lipca 2010 r. Zgromadzenie Ogólne zdecydowało jednogłośnie o utworzeniu nowej jednostki ONZ. Jej celem jest przyśpieszenie tempa prac dotyczących spraw kobiet i dziewcząt na całym świecie. Jednostka rozpocznie swoją działalność w styczniu 2011 r. Sekretarz Generalny ONZ Ban Ki-moon powoła Podsekretarza Generalnego, by stanął na czele nowej jednostki.
Jednostka Narodów Zjednoczonych ds. Równości Płci i Uwłasnowolnienia Kobiet (UN Entity for Gender Equality and the Empowerment of Women), w skrócie zwana UN Women, powstała w wyniku wieloletnich negocjacji pomiędzy państwami członkowskimi ONZ i orędownictwu światowego ruchu kobiecego.
UN Women jest wspólną inicjatywą, powstałą w ramach reformy ONZ. W skład nowego ciała wchodzą cztery jednostki ONZ koncentrujące się na kwestiach równości kobiet i mężczyzn oraz uwłasnowolnienia kobiet.

Więcej informacji:

ONZ w Kwestii Kobiet - UN Women

UN Women

Wydział ONZ ds. Awansu Kobiet
(UN Division for the Advancement of Women - DAW)

Wydział ONZ ds. Awansu Kobiet promuje równoprawny udział kobiet w takich aspektach życia jak zrównoważony rozwój, pokój i bezpieczeństwo, prawa człowieka czy sprawowanie władzy. Jest koordynatorem i głównym źródłem działań ONZ uwzględniających kwestie związane z kulturową tożsamością płci (gender issues).
Pełni również funkcję sekretariatu dla czterech światowych konferencji w sprawach kobiet oraz dla specjalnej sesji Zgromadzenia Ogólnego, zatytułowanej Kobiety 2000: Równość Płci, Rozwój i Pokój na XXI wiek (Pekin+5). Ponadto jest odpowiedzialny za obsługę Komisji Statusu Kobiet (Commission on the Status of Women - CSW) oraz Komitetu ds. Eliminacji Dyskryminacji Kobiet (CEDAW), monitorującego przestrzeganie Konwencji w sprawie eliminacji wszelkich form dyskryminacji kobiet.
Opracowuje analizy, w szczególności na temat 12 obszarów wskazanych w Platformie Działania jako kluczowe dla walki z dyskryminacją kobiet. DAW udziela także pomocy i dostarcza programów współpracy technicznej krajom rozwijającym się w ramach działań przewidzianych w Deklaracji Pekińskiej i Platformie Działania.
Wydział ONZ ds. Awansu Kobiet został utworzony w 1946 roku jako Sekcja ds. Statusu Kobiet w Wydziale Praw Człowieka Departamentu Spraw Społecznych. Od 1996 roku DAW jest częścią Departamentu Spraw Gospodarczych i Społecznych (DESA - Department of Economic and Social Affairs).

Więcej informacji: DAW

Organizacja ds. Wyżywienia i Rolnictwa
(The Food and Agriculture Organization - FAO)

Organizacja ds. Wyżywienia i Rolnictwa posiada stronę internetową na temat bezpieczeństwa żywnościowego i kulturowej tożsamości płci (gender). Na lata 1996 - 2001 sformułowano Plan Działań na rzecz kobiet w procesie rozwoju, który promuje równość płci w dostępie do ekonomicznego, społecznego i politycznego rozwoju oraz do zasobów produkcyjnych. Kobiety zamieszkujące obszary wiejskie w znacznym stopniu przyczyniają się do produkcji żywności. Pełnią również kluczową rolę w zapewnianiu bezpieczeństwa żywnościowego i dobrobytu rodziny.
FAO wspiera udział kobiet w procesach decyzyjnych wszystkich szczebli i podejmuje działania mające na celu zmniejszenie obciążenia kobiet wiejskich i zwiększenia ich możliwości zatrudnienia i godziwego wynagrodzenia. Postuluje umożliwienie kobietom szerszego dostępu do ziemi, wiejskich organizacji, kredytów, szkoleń i edukacji.

