Dziesięć lat po konferencji w Pekinie
(przegląd i ocena osiągnięć)
Dążenie do równości płci, rozwoju i pokoju

"Poczyniono znaczne postępy od czasu konferencji w Pekinie. Jesteśmy świadkami wprowadzania prawa, które w większym stopniu chroni kobiety przed dyskryminacją, wykorzystywaniem i przemocą. Jednak należy jeszcze wiele zrobić, aby całkowicie zrealizować postanowienia Platformy Działania, szczególnie w zakresie ograniczania ubóstwa, polepszenia usług medycznych, tworzenia możliwości korzystania z osiągnięć gospodarczo-ekonomicznych i udziału w życiu politycznym oraz przeciwdziałania łamaniu praw człowieka" - Rachel Mayanja, Specjalny Doradca Sekretarza Generalnego ds. Równości Płci i Podnoszenia Statusu Kobiet.

W 1995 roku odbyła się w Pekinie Czwarta Światowa Konferencja w sprawie Kobiet. Rezultaty działań podjętych w ciągu minionych dziesięciu lat omówiono podczas 49. sesji Komisji ds. Statusu Kobiet, która odbyła się od 28 lutego do 11 marca 2005 r. w siedzibie głównej ONZ w Nowym Jorku. W sesji pod hasłem "Pekin po dziesięciu latach - przegląd i ocena" udział wzięli ministrowie rządów ponad stu państw, przedstawiciele organizacji pozarządowych oraz eksperci zajmujący się kwestią równouprawnienia płci.

Sesja stanowiła okazję do wnikliwej oceny postępu dokonanego w zakresie równouprawnienia oraz uwłasnowolnienia kobiet i dziewcząt. Kwestie te były omawiane w aspekcie ochrony praw człowieka, dostępu do edukacji i zatrudnienia, uczestnictwa w życiu politycznym, ochrony zdrowia, HIV/AIDS, konfliktów zbrojnych, walki z przemocą oraz handlem kobietami i dziewczętami.

W tym roku obchodzimy 10. rocznicę ustanowienia Platformy Działania i Deklaracji Pekińskiej oraz 30. rocznicę Pierwszej Światowej Konferencji w sprawie Kobiet, która odbyła się w Meksyku w 1975 r. Uczestnicy spotkania "Pekin po dziesięciu latach - przegląd i ocena" podkreślili, że należy podjąć wysiłki zmierzające do pełniejszego i systematyczniejszego wdrażania postanowień Pekińskiej Platformy Działania.

Spotkanie "Pekin po dziesięciu latach - przegląd i ocena" skoncentrowało się wokół wyzwań mających na celu:

• ułatwienie dostępu do wysokiej jakości opieki zdrowotnej, obejmującej zdrowie reprodukcyjne i seksualne oraz profilaktykę i leczenie HIV/AIDS;
• zwiększenie świadomości ludzi w zakresie praw kobiet oraz polepszenie realizacji postanowień Konwencji w sprawie Likwidacji Wszelkich Form Dyskryminacji wobec Kobiet;
• zwiększenie udziału kobiet w życiu społecznym i procesach decyzyjnych w rządach;
• rozszerzenie pełnych możliwości gospodarczo - ekonomicznych dla kobiet, w tym dostępu do mikrokredytów;
• zapobieganie przemocy wobec kobiet, w tym handlu kobietami oraz bezkarności przestępców;
• ograniczenie konfliktów zbrojnych i zwiększenie udziału kobiet w budowaniu pokoju, zapobieganiu konfliktom i ich rozwiązywaniu.

Na uwagę zasługuje fakt, że w spotkaniu licznie uczestniczyli przedstawiciele organizacji pozarządowych. "Świadczy to o ogromnych zasługach organizacji społecznych dla rozwoju praw kobiet na przestrzeni ostatnich trzydziestu lat. Ich wkład w to spotkanie oraz stała współpraca na rzecz polepszania sytuacji kobiet na świecie jest istotnym dowodem kontynuacji tego procesu" - powiedziała Carolyn Hannan, Dyrektor Wydziału ONZ ds. Podnoszenia Statusu Kobiet.

