Komitet Praw Człowieka
(Human Rights Committee)

Podstawa prawna

Komitet Praw Człowieka rozpatruje skargi indywidualne na mocy Protokołu Fakultatywnego do Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych z 1966 r. Komitet Praw Człowieka przyjmuje skargi od osób fizycznych, jak również skargi międzypaństwowe.

Kryteria dopuszczalności

Skargi indywidualne, które spełniają wymogi formalne są rejestrowane, a następnie oceniane z punktu widzenia zgodności z wymogami Protokołu Fakultatywnego. Komitet Praw Człowieka decyduje czy skarga spełnia kryteria dopuszczalności. Komitet podejmuje decyzję o dopuszczalności skargi, jeśli:

• ta sama sprawa nie jest i nie była w toku rozpatrywania przez inny organ międzynarodowy;
• osoby, które zgłaszają skargę wyczerpały wszystkie możliwe krajowe środki odwoławcze;
• państwo, przeciwko któremu kierowana jest skarga uznaje kompetencje Komitetu Praw Człowieka do rozpatrywania skarg indywidualnych. Polska uznała kompetencje Komitetu w 1991 r.

Procedura

Państwo, przeciwko któremu skierowana jest skarga, ma 6 miesięcy na przedłożenie stanowiska odnośnie danej sprawy. Po przedstawieniu stanowiska przez państwo, składający skargę ma 2 miesiące na odniesienie się do niego. Jeśli państwo nie ustosunkuje się do skargi, Komitet rozpatruje ją na podstawie informacji dostarczonych mu przez wnioskodawcę. Jeśli skarga spełnia kryteria dopuszczalności to badane są jej istota i zasadność. Następnie Komitet wydaje "pogląd" w kwestii naruszenia postanowień Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych.

Decyzja

Jeśli Komitet zadecyduje, że prawa osoby składającej skargę zostały naruszone przez państwo - stronę, to zaleca podjęcie przez to państwo odpowiednich kroków w celu usunięcia naruszeń oraz zagwarantowania, że nie będą się one powtarzać. Może także zalecić wypłatę odszkodowania ofierze naruszeń praw człowieka.

Państwo ma 3 miesiące na dostarczenie Komitetowi Praw Człowieka informacji odnośnie podjętych kroków w celu usunięcia naruszeń. W przypadku, gdy państwo nie podejmie żadnych działań, sprawa jest przekazywana Specjalnemu Sprawozdawcy. Utrzymuje on stały kontakt z państwem będącym stroną skargi w celu wypracowania rozwiązań, które usunęłyby naruszenia praw człowieka. Komitet nie posiada żadnych środków przymusu.

Dokumenty

1. Model complaint form (Wzór formularza skargi)
   http://www2.ohchr.org/english/bodies/docs/annex1.pdf
2. Protokół Fakultatywny do Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych, Dz.U. 1994 nr 23 poz. 80
   http://isip.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19940230080
3. Optional Protocol to the International Covenant on Civil and Political Rights
   http://treaties.un.org/doc/Treaties/1976/03/19760323%2007-37%20AM/Ch_IV_5p.pdf
4. International Covenant on Civil and Political Rights, resolution 2200A (XXI)
   (Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych w językach urzędowych ONZ: angielskim, arabskim, chińskim, francuskim, hiszpańskim, rosyjskim)
   http://www2.ohchr.org/english/law/ccpr.htm