Więcej informacji: FAO

Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej
(International Atomic Energy Agency - IAEA)

Światowy przemysł jądrowy przez długi czas był zdominowany przez mężczyzn, jeśli chodzi o możliwości pracy i awansu. Obecnie kobiety przełamują ten stereotyp i również sięgają po wysokie stanowiska. Są odpowiedzialne za nadzorowanie energii jądrowej i wprowadzanie regulacji dotyczących bezpieczeństwa.
Pomimo korzystnych zmian ilościowych w zatrudnianiu kobiet, nierównowaga płci jest wciąż widoczna. W IAEA pracuje mniej niż 20% kobiet, z czego tylko 13% na stanowiskach naukowców i inżynierów. Agencja stara się zwracać szczególną uwagę na wysoko wykwalifikowane kobiety i udzielać im pierwszeństwa w procesie rekrutacji do IAEA.
Podejmuje również działania na rzecz zwiększenia reprezentacji kobiet na konferencjach naukowych, seminariach, warsztatach oraz w programach badawczych. Oferuje praktyki dla studentów mające zachęcić kobiety do wybierania kariery naukowej w dziedzinie energetyki jądrowej. Utworzona Międzynarodowa Grupa Doradcza ds. Równouprawnienia wspiera działania Dyrektora Generalnego Agencji w tym zakresie.

Więcej informacji: IAEA

Międzynarodowy Fundusz Rozwoju Rolnictwa
(The International Fund for Agricultural Development - IFAD)

Międzynarodowy Fundusz Rozwoju Rolnictwa wypracował strategię bezpieczeństwa żywnościowego, które jest głównym źródłem troski biednych rodzin, determinującym ich wybory co do produkcji i nakładów na żywność. Fundusz uznaje, że kobiety i mężczyźni odgrywają różne, ale wzajemnie uzupełniające się role w gospodarstwie domowym. Środki przeznaczone na realizację projektów podnoszących status kobiet, na rozwój ich potencjału produkcyjnego umożliwią kobietom utrzymywanie rodziny i przyczynianie się zarówno do rozwoju ich lokalnych społeczności, jak i gospodarki narodowej.
Przygotowany program działań wzywa do formułowania praktycznych wskazówek dla uwzględniania kwestii tożsamości kulturowej płci (gender) przy tworzeniu projektów w ramach IFAD.

Więcej informacji: IFAD

Międzynarodowa Organizacja Pracy
(International Labour Organization - ILO)

Działania na rzecz kobiet w miejscu pracy są integralną częścią mandatu Międzynarodowej Organizacji Pracy od chwili jej powstania w 1919 roku. ILO postrzega równość płci jako kluczowy element postulatu Przyzwoita Praca dla Wszystkich, ukierunkowanego na wprowadzanie zmian społecznych i instytucjonalnych na rzecz równości i wzrostu gospodarczego.
W ramach sekretariatu ILO w Genewie funkcjonuje Biuro ds. Równości Płci (Bureau for Gender Equality), które przygotowuje sprawozdania ze swej działalności Dyrektorowi Generalnemu ILO. Biuro działa jako doradca i propagator uwzględniania perspektywy płci społeczno - kulturowej we wszystkich działaniach Międzynarodowej Organizacji Pracy.
Poprzez regulacje prawne, ILO tworzy przyjazne kobietom środowisko pracy, uwzględniające ich obowiązki macierzyńskie. Wspiera i koordynuje zarazem implementację Planu Działań na rzecz Równości Płci i Włączania Jej do Zasadniczego Nurtu, przedstawionego w marcu 2001 roku. ILO zajmuje się również problematyką praw kobiet w miejscu pracy, obejmującą takie zagadnienia jak:
  • molestowanie seksualne w pracy
  • kobiety na stanowiskach kierowniczych
  • kobiety w związkach zawodowych
  • kobiety wiejskie a rozwój małych przedsiębiorstw
  • praca a macierzyństwo i in.