Osiągnięcia sesji "Pekin po dziesięciu latach - przegląd i ocena" zostaną wzięte pod uwagę podczas 60. sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ we wrześniu bieżącego roku, poświęconej ocenie postępu prac nad realizacją postanowień Deklaracji Milenijnej.

Raport Sekretarza Generalnego

Podczas sesji Sekretarz Generalny Kofi A. Annan przedstawił raport (E/CN.6/2005/2) oceniający postępy w realizacji zobowiązań podjętych w Pekinie i postanowień specjalnej sesji Zgromadzenia Ogólnego zatytułowanej "Kobiety 2000: równość płci, rozwój i pokój w XXI wieku". Raport ten opierał się na badaniach przeprowadzonych w 134 państwach, które przedłożyły informacje o swoich postępach w realizacji podjętych zobowiązań.

Raport dotyczy dwóch kwestii zawartych w wieloletnim programie pracy Komisji ds. Statusu Kobiet: "Przegląd realizacji postanowień Pekińskiej Platformy Działania i wyników 23. specjalnej sesji Zgromadzenia Ogólnego" oraz " Aktualne wyzwania i strategie na przyszłość na rzecz awansu i uwłasnowolnienia kobiet i dziewcząt". Raport Sekretarza Generalnego składa się z pięciu części:

• Część pierwsza zawiera przedmowę (wprowadzenie);
• Część druga nakreśla ogólnie najważniejsze osiągnięcia, przeszkody i wyzwania;
• Część trzecia określa dążenia, przeszkody i  wyzwania w odniesieniu do 12 kluczowych obszarów zarysowanych w Platformie Działania oraz kwestii zidentyfikowanych podczas 23. specjalnej sesji Zgromadzenia Ogólnego;
• Część czwarta przedstawia ogólny zarys postępu dokonanego na szczeblu instytucji państwowych;
• Część 5 określa kluczowe obszary i propozycje działań;

Report of Secretary General (E/CN.6/2005/2) is in English available at: http://daccessdds.un.org/doc/UNDOC/GEN/N04/636/83/PDF/N0463683.pdf?OpenElement

Przemówienie Sekretarza Generalnego
na otwarciu Sesji Komisji ds. Statusu Kobiet
Nowy Jork, 28 lutego 2005 r.

Jestem zaszczycony, że mogę uczestniczyć w otwarciu tej przełomowej sesji Komisji ds. Statusu Kobiet - sesji, podczas której zostaną dokonane przegląd i ocena postępu dokonanego we wdrażaniu postanowień Konferencji Pekińskiej i Platformy Działania.

Dziesięć lat temu kobiety zebrały się w Pekinie i dokonały ogromnego postępu. W wyniku Konferencji świat przyznał jasno i wyraźnie, że równość płci ma kluczowe znaczenie dla rozwoju i pokoju każdego narodu. Dziesięć lat później kobiety są bardziej świadome swoich praw i mogą pełniej z nich korzystać.

W minionej dekadzie byliśmy świadkami rzeczywistego postępu w wielu dziedzinach. Poprawiły się wskaźniki długości życia i płodności. Więcej dziewcząt uczy się w szkołach podstawowych. Nigdy dotąd tak wiele kobiet nie podjęło działalności zarobkowej.

Jednocześnie pojawiły się niepokojące zjawiska. Handel kobietami i dziećmi - to przerażająca i coraz powszechniejsza praktyka. Kobiety coraz częściej stają także się ofiarami konfliktów zbrojnych. Zastraszająco wzrasta zachorowalności kobiet, szczególnie młodych, na HIV/AIDS.

Kiedy jednak spoglądamy wstecz na minioną dekadę staje się jasne, że wyzwania stojące przed kobietami nie są problemami, których nie da się rozwiązać. Wiemy już jakie działania są skuteczne, a jakie nie.

