Raport o Milenijnych Celach Rozwoju na rok 2013 (Omówienie)

Zbliża się ostateczny termin osiągnięcia Milenijnych Celów Rozwoju. W wielu obszarach można odnotować postęp, i to pomimo negatywnego wpływu światowego kryzysu gospodarczego i finansowego. Kilka ważnych celów już osiągnięto, bądź zostaną one osiągnięte do 2015 roku, jeśli nie zmniejszy się zaangażowanie rządów państw, społeczności międzynarodowej, społeczeństwa obywatelskiego i sektora prywatnego. Jednak w wielu obszarach postęp jest daleki od zadowalającego. Musimy już teraz podwoić wysiłki i przyspieszyć poprawę sytuacji i osiągnąć maksymalne korzyści w regionach, w których postęp jest najmniejszy. Społeczność światowa może być dumna ze swoich dotychczasowych dokonań. Jednocześnie powinna dążyć do wypełnienia jak najwięcej celów do 2015 roku i poprawy dobrobytu wszystkich ludzi na świecie. Kilka Milenijnych Celów Rozwoju zostało już osiągniętych lub są bliskie osiągnięcia

• Liczba osób żyjąca w skrajnym ubóstwie została zmniejszona o połowę Świat osiągnął cel ograniczenia skrajnego ubóstwa na pięć lat przed wyznaczonym terminem. W krajach rozwijających się liczba osób żyjących za mniej niż $1,25 dziennie spadła z 47 procent w 1990 r. do 22 procent w 2010 r. W porównaniu z 1990 rokiem, w 2010 roku liczba osób żyjąca w warunkach skrajnego ubóstwa spadła o około 700 milionów.
• Ponad 2 miliardy ludzi uzyskało dostęp do ulepszonych źródeł wody pitnej W ciągu ostatnich 21 lat ponad 2,1 miliarda ludzi uzyskało dostęp do ulepszonych źródeł wody pitnej. W 2010 roku liczba osób mająca dostęp do czystej wody pitnej wzrosła do 89 procent, w porównaniu z 76 procentami w 1990 r. To oznacza, że Milenijny Cel Rozwoju dotyczący dostępności do czystej wody pitnej został osiągnięty na pięć lat przed wyznaczonym terminem, i to pomimo znacznego wzrostu populacji.
• Osiągnięto znakomite wyniki w walce z malarią i gruźlicą W latach 2000−2010 wskaźnik umieralności z powodu malarii spadł o ponad 25 procent w skali światowej. Szacuje się, że w tym czasie uratowano od śmierci w wyniku malarii około 1,1 milionów osób. Ocenia się, że w porównaniu do danych z 1990 r., wskaźnik umieralności na gruźlicę w skali globalnej i w niektórych regionach świata zostanie obniżony o połowę do 2015 roku. W latach 1995 - 2011 skutecznemu leczeniu poddano 51 milionów pacjentów chorych na gruźlicę i w ten sposób uratowano 20 milionów istnień ludzkich.


• Spada liczba osób zamieszkujących slumsy w metropoliach i miastach w krajach rozwijających się W latach 2000 - 2010 ponad 200 milionów mieszkańców slumsów uzyskało dostęp do ulepszonych źródeł wody pitnej, dobrych warunków sanitarnych, solidniejszych i większych domostw. Tym samym osiągnięto więcej niż zakładał cel, który przewidywał poprawę warunków życia dla 100 milionów osób. Wiele państw we wszystkich regionach świata wykazało ogromy postęp w zmniejszeniu liczby mieszkańców miejskich slumsów.


• Mniejsze obciążenie długami i lepsze warunki wymiany handlowej wyrównują szanse krajów rozwijających się W przypadku wszystkich krajów rozwijających się stosunek kosztów obsługi długów do przychodów z eksportu wynosił w 2011 roku 3,1 procent, w porównaniu z prawie 12 procentami w 2000 r. W 2011 roku poprawił się również dostęp do rynku towarów zwolnionych z cła, obejmujący 80 procent eksportu. Najwięcej zyskał eksport krajów najsłabiej rozwiniętych. Również obecne przeciętne stawki celne pozostają na najniższym dotychczas poziomie.