Więcej informacji: ILO

Międzynarodowy Instytut Kształcenia i Badań nad Awansem Kobiet
(International Research and Training Institute for the Advancement of Women - INSTRAW)

Międzynarodowy Instytut Kształcenia i Badań nad Awansem Kobiet poprzez prowadzone badania i szkolenia udziela pomocy i zachęca do działań na rzecz równości płci. Funkcjonuje jako centrum informacyjne w zakresie identyfikowania i znoszenia barier, które utrudniają realizowanie postulatu równouprawnienia kobiet w procesie rozwoju społecznego, ekonomicznego i politycznego. Stara się uczynić wkład kobiet w rozwój bardziej widocznym. Wspiera wysiłki organizacji międzyrządowych, rządowych i pozarządowych zajmujących się tą problematyką.
Projekty, którymi zajmuje się Instytut, dotyczą aspektów kulturowej tożsamości płci (gender) w zestawieniu z zagadnieniami konfliktu i pokoju, zarządzania środowiskiem i zrównoważonym rozwojem, starzenia się, zdrowia reprodukcyjnego kobiet. W ostatnich latach Instytut rozwinął nowy system przygotowywania, upowszechniania i zarządzania informacją związaną z tematyką kobiet, zwany GAINS (Gender Awareness Information and Network).
Instytut rozpoczął działalność w 1976 roku. Jego siedziba mieści się na Dominikanie.

Więcej informacji: INSTRAW

Międzynarodowy Związek Telekomunikacyjny
(International Telecommunication Union - ITU)

Międzynarodowy Związek Telekomunikacyjny uznał, że całe społeczeństwo będzie czerpać korzyści z równego udziału kobiet i mężczyzn w procesach decyzyjnych, polityce i usługach związanych z telekomunikacją.
Na konferencji Pełnomocników w Minneapolis (październik - listopad 1998 roku), na mocy rezolucji nr 70, postanowiono włączyć perspektywę płci społeczno - kulturowej do głównego nurtu prac ITU (gender mainstreaming). Natomiast Światowa Konferencja Rozwoju Telekomunikacji, która odbyła się w marcu 1998 r. w stolicy Malty - Valletta, przyjęła rezolucję na temat równości płci i telekomunikacji w krajach rozwijających się.
Jednostka funkcjonująca w ramach ITU - Siła Zadaniowa ds. Równości Płci we współpracy z Sektorem Rozwoju, ma za zadanie zapewnić kobietom i mężczyznom z krajów rozwijających się równy dostęp do korzyści płynących z telekomunikacji i tworzącego się społeczeństwa informacyjnego. Działa także na rzecz rozwoju aktywnej łączności pomiędzy różnymi typami organizacji kobiecych, zaangażowanymi w prace na polu informacji i telekomunikacji, włączając w to organizacje pozarządowe.

Więcej informacji: ITU

Program ONZ ds. Rozwoju
(United Nations Development Programme - UNDP)

W ramach UNDP w 1987 roku powstał Program ds. Równości Płci i Rozwoju (Gender in Development Programme - GIDP). Do jego zadań należy wspieranie polityki równości płci prowadzonej przez UNDP, uczestniczenie w procesie oceny projektów pod kątem uwzględniania perspektywy płci i promowanie udziału kobiet w życiu społecznym i politycznym. Jednostka ta, umiejscowiona w ramach Biura ds. Polityki Rozwojowej (Bureau for Development Policy - BDP), podnosi kwestie równouprawnienia w takich dziedzinach jak: likwidacja ubóstwa, tworzenie miejsc pracy, zrównoważone środki egzystencji, środowisko i zarządzanie. Wspiera rozwój metod dla poprawy systemu informowania na temat kwestii związanych z równością płci na szczeblu narodowym, łącznie z wdrażaniem postanowień Platformy Działania i zobowiązań Komitetu ds. Eliminacji Dyskryminacji Kobiet (Committee on the Elimination of Discrimination against Women - CEDAW).
UNDP włączył podnoszenie statusu kobiet w strukturę Zrównoważonego Rozwoju Ludzkiego (Sustainable Human Development - SHD) jako zasadniczy obszar tematyczny.
Jest autorem wielu inicjatyw związanych z wdrażaniem postanowień pekińskiej Platformy Działania na szczeblu narodowym poprzez wspieranie systemu Miejscowych Koordynatorów.
Politykę UNDP na rzecz równości płci określają trzy dokumenty:
  • Dyrektywa nr 11 z listopada 1996 roku, skierowana do wszystkich krajowych przedstawicieli UNDP. Wyznacza ona priorytety agencji w tym temacie, określa współpracę UNDP z UNIFEM i ustanawia minimum nakładów, jakie powinny być przeznaczone na działania na rzecz równości płci, kształtujących się na poziomie 15 - 20% budżetu UNDP.
  • Nota Przewodnia z marca 1997 roku. Dokument ten wyszczególnia polityki, programy i  administracyjne zaangażowanie agencji w kwestie związane z równością płci. Podkreśla potrzebę systematycznego i konsekwentnego podchodzenia do równowagi płci.
  • Równowaga Płci w Polityce Zarządzania (czerwiec 1998 r.). Dokument ten przedstawia strategie UNDP w osiąganiu równowagi płci wśród jego pracowników ze szczególnym naciskiem na podnoszenie statusu kobiet w kadrach zarządzających wyższego szczebla.
UNDP działa poprzez sieć 132 biur narodowych.

Więcej informacji: UNDP

Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Oświaty, Nauki i Kultury
(Educational, Scientific and Cultural Organization - UNESCO)

W promowaniu równości płci, pełnego obywatelstwa i podnoszenia statusu społecznego kobiet przez same zainteresowane, UNESCO kieruje się następującymi zasadami:
  • planowanie, wdrażanie i ocena działań z perspektywy społeczno - kulturowej płci (gender)
  • promowanie aktywności i szerokiego udziału kobiet na wszystkich polach i szczeblach działania, ze szczególnym uwzględnieniem priorytetów i perspektyw postulowanych przez same kobiety.
Począwszy od 28 sesji Konferencji Generalnej, UNESCO priorytetowo traktuje kwestie związane z równością płci, podobnie jak sprawy młodzieży, Afryki i krajów najsłabiej rozwiniętych. Spośród 12 obszarów Platformy Działania, które mają kluczowe znaczenie dla walki z dyskryminacją kobiet, UNESCO szczególną wagę przywiązuje do:
  • równego dostępu do edukacji dla kobiet
  • wkładu kobiet w pokój
  • dostępu kobiet do mediów i ich wizerunku w mediach
  • udziału kobiet w zarządzaniu zasobami naturalnymi i ochronie środowiska
  • dostępu dziewcząt do edukacji i piśmienności
Ponadto paragraf 87 Platformy zachęca międzynarodowe i międzyrządowe organizacje, a zwłaszcza UNESCO do:
  • zaangażowania się w ocenę osiągniętych postępów w eliminowaniu różnic pomiędzy kobietami i mężczyznami w dostępie do edukacji i szkoleń
  • udzielania pomocy technicznej zainteresowanym krajom rozwijającym się, aby wzmocnić ich zdolność nadzorowania postępu w niwelowaniu różnicy pomiędzy poziomem edukacji kobiet i mężczyzn i osiągnięć w szerzeniu edukacji podstawowej i eliminowaniu analfabetyzmu
  • przeprowadzenia międzynarodowej kampanii promującej prawa kobiet i dziewcząt do edukacji oraz przeznaczenia znaczącej części nakładów finansowych na edukację podstawową dla kobiet i mężczyzn.
W nowej, średnioterminowej strategii na lata 2002 - 2007 za główny cel UNESCO uznało ukierunkowanie planowania polityk i działań na kwestie związane z równouprawnieniem, szczególnie na promowanie podnoszenia statusu kobiet i osiągania równości płci w obszarach edukacji, nauki, nauk społecznych i humanistycznych, kultury i komunikacji.