Musimy w większym stopniu zastosować wyciągnięte wnioski w życiu codziennym. W ten sposób wpłyniemy na zmianę stosunku do kobiet zwłaszcza w tych społeczeństwach - a stanowią one większość - w których kobiety stawiane są na gorszej pozycji. W wielu dziedzinach musimy podjąć konkretne i celowe działania.

Raport Grupy Zadaniowej ds. Edukacji i Równości Płci Projektu Milenijnego określił siedem strategicznych kwestii niezbędnych do realizacji celu równości płci. Przedstawiają one siedem konkretnych polityk, które mogą być z łatwością zastosowane w nadchodzącej dekadzie.

Po pierwsze, należy zwiększyć dostęp dziewcząt do edukacji podstawowej i średniej. Wykształcenie stanowi klucz do usunięcia większości przeszkód, z którymi zmagają się dziewczęta i kobiety - począwszy od przymuszania do wczesnego zamążpójścia, po ryzyko zakażenia HIV/AIDS i innymi chorobami.

Po drugie, należy zagwarantować ochronę zdrowia oraz praw reprodukcyjnych. Jak możemy osiągnąć prawdziwą równość, kiedy co roku w wyniku powikłań związanych z ciążą, którym można całkowicie zapobiec, umiera pół miliona kobiet?

Po trzecie, należy inwestować w infrastrukturę. Jakie perspektywy mają dziewczęta i kobiety, jeśli muszą spędzać połowę każdego dnia na gromadzeniu wody, opału i innych środków potrzebnych ich rodzinom?

Po czwarte, należy zagwarantować kobietom i dziewczętom prawa do własności i dziedziczenia. Jak kobiety mogą wydostać się z ubóstwa jeśli nie mają dostępu do ziemi i dóbr? I w jaki sposób, bez takiego zabezpieczenia, mogą chronić się przed HIV/AIDS?

Po piąte, należy eliminować nierówności płci w zatrudnianiu. Praca jest najlepszą ochroną dla kobiet, by nie stały się one ofiarami handlu kobietami.

Po szóste, należy zwiększyć liczbę kobiet zasiadających w parlamentach i  samorządach lokalnych. Równość szans w polityce jest nie tylko prawem człowieka, ale także warunkiem dobrych rządów.

Po siódme, należy podwoić działania na rzecz walki z przemocą wobec dziewcząt i kobiet. Oznacza to, na przykład, podkreślenie, że przemoc wobec kobiet i dziewcząt nie będzie tolerowana i że nie ma dla niej żadnego usprawiedliwienia.

Przyjaciele,

Mam nadzieję, że odnawiając zobowiązanie pełnej realizacji postanowień Pekińskiej Platformy Działania, przyjmiecie te siedem priorytetów jako wskazówki, które pomogą wam sformułować programy krajowe.

Przede wszystkim pragnę wezwać całą społeczność międzynarodową by pamiętała o tym, że promowanie równości płci nie jest jedynie zadaniem dla kobiet - odpowiedzialność za postęp w tej dziedzinie spoczywa na nas wszystkich.

Sześćdziesiąt lat minęło od czasu gdy założyciele Organizacji Narodów Zjednoczonych zapisali równe prawa dla kobiet i mężczyzn na pierwszej stronie naszej Karty. Od tego czasu kolejne doświadczenia pokazały, że nie ma skuteczniejszego narzędzia rozwoju niż uwłasnowolnienie kobiet.

Nie ma innej polityki, która by bardziej podnosiła produktywność gospodarczą oraz skuteczniej zmniejszała śmiertelność niemowląt i matek. Żadna inna polityka nie poprawi skuteczniej sytuacji żywnościowej świata i nie będzie lepiej promować zdrowia, w tym profilaktyki HIV/AIDS. Żadna inna polityka nie zwiększy szans na kształcenie przyszłego pokolenia.