• Osiągnięcie celu zmniejszenia liczby osób głodujących o połowę jest w zasięgu ręki Liczba osób cierpiących z powodu niedożywienia spadła z 23,2 procent w latach 1990 –1992 do 14,9 procent w latach 2010–2012. Dzięki wzmożonym wysiłkom, cel zmniejszenia o połowę liczby ludzi cierpiących głód wydaje się być osiągalny do 2015 roku. Jednocześnie w dzisiejszym świecie co ósma osoba pozostaje chronicznie niedożywiona.

Wiele obszarów wymaga przyspieszonego postępu i podjęcia śmielszych działań

• Zrównoważone środowisko naturalne jest poważnie zagrożone i wymaga podniesienia współpracy międzynarodowej na nowy poziom Wzrasta emisja dwutlenku węgla (CO2) na świecie. Obecnie wskaźnik emisji jest o ponad 46 procent wyższy od tego w 1990 roku. Powierzchnia lasów kurczy się w zastraszającym tempie. Nadmierna eksploatacja zasobów ryb morskich skutkuje malejącymi połowami. Coraz więcej obszarów lądowych i morskich znajduje się pod ochroną, mimo to ptaki, ssaki i inne gatunki są coraz bardziej zagrożone wymarciem; spada nie tylko ich liczebność, kurczą się także obszary ich występowania.
• Osiągnięto postęp w ograniczeniu umieralności wśród dzieci, ale musimy zrobić więcej, by dotrzymać zobowiązania wobec najmłodszego pokolenia Wskaźnik umieralności dzieci w wieku do lat 5 spadł o 41 procent. W 2011 roku na 1000 żywych urodzeń przypadało 51 zgonów, w 1990 roku liczba ta wynosiła 87. Pomimo tego olbrzymiego osiągnięcia, musimy dążyć do szybkiej poprawy sytuacji, by do 2015 r. osiągnąć cel zakładający zmniejszenie o 2/3 liczby zgonów dzieci. Najwięcej dzieci umiera w najbiedniejszych regionach świata, w których śmiercią zagrożone są przede wszystkim niemowlęta w pierwszym miesiącu życia.
• Większości zgonów wśród matek można zapobiec, ale postęp w tym zakresie jest niedostateczny W przeciągu ostatnich dwudziestu lat wskaźnik umieralności wśród matek spadł o 47 procent, z 400 zgonów na 100 000 żywych urodzeń do 210 przypadków w latach 1990 - 2010. Osiągnięcie Milenijnego Celu Rozwoju dotyczącego zmniejszenia wskaźnika umieralności wśród matek o 3/4 wymaga przyśpieszonych działań interwencyjnych i silniejszego politycznego wsparcia dla kobiet i dzieci.
• Musimy zwiększyć dostęp do terapii antyretrowirusowej i do wiedzy na temat zapobiegania zarażeniom wirusem HIV Spada liczba nowych zakażeń wirusem HIV, jednak pod koniec 2011 r. na świecie żyło około 34 milionów osób zarażonych tym wirusem. Do 2010 roku nie udało się osiągnąć Milenijny Cel Rozwoju dotyczący powszechnego dostępu do terapii antyretrowirusowej dla wszystkich potrzebujących. Jednak cel ten jest możliwy do osiągnięcia do 2015 r., jeśli obecne trendy zostaną utrzymane. Cel zakłada powstrzymanie rozprzestrzenianie się wirusa HIV, jednak wiedza o samym wirusie i metodom zapobiegania zarażeniom pozostaje na bardzo niskim poziomie.
• Zbyt wiele dzieci nadal nie korzysta z prawa do edukacji na poziomie podstawowym W latach 2000 - 2011 liczba dzieci nieuczęszczających do szkół zmniejszyła się prawie o połowę - ze 102 do 57 milionów. Jednak z biegiem lat tempo postępu w redukcji liczby dzieci nie objętych nauką w szkole uległo spowolnieniu. Stagnacja w tym zakresie oznacza, że prawdopodobnie do 2015 r. świat nie osiągnie celu zapewnienia powszechnego nauczania na poziomie podstawowym.
• Polepszenie warunków sanitarnych jest imponujące, ale to nie wystarcza W latach 1990 - 2011 około 1,9 miliarda ludzi zyskało dostęp do latryn, toalet lub innych ulepszonych urządzeń sanitarnych. Pomimo tych osiągnięć musimy przyśpieszyć proces poprawy warunków sanitarnych, jeżeli chcemy zrealizować cel w wyznaczonym terminie. Kluczową kwestią pozostaje wdrażanie właściwych polityk i wyeliminowanie zwyczaju załatwiania potrzeb fizjologicznych na otwartej przestrzeni.
• Zmniejszyła się wielkość pomocowych środków finansowych, co najdotkliwiej jest odczuwane przez najbiedniejsze państwa
  W 2012 roku kraje rozwinięte przekazały krajom rozwijającym się $126 miliardów netto. Oznacza to 4 procentowy spadek w porównaniu z 2011 r., kiedy to już odnotowano 2 procentowy spadek w porównaniu z 2010 rokiem. Mniejszą pomoc finansową najdotkliwiej odczuły kraje najbiedniejsze. W 2012 roku dwustronna oficjalna pomoc rozwojowa zmniejszyła się o 13 procent i wyniosła około $26 miliardów.