Więcej informacji: UNESCO

Fundusz Ludnościowy Narodów Zjednoczonych
(United Nations Population Fund - UNFPA)

Fundusz Ludnościowy Narodów Zjednoczonych jest organem pomocniczym Zgromadzenia Ogólnego ONZ. Promuje i kieruje się zasadami Programu Działań Międzynarodowej Konferencji ds. Ludności i Rozwoju (Kair 1994).
W szczególności UNFPA, mając na uwadze wzrost ludności świata, zaangażowana jest w działania na rzecz praw reprodukcyjnych kobiet, ich autonomii, równości płci oraz podnoszenia statusu społecznego kobiet na całym świecie, zwłaszcza w krajach rozwijających się. Zajmuje się problemem HIV/AIDS wśród kobiet, przemocy wobec kobiet oraz handlem kobietami. Ponadto Fundusz pomaga opracowywać strategie rozwoju ludnościowego z uwzględnieniem problematyki trwałego rozwoju.
Środki Funduszu pochodzą z wpłat dobrowolnych. Strona internetowa UNFPA zawiera zbiór najlepszych projektów poszczególnych krajów, dotyczących promowania równości płci.

Więcej informacji: UNFPA

Wysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka
(United Nations High Commissioner for Human Rights - UNHCHR)

Wysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka zapewnia powszechne korzystanie z praw człowieka, w tym praw kobiet poprzez przekładanie woli i postanowień społeczności międzynarodowej na praktyczne działania, zgodnie z wytycznymi ONZ.
Wiedeńska Światowa Konferencja Praw Człowieka, która odbyła się w 1993 roku, wiele uwagi poświęciła nierówności płci w korzystaniu z pełni praw człowieka. Konferencja wyraźnie potwierdziła, że prawa kobiet są prawami człowieka. Pełny i równy udział kobiet w życiu politycznym, obywatelskim, ekonomicznym, społecznym i kulturalnym na poziomie narodowym, regionalnym i międzynarodowym oraz eliminacja wszelkich form dyskryminacji ze względu na płeć zostały uznane przez UNHCHR za cele priorytetowe społeczności międzynarodowej.
Oprócz włączania perspektywy płci do głównego nurtu formułowania i wdrażania programów i polityk (gender mainstreaming), agenda przeprowadza szkolenia na ten temat dla swoich pracowników i innych osób zajmujących się prawami człowieka. Zachęca również państwa członkowskie ONZ do zapewniania większego udziału kobiet w działaniach ONZ na rzecz praw człowieka. Współpracuje zarówno z rządami, jak i dwustronnymi organizacjami pomocowymi, bankami rozwojowymi i organizacjami pozarządowymi.
Do obszarów szczególnego zainteresowania UNHCHR należą:
  • przemoc wobec kobiet
  • dyskryminacja rasowa ze względu na płeć
  • handel kobietami
  • prawa reprodukcyjne kobiet
  • problem HIV/AIDS wśród kobiet
  • tradycje i praktyki kulturowe (okaleczanie żeńskich narządów płciowych)

Więcej informacji: UNHCHR

Wysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców
(United Nations High Commissioner for Refugees - UNHCR)

