Statut Rezydualnego Specjalnego Sądu dla Sierra Leone wchodzi w skład porozumienia dotyczącego utworzenia Rezydualnego Specjalnego Sądu, zawartego w sierpniu 2013 r., pomiędzy Organizacją Narodów Zjednoczonych a rządem Sierra Leone. Statut składa się z 26 artykułów obejmujących zagadnienia związane z organizacją i pracą Sądu.
Artykuły statutu Rezydualnego Specjalnego Sądu odnoszą się do takich kwestii jak:
- indywidualna odpowiedzialność karna
- zakaz ponownego karania za ten sam czyn
- amnestie
- powoływanie sędziów i ich kwalifikacje
- funkcja prokuratora
- rola sekretariatu
- prawa oskarżonego
- wydawanie wyroku
- wymierzanie kar
- postępowanie odwoławcze
- procedura ponownego rozpatrzenia sprawy
- postępowanie wykonawcze - wykonanie kary
- złagodzenie wymiaru kary
- język urzędowy
- raporty roczne
Kompetencje
Właściwość podmiotowa (kompetencja ratione personae)
Artykuł 1 Statutu Rezydualnego Specjalnego Sądu stanowi, że sprawuje on jurysdykcję nad osobami, "które ponoszą największą odpowiedzialność za naruszenia międzynarodowego prawa humanitarnego i prawa Sierra Leone.
Właściwość miejscowa (kompetencja ratione loci)
Zgodnie z artykułem 1 Statutu jurysdykcja Sądu rozciąga się na terytorium Sierra Leone.
Właściwość czasowa (kompetencja ratione temporis)
Rezydualny Specjalny Sąd dla Sierra Leone rozpatruje sprawy dotyczące zbrodni wymienionych w Statucie, które popełniono na terytorium Sierra Leone od 30 listopada 1996 roku.
Właściwość rzeczowa (kompetencja ratione materiae)
Artykuł 2 Statutu – Zbrodnie przeciwko ludzkości
Rezydualny Specjalny Sąd ma prawo do sądzenia osób, które brały udział w systematycznych atakach lub atakach prowadzonych na dużym obszarze i popełniły następujące przestępstwa przeciwko jakiejkolwiek ludności cywilnej:
- morderstwo
- eksterminacja
- zniewolenie
- deportacja
- pozbawianie wolności
- stosowania tortur
- zgwałcenie, niewolnictwo seksualne, przymusowa prostytucja, wymuszona ciąża i wszelkie inne formy przemocy na tle seksualnym;
- Prześladowanie z powodów rasowych, etnicznych, religijnych lub politycznych
- inne nieludzkie czyny
Artykuł 3 Statutu – Naruszenia artykułu trzeciego wspólnego dla konwencji Genewskich oraz II Protokołu dodatkowego
Rezydualny Specjalny Sąd ma prawo do sądzenia osób, które popełniły lub zleciły dokonanie czynów stanowiących poważne naruszenie artykułu trzeciego wspólnego dla Konwencji Genewskich z 12 sierpnia 1949 r. o ochronie ofiar wojny i II Protokołu dodatkowego do nich z dnia 8 czerwca 1977 r.
Naruszenia te obejmują:
- zamachy na życie, zdrowie lub fizyczną albo psychiczną równowagę osób, zwłaszcza zabójstwa, jak też okrutne traktowanie, tortury, okaleczenia lub wszelkie postacie kar cielesnych
- kary zbiorowe
- branie zakładników - bezprawne pozbawienie wolności
- akty terroryzmu
- zamachy na godność osobistą, a w szczególności poniżające i upokarzające traktowanie, zgwałcenie, zmuszanie do prostytucji i wszelkie postacie zamachów na obyczajność
- grabież
- skazywanie osób i wykonywanie egzekucji bez uprzedniego wyroku wydanego przez sąd z udzieleniem gwarancji sądowych dla oskarżonego, które są uznane za niezbędne przez narody cywilizowane
- groźba popełnienia któregokolwiek z wymienionych czynów
Artykuł 4 Statutu – Inne poważne naruszenie międzynarodowego prawa humanitarnego.
Rezydualny Specjalny Sąd ma prawo do sądzenia osób, które popełniły następujące poważne naruszenia międzynarodowego prawa humanitarnego:
- zamierzone kierowanie ataków przeciwko ludności cywilnej lub indywidualnym osobom cywilnym nie biorącym bezpośredniego udziału w działaniach wojennych
- zamierzone ataki na pomoc humanitarną lub misje pokojowe (personel, instalacje, materiały, oddziały, pojazdy) zgodnie z Kartą Organizacji Narodów Zjednoczonych i uprawnieniami do ochrony przysługującej osobom cywilnym i cywilnym obiektom na podstawie międzynarodowego prawa konfliktów zbrojnych
- wcielanie lub werbowanie dzieci poniżej 15 roku życia do sił zbrojnych lub grup militarnych, bądź zmuszanie dzieci do aktywnego udziału w działaniach zbrojnych.
Artykuł 5 Statutu – Zbrodnie na podstawie prawa Sierra Leone
Rezydualny Specjalny Sąd ma prawo do sądzenia osób, które popełniły następujące zbrodnie na podstawie prawa Sierra Leone:
a. Wykorzystywanie dziewcząt na podstawie dokumentu Prevention of Cruelty to Children z 1926 r.
- wykorzystywanie dziewcząt poniżej 13 roku życia;
- wykorzystywanie dziewcząt między 13 i 14 rokiem życia;
- wykorzystywanie dziewcząt w celach niemoralnych.
- Podpalanie mieszkań i domów, w których przebywa człowiek;
- Podpalanie budynków użyteczności publicznej;
- Podłożenie ognia pod inne budynki.
Więcej informacji:
Residual Special Court for Sierra Leone
Agreement Between the United Nations and the Government of Sierra Leone on the Establishment of a Residual Special Court for Sierra Leone