Nasza uwaga musi skupiać się wokół dysproporcji, które często stoją na drodze do dalszej poprawy

• Przepaść pomiędzy obszarami miejskimi i wiejskimi nadal istnieje; nierówny dostęp do usług w zakresie zdrowia reprodukcyjnego oraz do czystej wody to tylko dwa przykłady spośród wielu W 2011 roku tylko 53 procent porodów na obszarach wiejskich odbyło się w obecności wykwalifikowanego personelu medycznego, w porównaniu z 84 procentami w miastach. Osiemdziesiąt trzy procent populacji, która nie posiada dostępu do ulepszonych źródeł wody pitnej zamieszkuje tereny wiejskie.
• Największe prawdopodobieństwo nieuczęszczania do szkoły dotyczy najbiedniejszych dzieci Prawdopodobieństwo niechodzenia do szkoły jest trzykrotnie wyższe w przypadku dzieci i młodzieży z najbiedniejszych domostw niż w przypadku dzieci z najbogatszych rodzin. Dziewczęta, bardziej niż chłopcy, są pozbawiane możliwości uczenia się w szkole podstawowej i średniej. Ta prawidłowość dotyczy dziewczęta pochodzące zarówno z najbiedniejszych, jak i najbogatszych rodzin.
• Nierówność płciowa w zakresie podejmowania decyzji Kobiety nadal są pozbawiane możliwości podejmowania decyzji na równi z mężczyznami w sprawach mających wpływ na swoje życie. Zbyt wiele kobiet nie uczestniczy w żadnym procesie decyzyjnym i nie bierze udziału w podejmowaniu decyzji - począwszy od tych zapadających na szczeblu rządowym, po te dotyczące prowadzenia gospodarstw domowych i życia prywatnego. W niektórych regionach kobiety nie mogą udzielać się w życiu publicznym.

Osiągnięcie Milenijnych Celów Rozwoju do 2015 r. musi pozostać priorytetem dla całego świata. W ten sposób zbudujemy stabilny fundament pod przyszłe działania rozwojowe.

Również po roku 2015 będziemy kontynuować wysiłki na rzecz budowy dostatniego i sprawiedliwego świata, w którym będzie panował pokój, wszyscy ludzie będą cieszyć się wolnością, a ich godność będzie szanowana. Organizacja Narodów Zjednoczonych współpracuje z rządami, społeczeństwem obywatelskim i innymi partnerami, by w pełni wykorzystać siłę napędową wygenerowaną przez Milenijne Cele Rozwoju. Pracujemy nad opracowaniem ambitnej, lecz realistycznej agendy rozwoju po 2015 roku. Pomyślne wypełnienie Milenijnych Celów Rozwoju będzie podstawą, na bazie której powstanie następna agenda rozwoju. Dotychczas zdobyte doświadczenie i wyciągnięte wnioski stanowią nieocenione wsparcie dla dalszego postępu. Analiza sytuacji przedstawiona w tym raporcie, oparta na wszechstronnych danych statystycznych pokazuje, że wszystkie strony łączą się, by współpracować na rzecz Milenijnych Celów Rozwoju. Ale pozostaje jeszcze wiele do zrobienia. Raport jasno wskazuje obszary, w których należy zwiększyć wysiłki, by osiągnąć założone cele przed ostatecznym terminem wyznaczonym na rok 2015.