Kobiety i dziewczęta stanowią około 50% populacji uchodźców, będąc jednocześnie najbardziej narażonymi na dyskryminację. To na nich bowiem spoczywa obowiązek opieki nad dziećmi i utrzymywania spójności wysiedlonych rodzin. Kobiety stają się dla swych rodzin pielęgniarkami, nauczycielkami i żywicielkami, doświadczając jednocześnie obojętności ze strony otoczenia i seksualnych nadużyć, nawet po dotarciu do pozornie bezpiecznego miejsca pobytu. W ciągu ostatnich lat UNHCR przygotował programy mające zapewnić kobietom równy dostęp do ochrony, dóbr podstawowych i usług podczas prób powrotu do normalnego życia.
Wysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców określa wytyczne dla działań zapobiegawczych i zaradczych wobec przemocy seksualnej oraz nadużyć w stosunku do kobiet. Opierając się na rekomendacjach pracowników terenowych, mających styczność z aktami gwałtu, przekazuje innym pracownikom terenowym praktyczne wskazówki odnośnie przemocy seksualnej w aspekcie medycznym, psychologicznym i prawnym. UNHCR rozwinął również system szkoleń związanych z kulturową tożsamością płci (gender), zwanych Planowaniem Zorientowanym na Ludzi (People Oriented Planning - POP), a mających na celu zachęcić pracowników Urzędu Wysokiego Komisarza do skoncentrowania swych wysiłków na potrzebach ochrony i pomocy dla uchodźczyń.

Więcej informacji: UNHCR

Fundusz Narodów Zjednoczonych na rzecz Dzieci
(United Nations Children's Fund - UNICEF)

Fundusz Narodów Zjednoczonych na rzecz Dzieci stawia sobie za cel promowanie równych praw kobiet i dziewcząt oraz wspieranie ich pełnego udziału w politycznym, społecznym i ekonomicznym rozwoju ich społeczności. Wspiera równość i podnoszenie statusu społecznego dziewcząt począwszy od narodzin, poprzez dzieciństwo, po wiek młodzieńczy.
Ponad 120 milionów dzieci w wieku szkolnym, w większości dziewcząt, nie ma dostępu do edukacji. UNICEF jest inicjatorem światowego programu podniesienia poziomu edukacji dla dziewcząt w 25 najbardziej potrzebujących krajach do 2005 roku. Ponadto, we współpracy z różnymi partnerami, przeprowadza światowe i narodowe kampanie mające na celu mobilizację politycznych działań i zachęcenie do finansowego wspierania edukacji dziewcząt. Każdy kolejny rok takiej nauki jest krokiem naprzód w eliminowaniu ubóstwa, podnoszeniu poziomu zrównoważonego rozwoju ludzkiego, promowaniu równości płci i powstrzymywaniu rozprzestrzeniania się HIV/AIDS.

Więcej informacji: UNICEF

Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Rozwoju Przemysłowego
(United Nations Industrial Development Organization - UNIDO)

Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Rozwoju Przemysłowego swoim doświadczeniem wspiera formułowanie i wdrażanie programów narodowych uwzględniających perspektywę płci które budują i wzmacniają możliwości i uprawnienia decydentów rządowych, sektora prywatnego i instytucji wsparcia w tematyce rozwoju przedsiębiorstw prowadzonych przez kobiety. UNIDO postuluje:
  • wzmocnienie zdolności publicznych i prywatnych instytucji wsparcia do rozpoznawania i niwelowania przeszkód, którym przedsiębiorczynie muszą stawić czoła, poprzez wyposażenie tychże instytucji w narzędzia do formułowania i wprowadzania w życie programów podnoszenia umiejętności kobiet.
  • organizowanie, na podstawie opinii doradczych, programów rozwoju umiejętności technicznych i kierowniczych dla przedsiębiorczyń na poziomie wybranych podsektorów przemysłowych, takich jak przetwórstwo żywności i tekstylia, ze szczególnym naciskiem na małe przedsiębiorstwa.
Forum Kobiet UNIDO (The Unido Women's Forum) stwarza warunki umożliwiające kobietom przyczynianie się do rozwoju przemysłowego. Celem Forum jest zbudowanie bardziej wyczulonego na kwestie kulturowej tożsamości płci (gender) środowiska pracy w UNIDO. Członkowie Forum służą pomocą w procesie kształtowania kultury opartej na równowadze płci.

Więcej informacji: UNIDO

Fundusz Narodów Zjednoczonych na Rzecz Kobiet
(United Nations Development Fund for Women - UNIFEM)

Fundusz Narodów Zjednoczonych na Rzecz Kobiet udziela bezpośredniego wsparcia projektom na rzecz podniesienia statusu kobiet i równości płci na całym świecie. Podejmuje kroki mające na celu zapewnienie kobietom udziału na wszystkich poziomach planowania rozwoju i wprowadzania takich ustaleń w życie. Promuje udział kobiet w życiu politycznym i ich bezpieczeństwo ekonomiczne oraz prawa kobiet jako prawa człowieka. Działa jako katalizator wspierający innowacyjne działania, które wyrażają potrzeby i niepokoje kobiet we wszystkich kwestiach spornych. Stara się wzmacniać efektywność działań istniejących organizacji kobiecych. Wywiera wpływ na decydentów politycznych i udziela finansowej pomocy na rzecz kobiet.
W ramach UNIFEM, decyzją Zgromadzenia Ogólnego ONZ, w 1997 roku utworzono Fundusz Powierniczy dla wsparcia działań mających na celu eliminację przemocy wobec kobiet. UNIFEM jest również autorem programu "Liberalizacja handlu a kobiety", który ma za zadanie gromadzić dane na temat handlu i jego wpływu na życie kobiet, które jako efektywna i tania siła robocza wypracowują zysk dla przemysłu eksportowego. Ukrytą konsekwencją rywalizacji gospodarek jest rywalizacja kobiet z różnych państw, skutkująca w ciągłym obniżaniu zarobków kobiet i standardów ich pracy dla zwiększenia konkurencyjności towarów, w tym w nowych dziedzinach poddanych liberalizacji takich jak: rolnictwo, prawa własności intelektualnej, usługi i inwestycje zagraniczne.

Więcej informacji: UNIFEM

Instytut Narodów Zjednoczonych ds. Badań nad Rozwojem Społecznym
(United Nations Research Institute for Social Development - UNRISD)

Instytut Narodów Zjednoczonych ds. Badań nad Rozwojem Społecznym jest autonomiczną agencją, która zajmuje się wielosektorowymi badaniami na temat społecznych wymiarów współczesnych problemów związanych z rozwojem i udziałem w nim m.in. kobiet.
Projekt zatytułowany "Sprawiedliwość płci, rozwój i prawa" analizuje zmiany polityczne i prawne, jakie się dokonały zwłaszcza po 1990 roku i osiągnięcia ruchów kobiecych w łączeniu języka praw z praktyką demokracji w dziedzinie tych reform. Po pierwsze, rozpatruje w jaki sposób narodowe polityki ekonomiczne wyrażają polityki społeczne i w jakim stopniu wzmacniają lub osłabiają możliwości i prawa socjalne kobiet. Po drugie, skupia się na barierach reprezentacji kobiet w partiach politycznych i ciałach ustawodawczych, oceniając jednocześnie rolę organizacji kobiecych i sukcesy odniesione przez nie na tym polu. Wreszcie stara się, aby wypracowywane strategie mogły znaleźć uniwersalne zastosowanie, a zarazem nie zaprzeczały kulturalnej specyfice poszczególnych krajów.
Program "Zmiany agrarne; równość płci a prawa do ziemi" zwrócił uwagę na nierówny dostęp do ziemi jako istotny mechanizm podtrzymywania i zwiększania ubóstwa kobiet i ich zależności.
Z kolei w projekcie "Równość płci a polityka społeczna" Instytut rozpatruje z perspektywy płci te wymiary polityki społecznej, które nie były dotychczas dogłębnie zbadane, zwłaszcza w krajach, gdzie proces transformacji na gospodarkę rynkową był szczególnie dotkliwy dla sfery społecznej.
Projekt zatytułowany "Globalizacja, proeksportowe zatrudnienie kobiet i polityka społeczna" zwraca uwagę na związek pomiędzy rosnącą globalizacją produkcji, rynkiem pracy kobiet a planowaniem i realizowaniem polityki społecznej. Bada jak daleko zmiany w ustawodawstwie poszczególnych krajów odzwierciedlają wzrost zatrudnienia kobiecej siły roboczej.

Więcej informacji: UNRISD

Światowy Program Żywnościowy
(World Food Programme - WFP)

Zaangażowanie Programu w poprawę warunków życia kobiet opiera się na podstawowych przesłankach zakładających, że wzmocnienie możliwości i alternatyw dla kobiet jest kluczem do rozwiązania problemu głodu i ubóstwa. Program posługuje się własnymi środkami w interwencjach mających na celu redukcję obszarów nierówności, zwłaszcza w kwestii nierównego dostępu do zasobów żywnościowych i rozporządzania nimi oraz nierównego dostępu do Światowego Programu Żywnościowego.
8 na 10 osób zaangażowanych w rolnictwo w Afryce to kobiety. W co trzecim gospodarstwie domowym kobiety są jedynymi żywicielami rodziny. Doświadczenie wskazuje, że pomoc żywnościowa ma o wiele większe szanse dotarcia do potrzebujących dzieci, jeśli trafia w ręce kobiet. Dlatego też w sytuacjach kryzysowych WFP rozdziela taką żywność między kobiety. Kobiety pełnią też kluczową rolę w fazie odbudowy po katastrofie humanitarnej.
7 na 10 głodujących na świecie to kobiety. Program zamierza w 2003 roku przeznaczyć dla kobiet 80% swej pomocy żywnościowej; 50% jego nakładów na oświatę w danym kraju ma objąć edukację dziewcząt.

Więcej informacji: WFP

Światowa Organizacja Zdrowia
(World Health Organization - WHO)

Światowa Organizacja Zdrowia poświęca wiele uwagi zdrowiu reprodukcyjnemu kobiet. Porusza w szczególności problematykę: niepłodności, planowania rodziny, antykoncepcji, szkodliwych praktyk tzw. okaleczania żeńskich narządów płciowych (female genital mutilation), zdrowia matki i noworodka, zapobiegania niebezpiecznym praktykom aborcyjnym, HIV/AIDS wśród kobiet. Postrzega równość płci i poszanowanie praw człowieka jako zasadnicze elementy promowania zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego.
WHO tworzy i upowszechnia normy i standardy działań profilaktycznych, leczenia, opieki i wsparcia w promowaniu zdrowego trybu życia i redukowaniu czynników ryzyka. Prowadzi badania i udziela państwom wsparcia technicznego oraz nadzoruje wdrażanie przez nie różnych programów i konwencji.

Więcej informacji: WHO

Bank Światowy
(The World Bank)

Strona internetowa Banku Światowego - GenderNet zawiera informacje na temat działań Banku na rzecz równości płci, opisując zdobytą wiedzę i doświadczenie w tej materii. Dostarcza profile poszczególnych krajów, uwzględniające perspektywę płci społeczno - kulturowej.
Bank Światowy za cel stawia sobie, poprzez swoje programy i projekty, wzmacnianie skuteczności i zrównoważenia działań na rzecz równości płci. Raporty Banku dowodzą, że podział pracy oparty na płci i związane z tym nierówności spowalniają rozwój, wzrost ekonomiczny i redukcję ubóstwa. Od czasu IV Konferencji w sprawach Kobiet, która odbyła się w 1995 roku w Pekinie, Bank udzielił pożyczek na edukację dziewcząt w wysokości 5.3 miliarda dolarów. Jest również największym w świecie pożyczkodawcą, wspierającym projekty z dziedziny zdrowia, odżywiania i ludności. W roku fiskalnym 1999 dwie trzecie pożyczek przeznaczonych na programy z w.w. obszarów były skierowane na działania mające na celu promowanie równości płci.

Więcej informacji: WB

Dokument opracowany przez Ośrodek Informacji ONZ w Warszawie
na podstawie materiałów ONZ, kwiecień 2003 r.
Specjalne podziękowania dla Ośrodka Informacji Środowisk Kobiecych (OŚKA) za wkład merytoryczny.

  Ośrodek Informacji ONZ w Warszawie     tel. (+4822) 825 57 84, e-mail: unic.poland@unic.org