Zaryzykowałbym również stwierdzenie, że nie ma ważniejszej polityki umożliwiającej zapobieganie konfliktom i osiąganie pojednania.

Poza rzeczywistymi korzyściami wynikającymi z zaangażowania na rzecz kobiet, najważniejsze jest to, że same kobiety mają prawo do życia w godności i  wolności od niedostatku i strachu.

Mam nadzieję, że światowi przywódcy, którzy spotkają się tu we wrześniu by dokonać oceny postępu dokonanego we wdrażaniu postanowień Deklaracji Milenijnej, podejmą właściwe działania.

Mam również nadzieję, że wy wszyscy będziecie kontynuować walkę w tej słusznej sprawie i  wpłyniecie na stanowisko przywódców.

Dziękuję wam wszystkim za zaangażowanie i życzę owocnej sesji.

"Pekin po dziesięciu latach - przegląd i ocena"
(podsumowanie spotkania)

"Rządy zobowiązują się do przyspieszenia działań na rzecz dążenia do równouprawnienia kobiet i spełnienia zobowiązań podjętych w Pekinie" - podsumowała Komisja ds. Statusu Kobiet.

Uczestnicy dwutygodniowej sesji poświęconej przeglądowi i ocenie postępu dokonanego od czasu Konferencji Pekińskiej, przyznali, że rządy powinny podjąć skuteczniejsze działania, aby osiągnąć równość płci i podnieść status kobiet.

Podczas sesji została przyjęta Deklaracja, na mocy której państwa odnowiły zobowiązania podjęte dziesięć lat temu w Pekinie. Deklaracja ta wezwała rządy do dalszych działań i stała się najważniejszym rezultatem spotkania.

"Ta treściwa i owocna deklaracja jest jednoczesnym i bezwarunkowym potwierdzeniem Deklaracji Pekińskiej i Platformy Działania. Zobowiązuje do dalszych działań dążących do pełniejszej i szybszej realizacji postanowień tych dokumentów" - powiedziała Kyung-wha Kang, Przewodnicząca Komisji ds. Statusu Kobiet.

Uczestnicy sesji podkreślili nie tylko postęp dokonany w zakresie podwyższenia statusu kobiet na świecie w minionej dekadzie - polepszenie edukacji dziewcząt, ekonomicznego statusu kobiet i zwiększenie ich udziału w życiu politycznym - ale także podjęcie reform w wyniku, których zostały usunięte dyskryminujące kobiety zapisy prawne.

"Na całym świecie uznaje się, że uwłasnowolnienie kobiet jest najefektywniejszym narzędziem rozwoju i ograniczania ubóstwa oraz, że pomaga pokonywać przeszkody, które zostały do pokonania", powiedziała Rachel Mayanja, Specjalny Doradca Sekretarza Generalnego ds. Równości Płci i Podnoszenia Statusu Kobiet.

Delegaci podzielili się swoimi doświadczeniami oraz przedstawili nowe sposoby promowania równości płci takie jak: powołanie komisarzy wysokiego szczebla ds. kwestii równości płci, stworzenie grup zadaniowych, zorganizowanie kampanii promujących większy udział kobiet w procesie decyzyjnym. Rozmowy dotyczyły także Milenijnych Celów Rozwoju i Konwencji w sprawie Likwidacji Wszelkich Form Dyskryminacji wobec Kobiet.

Uczestnicy sesji zwrócili uwagę, że dziesięć lat po Pekinie, kobiety ciągle nie uzyskały równouprawnienia we wszystkich dziedzinach - wskaźnik gwałtów dokonywanych na kobietach wciąż jest wysoki, wzrasta zakażenie HIV/AIDS wśród kobiet, występuje dyskryminacja kobiet przy zatrudnianiu, brak aktów prawnych dotyczących ochrony zdrowia reprodukcyjnego oraz brak równego dostępu w świetle prawa do ziemi i własności.

Zobacz również: