DROGA DO JOHANNESBURGA

Fundamentem prac Szczytu w Johannesburgu są ustalenia Konferencji Narodów Zjednoczonych na temat Środowiska Naturalnego i Rozwoju w Rio de Janeiro z 1992 roku, zwanej także Szczytem Ziemi. Tam właśnie powiązano ochronę środowiska z wymiarem społeczno-gospodarczym w pojęciu zrównoważonego rozwoju. Zostało ono zdefiniowane Światową Komisję Środowiska i Rozwoju jako "rozwój, odpowiadający potrzebom dnia dzisiejszego, który nie ogranicza zdolności przyszłych pokoleń do zaspokajania własnych potrzeb". Koncepcja ta ma stworzyć zarówno warunki dla gospodarczego rozwoju jak i dla ochrony środowiska.

Szczyt Ziemi zwrócił uwagę świata na związek między ochroną środowiska a warunkami gospodarczymi i sprawiedliwością społeczną. Wskazał, że środowisko cierpi, gdy ludzie są biedni a gospodarka słaba. Najważniejszym osiągnięciem konferencji w Rio było przyjęcie Agendy 21 - programu wskazującego nowe sposoby inwestowania w przyszłość dla osiągnięcia zrównoważonego rozwoju w XXI w.

Lata dziewięćdziesiąte stały pod znakiem Agendy 21. W ramach kolejnego Szczytu Ziemi w 1997 roku Specjalna sesja Zgromadzenia Ogólnego zatwierdziła obszerny dokument zatytułowany: "Program dalszej realizacji Agendy 21" przygotowany przez Komisję do spraw Zrównoważonego Rozwoju.

Dziesięć lat po konferencji w Rio Agenda 21 pozostaje podstawą wszelkich działań. Postęp w jej wdrażaniu jest jednak niewystarczający, a i świat początku XXI wieku jest innym światem niż ten sprzed dekady. Stąd zrodziła się idea Światowego Szczytu Zrównoważonego Rozwoju, który ma pomóc w tworzeniu rzeczywistych programów i projektów, umożliwiających osiągnięcie zrównoważonego rozwoju. Problemy zostały już zdefiniowane - teraz nadszedł czas na rozwiązania.

To właśnie w Rio zrobiono największy dotychczas krok w kierunku ochrony środowiska. Nie byłby on jednak możliwy bez wcześniejszych starań społeczności międzynarodowej. W 1972 roku odbyła się w Sztokholmie Konferencja Narodów Zjednoczonych na temat Środowiska Człowieka. Skupiła się ona na degradacji środowiska naturalnego i zanieczyszczeniu transgranicznym. Szczególnego znaczenia nabrało to drugie pojęcie. Podkreślony w nim został fakt, że dla zatrucia środowiska nie istnieją ani polityczne, ani geograficzne granice. Kategorią zanieczyszczenia transgranicznego objętych zostało szereg problemów, które stwarzają globalne zagrożenie. Stawienie im czoła wymaga także globalnych działań.

Do Rio doprowadziły społeczność międzynarodową także późniejsze doświadczenia - zdano sobie sprawę, że wszelkie lokalne problemy dotyczące środowiska mogą stanowić groźbę nawet dla bezpieczeństwa międzynarodowego. Często stają się one przyczyną napięć społecznych, uchodźstwa czy osłabienia siły gospodarczej krajów rozwijających się.